جامعه انسانی از عناصر گوناگونی تشکیل شده است و در درون این ساختار، نقش، جایگاه و مختصات انسان، بدنه و رکن اصلی جامعه، بسیار مهم و قابل توجه است. زیرا اساساً جامعه ای که در آن افراد نادیده گرفته می شوند یا نقش کمتری در آن قائل می شوند، جامعه ای دور از معیارهای اجتماعی است و دیر یا زود با مشکلات گوناگون دست و پنجه نرم می کند.
کسانی که بر جوامع بشری حکومت می کنند، ضمن ایجاد و ایجاد مؤلفه های سیستم مدیریتی خود، از مردم و امور اجتماعی، اقتصادی، تفریحی، آموزشی و… نیز مراقبت می کنند. آنها همچنین می دانند که اگر خواسته ها و نیازهای خود را نادیده بگیرند و یا تلاشی در خور شأن خود نکنند و اطرافیان خود را در اجرای برنامه ها و طرح ها وارد نکنند، سیستم مدیریتی به درستی عمل نخواهد کرد.
بنابراین همکاری مردم با دولت ها چگونه طراحی و سازماندهی می شود؟ آموزش و فرهنگ سازی مهم ترین، کم هزینه ترین و سریع ترین عوامل در هدایت جامعه به سوی سعادت و رفاه تلقی می شود. در جوامع توسعه یافته با جدی گرفتن آموزش و سازندگی فرهنگی در کارهای کلی و جزئی، از هزینه های جاری دولت بسیار کاسته می شود و منابع حاصل از آموزش های اولیه، پس انداز و ساخت و سازهای فرهنگی در راه توسعه و رفاه کشور به کار می رود.
بی‌تردید جامعه‌ای که با حداقل تعداد زندان، زندانی و نگهبان مواجه باشد، فضای بیشتری برای ایجاد امکانات تفریحی، آموزشی و درمانی دارد. جامعه ای که فرهنگ مصرف صحیح آب را بداند، می تواند با مشکل کم آبی راحت تر، سریع تر و ارزان تر مقابله کند. در جامعه ای که خودمراقبتی نهادینه شده باشد، هزینه های پزشکی و دارویی به حداقل می رسد.
اما شایان ذکر است که وقتی جامعه شاهد چنین تبعیض ها و نابرابری هایی نباشد، آموزش و فرهنگ به عنوان دو بال فرار جامعه به سمت آرمان های شهری عمل خواهد کرد. اینکه گروهی به دلیل دسترسی به منابع مالی از چندین هزار میلیارد وام غیرجاری بهره مند می شوند و سپس به جای بازپرداخت بیت المال، بانک را ورشکسته و با بانک دیگری ادغام می کنند، با فرهنگ قناعتی که به زور سعی در نهادینه کردن آن در جامعه داریم، در تضاد است.
این که برخی افراد در ماه چندین بار آب استخر ویلاهای چند میلیارد دلاری خود را عوض می کنند و از دیگران ترغیب می کنند که در مصرف آب صرفه جویی کنند و دفعات و میزان استحمام را کاهش دهند، کار لنگ است. کاشت برای استفاده ناایمن از خودروی ملی که در تصادفات، افزایش قیمت روزانه، مصرف سوخت بالا، صف های راه اندازی و قرعه کشی و … به چند قسمت نابرابر تقسیم می شود، با آن همخوانی ندارد. بگذریم، مردم، بدنه اصلی جامعه، تعلیمات و تعالیمی را که روزگاری برآمده از ساخت آموزش و پرورش و فرهنگ بود، ببندند، ناقص بودن را بدون آن بپذیرند و طوری عمل کنند که سلطه عده ای معدود، «تفتای جدا» ایجاد نکند! برای برخی از افراد که نیازی به آموزش و فرهنگ ندارند، مانند سایر افراد جامعه زندگی کنند، طبیعی نیست و مشکلاتی مانند رضایت، فقر، گرسنگی، شرمندگی در مقابل فرزندان، اخراج، اجاره مسکن، اخراج، بیکاری و… را تجربه می کنند و واژه ها در فرهنگ لغت جایی ندارند.
همان هایی که سمت چپشان پر از درختان چنار است که عیش و نوش فرزندان، نوه ها، نوه ها، همراهان و نبیره هایشان را تا سالیان متمادی تامین خواهند کرد. چیزی که برخی به آن 4 درصد می گویند تافته، منفعت طلب، سالک خصوصی، یقه سفید، آقا و غیره است! حتی اگر 4 صفر از موجودی کارت ها حذف شود، هنوز ارقام سرمایه و ثروت سال نوری با موجودی فعلی کارت های معمولی ما فاصله دارد! با تغییر قوانین بازی تاثیرات مثبت «آموزش» و «تربیت» را دست کم نگیرید!