سکاب اصفهانی و لحافی که در حکومت گذاشت

رویداد۲۴ : هنوز راه زیادی باقی است تا اسماعیل ثقاب اصفهانی که انتصابش به عنوان رئیس سازمان بهینه سازی و مدیریت راهبردی انرژی با واکنش های زیادی مواجه شد و حتی منجر به انتقاد و استعفای یکی از اعضای شورای اطلاع رسانی دولت شد، اظهارنظر کند.

ویدئوهای کوتاهی از اظهارات ثقاب اصفهانی به عنوان دبیر «ستاد راهبردی تحول دولت» بارها در شبکه های اجتماعی منتشر شد. او در یکی از این ویدئوها به مجری رادیو پاسخ داد و گفت: به قول مردم مشهد حاضرم لحاف و تختم را اینجا بیندازم و تا صبح پاسخگوی سوالات شما باشم. به نظر می رسد ثقاب اصفهانی که با وجود تغییر دولت از 13 به 14 در دولت سلامت ماندگار شد، با این تدبیر پتو و بستر خود را به نهاد ریاست جمهوری پهن کرد.

در ویدئوی کوتاه دیگری که از صحبت های ثقاب اصفهانی بازنشر شده است، وی درباره دیدارهای شبانه خود با شهید رئیسی و کلیباف چنین می گوید: به همسرم می گویم ساعت 3 بامداد با کلیباف ملاقات دارم اما او باور نمی کند!

ثقاب اصفهانی در دولت سیزدهم مدیر تیمی به نام «ستاد راهبردی تحول دولت» بود که وظیفه تدوین سندی را بر عهده داشت که قرار بود برنامه های اجرایی دولت در حوزه های مختلف را سامان دهد. او اکنون رئیس یکی از شریان های حیاتی انرژی در دولت چهاردهم شده است اما حتی یک روز هم تجربه کارشناسی در حوزه مهم «انرژی» ندارد.

در نتیجه مدرک تحصیلی وی نیز از سوی برخی فعالان دانشگاهی زیر سوال رفت. حتی برخی از کاربران اصولگرا تاکید کردند که او سال ها بدون داشتن حتی یک مقاله علمی، خود را «دکتر» خطاب می کرد. دکترا ندارد؛ و اثری از پایان نامه کارشناسی ارشد او نیست.

مدیر بی صلاحیت

علی شریفی‌زاری، عضو هیئت علمی دانشگاه شریف، تصاویری از جستجوی نام ثقاب اصفهانی در سامانه‌های اطلاعاتی وزارت علوم منتشر کرد. وی در دو مقاله جداگانه نوشت: «اسماعیل ثقاب اصفهانی که دیروز معاون رئیس جمهور شد، حداقل 6 سال است که خود را دکتر خطاب می کند، نه تنها مقاله ای ندارد (به جز مقاله ای با نام فارسی سوم)، بلکه حتی پایان نامه کارشناسی ارشد هم وجود ندارد، «دولت باید فوراً مدارک تحصیلی او را منتشر کند، در غیر این صورت او مجرم بزرگ دانشگاهی است».

وی در پست دیگری نوشت: «وقتی نام ثقاب اصفهانی، معاون رئیس‌جمهوری که از سال 1397 خود را دکتر می‌داند، جست‌وجو می‌شود، پایان‌نامه‌های دکتری و کارشناسی ارشد در مرجع پایان‌نامه‌های وزارت علوم به صفر می‌رسد. «دولت باید مقالات علمی او را منتشر کند یا او را به دلیل دروغ‌گویی و سوءاستفاده از عنوان علمی‌اش برکنار کند.» ادعاهای زارچی و حامیان سقاب با واکنش‌های حامیان سقاب مواجه شد.

عمر عملیاتی کوتاه و موقعیت های کلیدی

اسماعیل ثقاب اصفهانی در سال های اخیر در ادارات مختلف دولتی خدمت کرده است. مسیر شغلی او از قوه قضائیه شروع شد و بعد به دولت رسید. وی با اظهارنظرهای عجیب از سند اصلاحات قضایی یاد کرد. ثقاب اصفهانی در جلسه ای از عباراتی مانند «این آخرین بار است که می آییم»، «این سند را می آورم»، «بیمار می شوم»، «هرچی رئیسی بیگ می گوید گوش نمی کنم» استفاده کرد.

شهرت آن بیش از هر چیز به دوران ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی برمی گردد. دوره ای که ثقاب اصفهانی به عنوان دبیر ستاد تحول راهبردی منصوب شد و مسئولیت نظارت بر «سند تحول دولت مردمی» را بر عهده داشت. همین نزدیکی فکری و تشکیلاتی به رئیس جمهور سابق باعث شد که برخی تحلیلگران وی را یکی از نام های نزدیک به جبهه پایداری بدانند. حضور عاطفی و گریه او برای رئیسش در یک برنامه تلویزیونی نیز بر تصور عموم تاثیر می گذارد.

او یکی از اعضای فعال اتاق فکر راهبردی «فرکانس گام ۲» است. اتاق فکری متشکل از جمعی از دانشگاهیان و مدیران جوان که با تاکید بر اعلام گام دوم انقلاب، رسالت خود را برای بازطراحی سازوکارهای حاکمیتی در سال های آینده مشخص می کنند. این اتاق فکر اولین بار در سال 1400 توسط سید امیر حسین قاضی زاده هاشمی نایب رئیس وقت مجلس راه اندازی شد. قاضی زاده از تدوین «الگوی اجرای بیانیه گام دوم» در این اتاق فکر خبر داد. به گفته وی، این الگویی است که 20 سال دوام می آورد و کشور را به «تمدن ایرانی ـ اسلامی» نزدیک می کند.

دفاع رسانه های اصولگرا از ثقاب اصفهانی

پس از این انتصاب، رسانه های اصولگرا به شدت از ثقاب اصفهانی دفاع کردند و اصلاح طلبان را به دلیل انتقاداتشان به سخره گرفتند.

به عنوان نمونه روزنامه قدس نوشت: انتصاب ثقاب اصفهانی آزمون مهمی برای اصلاح طلبان است، همسویی گروه های سیاسی بر اساس معیارهای مشترک، اصل مهمی برای تداوم سیاست و مدیریت است و به طور سنتی اصلاح طلبان متهم به عدم حمایت حداکثری از دولت های برخاسته از آنها می شوند.

همشهری آنلاین نیز در گفت و گو با علیرضا شهمیرزایی، معاون سابق وزارت امنیت، از انتخاب وی دفاع کرد و گفت: تجربه ثقاب اصفهانی در یکپارچه سازی تصمیمات در نهادهای متعدد، او را بهترین گزینه برای هدایت این سازمان کرده است.

جریان اصولگرا سعی دارد از این انتخاب دولت پزشکی برای رسیدن به فشار سیاسی و سازش با اصلاح طلبان استفاده کند. همچنین تلقی می شود که انتخاب ثقاب باعث کاهش «پاکسازی» کابینه به نفع اصولگرایان مذهبی شد.

ادبیات احمدی نژادی و مدل مدیریتی دولت سیزدهم

ثقاب اصفهانی نمونه ای از تکرار الگوی حکومتی محمود احمدی نژاد است: ادبیات پوپولیستی، ژست نزدیکی به مردم، تصدی مناصب غیرکارشناسی و ادعاهای عجیب و غریب به جای ارائه استراتژی.

ثقاب اصفهانی متولد دهه 60 بود، اما از مکتبی بیرون آمد که نام‌هایی چون یامین پور، جبرائیلی و عبدالملکی را نیز در خود جای داد. جوانان با ژاکت و شلوار مشابه، ادبیات مشابه و مسیرهای شغلی مشابه: از ستاد تا اتاق فکر تا قلب مدیریت عالی کشور. اگرچه در مورد صلاحیت های آموزشی برخی از آنها تردیدهای جدی وجود دارد.

الگوی مدیریتی ثقاب اصفهانی، مدل تولید شده در دهه 80 و شامل نظام اداری کشور است. الگویی که با کمک اندیشکده های اصولگرا می توانست بر دولت منفعل پزشکان مسلط شود و تصمیمات مهم کشور را تغییر دهد.