صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی با تاکید بر سهم سنگین نهادهای خصوصی در بودجه کشور و عدم شفافیت در عملکرد آنها می گوید که ساختار بودجه سال هاست که از کنترل نهادهای منتخب خارج شده است.
به گزارش هم میهن، متن کامل این گفت و گو را در ادامه می خوانید:
*دولت وارد دوره ارائه بودجه شد و بار دیگر بودجه برخی نهادها و گروه هایی که سهم زیادی در ثروت کشور دارند افزایش یافت. مسئولیت دولت در قبال برخی نهادهای دارای بودجه کلان چیست و چگونه می توانند سهم خود را از بودجه دولتی کاهش دهند؟
در سال 1404 کل بودجه عمومی دولت بالغ بر 5 هزار و 400 همات بوده است. مقداری هم صرف بهداشت و درمان، آموزش و پرورش و کمک های اجتماعی و هزینه های مختلف شد که جای بحثی نیست، اما بحث بودجه های سال های گذشته شاید از اول انقلاب است و معلوم نیست مردم چقدر در این هزینه ها مشارکت داشته اند. البته افرادی که بودجه را در مجلس تصویب می کنند، نمایندگان مردم هستند. به عنوان مثال هزینه مجمع جهانی اهل بیت در سال جاری 291 میلیارد تومان بوده است.
اتحادیه مذاهب 191 میلیارد تومان، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم 964 میلیارد تومان، شورای عالی حوزه های علمیه 9 هزار میلیارد تومان، مؤسسه امام خمینی 450 میلیارد تومان است و این ارقام وقتی با هم جمع شوند رقمی جدی است. البته به اینها بودجه ارشاد و نشر را هم اضافه کنید که رقم باورنکردنی 64 هزار میلیارد تومان برای امور مذهبی است. وقتی اینها را با بودجه دانشگاه تهران و سازمان حفاظت محیط زیست مقایسه می کنیم، در کشور ما 8 همات برای محیط زیست، تقریباً 6.5 همات برای دانشگاه تهران و 64 همات برای تبلیغات اسلامی هزینه می شود.
* نگاه مردم به این موضوع و برداشت آنها از این بودجه بندی از دیگر موضوعات است. در مورد بودجه نهادها و سازمان های مختلف چگونه باید اطلاعات و توضیحات لازم ارائه شود؟
اگر نظرسنجی انجام شود، آیا مردم با این توزیع بودجه موافق هستند که 8 درصد برای سازمان محیط زیست حافظ منابع طبیعی کشور هزینه شود؟ سال گذشته این بودجه تصویب شد، امسال هم همینطور باشد، شاید به خاطر قدرت تندروها در مجلس همین اعداد افزایش پیدا کند. سوال اساسی این است؛ آیا مردم از این وضعیت آگاه هستند؟
من فکر نمی کنم بسیاری از مردم از این نوع توزیع بودجه راضی باشند. جای تردید است که دولت آقای مزیکیان تا کی در این زمینه ها مقاومت کند و با کاهش این بودجه ها به نهادهای نیازمند از جمله محیط زیست کمک کند. سوال دیگر این است که آیا رئیس جمهور اراده ای دارد که سهم بیشتری از بودجه را به نهادهایی که واقعاً به این اعتبارات نیاز دارند اختصاص دهد؟
امیدوارم دولت آقای مزیکیان اراده و عزم برای توزیع عادلانه بودجه داشته باشد. دولت آقای مدشکیان می تواند بگوید ما می خواستیم این کار را بکنیم، نگذاشتیم توزیع بودجه به این شکل باشد اما مجلس نپذیرفت و در این صورت مردم باید بدانند که ما چه مجلسی داریم و نمایندگان با بودجه کشور چه می کنند. قوه مجریه نیز باید پاسخگوی نحوه هزینه کرد بودجه عمومی باشد.
* بخش زیادی از بودجه به سازمان های مردم نهاد اختصاص می یابد و البته گفته می شود از نظر بودجه ریزی کم است. مراکز اداری فرمان امام، بنیاد مصطفان و غیره از جمله، اما اینها نیز سهم قابل توجهی از ثروت کشور را دارند و پیگیری آنها دشوار است. در مجلس چهارم با موافقت رهبری نامه ای برای بررسی اینها نوشته شد اما مجالس مختلف چندان اصراری بر این موضوع نداشتند. چرا چنین رویکردی مورد بی مهری نمایندگان در دوره های مختلف مجلس است؟
مجلس فقط به بودجه 5180 دلاری دولت علاقه دارد چون دولت مستقیماً آن را خرج می کند، اما معلوم نیست موسسات وابسته به انتصاباتی که شما گفتید چقدر بودجه دارند و چقدر هزینه می کنند و چگونه خرج می کنند. مثلاً شورای عالی انقلاب فرهنگی کجا مسئول است؟ آیا مجلس می تواند به این شورا بگوید بودجه ای را که به شما اختصاص داده ایم چگونه خرج کردید؟ این مشکل باید در جایی حل شود. اینطوری کار نمیکنه بیشتر درآمد کشور در دست نهادهای غیرقابل پاسخگویی است.
* دولت چهاردهم بر کوچک سازی دولت با در نظر گرفتن سهم بالای سازمان های مردم نهاد از ثروت کشور تاکید دارد. آیا این باعث نمی شود که سهم مردم کم شود؟ بنابراین تأثیر این امر بر اعتماد عمومی چیست؟
قدرت آقای مدزیکیان فقط به ادارات دولتی می رسد. باید به مشکلات همه بخش ها رسیدگی شود.