سینمای مستند را جدی نمی گیرند/ وقتی وارد حوزه هوش مصنوعی شویم، مستندهای مختلفی خواهیم داشت

علی همراز تهیه کننده، کارگردان و عضو انجمن کارگردانان سینمای مستند وضعیت کنونی سینمای مستند را اینگونه تشریح کرد: در میان دیگر عرصه های فیلمسازی، سینمای مستند بیش از همه متاثر از واقعیت روزمره زندگی است. به عنوان یک تهیه کننده مستند، وضعیت اقتصادی جامعه ای که در آن زندگی می کنید بسیار تاثیرگذار است. شما به عنوان یک مستندساز نمی توانید از این چرخه خارج شوید. شما از آن مراقبت می کنید و هر روز از آن تغذیه می کنید.

وی در گفت و گو با انتخابتو افزود: از منظر واقع بینانه نمی توان انکار کرد که مستندسازان در حال حاضر با نوعی ناامیدی به آینده شغلی خود نگاه می کنند. نظم اقتصادی در زندگی روزمره آنها مانند سایر مردم مستقیماً بر آنها تأثیر می گذارد. وقتی نمی توانید کارهای روزمره زندگی خود را اداره کنید، به سادگی نمی توانید انتظار داشته باشید که یک خروجی خلاقانه مانند مثلاً یک فیلم مستند تولید کنید. البته با وجود همه این ویژگی ها نباید نادیده گرفت که مستندسازان همیشه به عنوان یک کنش غریزی و یک نیاز درونی راهی برای ساخت فیلم خود پیدا می کنند.

این عضو کانون کارگردانان سینمای مستند مشکلات امروز مستندسازان و مستندسازان را اینگونه بیان کرد: مشکل اصلی ما همچنان تامین بودجه برای ساخت فیلم و مهمتر از آن یافتن راه مناسب برای نمایش و رساندن فیلم به مخاطب است. اساساً فیلم ها یا به صورت خصوصی یا توسط دولت تامین مالی می شوند. از آنجایی که زیرساخت مناسب برای نمایش و نمایش در بخش خصوصی وجود ندارد، نمی توان انتظار بازگشت سرمایه را داشت و تولید و عرضه به چرخه تبدیل می شود. درست است که گروه هنر و تجربه و دستانش در این سال ها همه چیز را به دست خود داده اند، اما مسئله مهم اینجاست که فرصت ها و توانی که در ابتدا به این گروه داده شد، در نتیجه و نتیجه آن ها کافی نبود. کار سخت. فیلمسازان به دور کامل می آیند. چرخه خود تقویت می شود.

وی ادامه داد: از سوی دیگر بسترهای اینترنتی همچنان فیلم مستند را جدی نمی گیرند و طبیعتاً تبلیغات گسترده طراحی نمی کنند، بنابراین در آنجا هم شکست می خورند. اما می توان انتظار داشت که بودجه کافی در بخش دولتی تامین شود. اصولا دولت ها در تمام دنیا یکی از تامین کنندگان اصلی تولید فیلم مستند هستند. مرکز توسعه سینمای مستند، تجربی و انیمیشن کشورمان و تامین کننده اصلی سینمای مستند است. تمرکز مرکز توسعه بر روی مستندهای سینمایی و هنری است و تاکنون تولیدات موفقی را تولید کرده اند. نکته دیگر اینکه تمام درآمدهای مالی تهیه کننده مستند از پروسه پخش است. چون فیلمساز کل بودجه به اضافه پولی که در جیبش است را خرج فیلم می کند، اما وقتی بیشترین سهم از درآمد مالی حاصل از فروش و توزیع به مرکز می رسد، عملا از زندگی خصوصی کارگردان حمایت نمی شود. البته در برخی از تولیدات مرکز گاهی 40 تا 50 درصد از درآمد را از طرف تهیه کننده ثبت می کند که ارزشی هم دارد اما این یک قاعده کلی نیست. اگر کانون در عمل سخاوت بیشتری داشته باشد و بتواند زمینه تامین مالی فیلمساز را فراهم کند و با توجه به بودجه دولتی انتظار بازگشت مالی به جیب خود نداشته باشد، تهیه کننده الزاماً در امر توزیع و پخش متفاوت عمل خواهد کرد و چون درآمد و همکاران بیشتر روحیه بهتری دارند و چرخه عادلانه تری آغاز می شود. امیدوارم این قوانین کلی با دقت مورد بازنگری قرار گیرد. البته این تغییرات تأثیرات عمیقی بر انگیزه ها و اهداف مستندها نیز دارد.

کارگردان «اتاق تنهایی» درباره نحوه پخش مستند در تریبون های موجود و چقدر می تواند برای سینمای مستند سازنده باشد، توضیح داد: سکوها حوزه بسیار مهمی هستند. اما همانطور که قبلاً گفتم، پلتفرم ها در بسته های خود مستند را جدی نمی گیرند. اگر این دیدگاه درستی نیست. در سال های اخیر مردم به اهمیت و زیبایی فیلم های مستند پی برده اند. تجربه نشان داده است که یک فیلم مستند خوب مردم را جذب می کند و این باعث سود مالی فیلم مستند می شود. اما اگر بخواهیم فقط چند فیلم مستند روی یک پلتفرم منتشر کنیم، قطعاً این کار جواب نمی دهد. هر محصولی نیاز به تبلیغات مناسب دارد. اگر مخاطب یک فیلم مستند را با تبلیغات مناسب و تبلیغات کافی بشناسد، قطعا تماشاگر آن فیلم می شود.

این مستندساز افزود: از سوی دیگر بسترهایی نیز باید در روند تولید فیلم مستند گنجانده شود. مستندهایی که بینندگان آرزوی آن را دارند. هزینه تولید یک مجموعه مستند با معیارهای مناسب داستان نویسی بسیار کمتر از مجموعه های داستانی است و اگر کمپین تبلیغاتی مناسبی پیرامون این مجموعه ایجاد شود، قطعا بازده مالی خوبی به همراه خواهد داشت. فیلم های مستند به دلیل اینکه تاریخ انقضا ندارند وسیله ای برای کسب درآمد هستند. شما هنوز باید تصاویری از 100 سال پیش را ببینید. بنابراین اگر بستر مناسب باشد، می‌توان انتظار برداشت خوبی داشت.

خزانه دار انجمن کارگردانان سینمای مستند رویکرد این انجمن برای نمایش فیلم در مراکز مختلف را اینگونه تشریح کرد: یکی از مهم ترین اهدافی که برای خود در نظر گرفتیم به عنوان شانزدهمین هیات مدیره انجمن کارگردانان سینمای مستند کار خود را آغاز کرد. سینمای مستند در اکران و پخش فیلم های مستند به تعاریف جدیدی می رسد. چندین کارگروه باید کار فصلی را در این زمینه آغاز کنند. البته یکی دوتاشون هنوز سر کارن. علاوه بر اکران های داخلی خانه سینما که رسم حدود 15 ساله بود و قبل از شیوع کرونا هر هفته به طور منظم نمایش داده می شد و با همکاری خانه سینما دوباره شروع به کار خواهد کرد. در نظر داریم در مراکز خصوصی نمایش برگزار کنیم. زیبایی این نمایش ها در این است که چرخه اقتصادی داخلی دارند و با فروش بلیت و کات تهیه کننده حفظ می شوند. از دیگر برنامه هایی که قرار است با همکاری مرکز توسعه انجام شود، نمایش فیلم های موجود در آرشیو مرکز است. به عنوان مثال مرکز توسعه فیلم مستند فرانسه و هفته فیلم مستند هلند سال ها پیش برگزار شد و ما دوباره آن فیلم ها را با چیدمانی جدید به نمایش خواهیم گذاشت. از طرفی در هفته های آینده با تریبون های مختلف وارد مذاکره می شویم و اگر به نتایجی در خور شأن همکاران مستندسازمان برسیم حتماً اعلام خواهیم کرد.
همراز با بیان اینکه باید به فناوری های نوین و برنامه های انجمن کارگردانان سینمای مستند در این زمینه توجه و آموزش داده شود، گفت: برای پاسخ به این سوال باید کمی عمیق تر شد. همه می دانیم که ماده اولیه اصلی ساخت یک فیلم مستند واقعیت انضمامی بیرونی است. این دنیای ماده در تمام ابعادش ما را احاطه کرده است. ماده در ادوار مختلف تعاریف گوناگونی داشته است و با پیشرفت علم و گسترش آگاهی و درک عملکردهای مغز انسان، درک ماده نیز تغییر کرده است. به عنوان مثال روزی روزگاری کوچکترین تکه ماده را سلول می‌دانستند، با پیشرفتی مشخص شد که مولکول کوچک‌ترین قطعه ماده است و سپس معلوم شد که اتم کوچک‌ترین قطعه ماده است. در اکتشافات اخیر، ما متوجه ذرات زیراتمی شده ایم. با این تعاریف متوجه می شویم که درک ما از واقعیت و محتوای آن که ابزار اساسی مستندساز است تغییر کرده است. بنابراین آیا نمی توان تعریف و در دنیای امروز کامپیوتر و اطلاعات اینترنتی را جزء واقعیت دانست؟ بدون شک بله. پس چگونه مستندساز می تواند از این ماده جدید و نامرئی اما مؤثر در فرآیند ضبط خلاقانه استفاده کند؟

وی افزود: البته مغز انسان اگرچه ظرفیت بررسی و پردازش این همه اطلاعات را دارد اما در حال حاضر این ظرفیت را ندارد. بنابراین، با دانستن توانایی مغز انسان در یادگیری و نتیجه گیری، با آموزش عمیق و تحت کنترل یک الگوریتم، می توان ماشین های جدیدی اختراع کرد که این اطلاعات پراکنده را به یک سیستم هدفمند تبدیل می کند. اینجا دقیقاً جایی است که حرفه مستندسازی با علم هیجان انگیز امروزی روبرو می شود. فناوری هوش مصنوعی در اوج این امکانات جدید قرار دارد. می توانید از هوش مصنوعی برای سازماندهی اطلاعات استفاده کنید. برای ایجاد یک سیستم هوش مصنوعی می توانید آن را بر اساس نیاز خود کدنویسی کنید. نیازهای یک مستند چیست؟ برای تحقیق و درک یک موضوع خاص، جمع آوری منابع، تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری، ایجاد ارتباط بین اسناد به دست آمده، توسعه خلاقانه اطلاعات و در نهایت تبدیل آن به شکلی بصری و ساختارمند. من فکر می کنم می توان تمام نیازهای یک مستندساز در هوش مصنوعی را پیش بینی، طراحی و اجرا کرد. بنابراین، یکی از شرکای اصلی ما در اجرای پروژه های ما می شود. از این سیستم می توان برای تبدیل عکس ثابت به فیلم متحرک استفاده کرد. می توان در روایت به اشکال جدیدی دست یافت. و دنیایی پر از امکانات جدید دیگر.

علی همراز در پایان درباره تهدیدی بودن این موضوع گفت: البته در دل هر فرصتی تهدیدی نهفته است و بالعکس. اما در حال حاضر، فناوری هوش مصنوعی فاقد برخی اصول مهم انسانی است. یکی از اینها هوش طبیعی و غریزی و دیگری فقدان عواطف و احساسات انسان است. عنصر موثر در فرآیند کار خلاق. هوش مصنوعی هنوز مصنوعی است و شهود انسانی ندارد. شهودی که ناگهان در مواجهه با واقعیت در درون ما می جوشد، روند خلق یک اثر را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. اما در نهایت و در حال حاضر، من فکر می کنم مزایای هوش مصنوعی بیشتر از معایب آن است. و هر چه زودتر وارد این عرصه شویم و با مقاومت مغرضانه مواجه نشویم، زودتر انتظار دیدن مستندهای متفاوت را داریم.

۲۲۰۵۷