غزل دختر هوشنگ در پاریس پنبه پهلوی را زد!

بهترین برای: روزنامه فرانسوی لوموند چند روز پیش با گزارشی مبسوط به وضعیت اپوزیسیون ایرانی در خارج از کشور پرداخت; گزارشی از رضا پهلوی به عنوان فردی که نیم قرن از ایران دور بوده و آرزوی بازگشت به سلطنت را در سر می پروراند. اما آنچه به گزارش جنجالی لوموند بُعد تازه ای بخشید، ادعای برخی کاربران مبنی بر این بود که نویسنده این یادداشت غزل گلشیری، پسر هوشنگ گلشیری، نویسنده مشهور است.

لوموند در جاهایی از این گزارش از منظر تحلیلی پرسیده است که آیا خاطره دوران پهلوی در سایه جمهوری اسلامی گم شده است و آیا مردم ایران ظلم و ستم آن دوران را فراموش کرده اند؟ این روزنامه همچنین تاکید کرد که اطلاعات موثق و مستقلی از محبوبیت واقعی رضا پهلوی در داخل کشور وجود ندارد. در عوض، طرفداران او تعداد بازدیدها و لایک ها در شبکه های اجتماعی را نشانه حمایت گسترده او می دانند. به گفته لوموند، این معیار در عصر دیپ فیک، کمپین های هدفمند و ربات های اینترنتی چندان قابل اعتماد نیست.

در بخشی دیگر از این گزارش آمده است که برخی دیپلمات های اروپایی به ویژه فرانسه، رضا پهلوی را بخشی از «بازی اطلاعاتی اسرائیل» با هدف بی ثبات کردن تهران توصیف کرده اند. همچنین گفته می شود که دیدارهای وی با مقامات اسرائیلی در سال های اخیر و تماس های وی در اروپا محدود به چند نماینده پارلمان فرانسه است. لوموند همچنین از رفتار برخی از دوستان نزدیک پهلوی از جمله حمایت مشاور وی از مجازات اعدام و فعالیت های سایبری وی علیه منتقدان خبر داد و نوشت که این اقدامات حتی برخی از حامیان سلطنت طلب را شوکه کرد.

مواضع نویسنده یادداشت؛ وکیل ظریف و روحانی

همانطور که در مقدمه گفتیم غزل گلشیری روزنامه نگار ایرانی روزنامه لوموند و فرزند هوشنگ گلشیری است. با نگاهی به صفحه توییتر او به نظر می رسد که محتوای فعالیت او بیشتر بر نقض حقوق بشر در کشورهای عربی مانند عربستان سعودی و امارات و انتقاد از سیاست های ایالات متحده و دولت دونالد ترامپ متمرکز است. حسن روحانی و محمدجواد ظریف در سال‌های اخیر به‌ویژه در جریان مذاکرات هسته‌ای نقش فعالی در دفاع از مواضع دولت خود داشتند و بارها تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را «سلاحی علیه مردم» توصیف کردند. این جهت گیری ها باعث شده است که برخی ناظران شعر گلشیری را ادامه نوعی نگاه چپ به نقد بدانند. دیدگاهی که قبلا در کار و رفتار پدرش دیده شده بود.

پدر غزل خانم; یکی از چپ های برجسته اتحادیه نویسندگان

برای بسیاری از ایرانیان، نام هوشنگ گلشیری با رمان «شاهزاده احتجاب» گره خورده است. اثری که در دهه 40 منتشر شد و نویسنده آن را به چهره ای شناخته شده در ادبیات مدرن آن زمان تبدیل کرد. چند سال بعد بهمن فرمان آرا از این رمان فیلمی ساخت تا «شاهزاده احتجاب» از دنیای ادبی فراتر رود و نام گلشیری وارد تاریخ سینمای ایران شود.

اما گلشیری از اعضای فعال کانون نویسندگان ایران نیز بود. نهادی که در دهه 50 و 60 به یکی از کانون های اصلی فعالیت های فکری و چپ تبدیل شد. گلشیری به نگرش انتقادی نسبت به سانسور و محدودیت های فرهنگی شهرت داشت و در همان دوران مخالفان و موافقان زیادی به خاطر سبک تند و دیدگاه های سیاسی خود داشت.

از نکات برجسته فعالیت او، ده شب شاعران و نویسندگان فارسی در مهرماه 1356 بود. این برنامه در دانشگاه تهران برگزار شد و به نماد اعتراض فرهنگی علیه رژیم پهلوی تبدیل شد. سخنرانی گلشیری در آن شب ها به دلیل موضع مستقیم او علیه سانسور و ساختار قدرت، بازتاب گسترده ای در محافل روشنفکری داشت.

اکنون پس از گذشت سال ها از مرگ او، بسیاری بر این باورند که غزل گلشیری همان مسیر را در مسیری جدید ادامه می دهد. با این تفاوت که قلم او دیگر در عرصه ادبیات نمی چرخد، بلکه در رسانه های بین المللی و عرصه سیاست بازتاب می یابد. ردپای روشنی بین نوشته های پدر و مواضع دختر به وضوح قابل مشاهده است. دو نسل از یک خانواده، هرچند هر دو در عرصه های مختلف، راه واحدی را طی کرده اند، راهی که تاریخ پاسخ قطعی آن را می دهد.