بعدی- فلیز سالومون، خبرنگار بین المللی وال استریت ژورنال
بر اساس گزارشی از وال استریت ژورنال، اوایل صبح جمعه، عملیات نظامی اسرائیل علیه روستایی در جنوب سوریه به درگیری‌های خونین انجامید. این رویدادی است که با تلاش های تل آویو برای تقویت امنیت مرزهای شمالی خود، شکاف بین دو همسایه را نیز عمیق تر کرده است.
ارتش اسرائیل اعلام کرد که نیروهایش برای دستگیری دو نفر مظنون به عضویت در این گروه مسلح وارد منطقه بیتجن شدند. روستایی در فاصله کمتر از 10 مایلی از مرزهای تحت کنترل اسرائیل. بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی این ارتش، نیروها پس از ورود به منطقه اقدام به تیراندازی کردند و گزارش شد که شش نظامی اسرائیلی مجروح و حال سه نفر از آنها وخیم گزارش شده است. از سوی دیگر رسانه دولتی سوریه از تلفات سنگین در آن سوی مرز خبر داد و اعلام کرد که در این درگیری ها دست کم 13 نفر جان خود را از دست داده اند.
بازی طولانی مدت در تل آویو و سوریه. مقاومت در خاک همسایه
این موج جدید خشونت بار دیگر چالش های حل نشده در مرزهای اسرائیل را برجسته کرد. در شرایطی که آتش بس در غزه شکننده است و از شدت درگیری در منطقه کاسته می شود، این موضوع نیز صادق است. پس از حملات حماس در جنوب اسرائیل در 7 اکتبر 2023، تل آویو به شدت به دنبال ایجاد مناطق حائل در اطراف مرزهای خود بود. اقدامات گسترده از لبنان تا جنوب سوریه ساختار امنیتی منطقه را تغییر داد.
دولت جدید سوریه در دمشق به رهبری احمد الشورا به مانورهای نظامی اسرائیل در جنوب سوریه واکنش تندی نشان داد و آن را نقض حاکمیت ملی این کشور خواند. یک سال پیش، در روزهای فروپاشی رژیم اسد، ارتش اسرائیل برای تثبیت موقعیت خود به سرعت حرکت کرد و یک منطقه حائل به وسعت 155 مایل مربع در امتداد نوار مرزی بین دو کشور را اشغال کرد. این منطقه ای است که اکنون به یکی از محوری ترین نقاط تنش در جغرافیای امنیتی جدید خاورمیانه تبدیل شده است. از آن زمان تاکنون مقامات اسرائیلی بارها تاکید کرده اند که نیروهای این کشور می توانند برای مدت طولانی در سوریه بمانند.
در ماه‌های اخیر، اسرائیل صدها حمله هوایی برای از بین بردن بقایای تشکیلات نظامی رژیم اسد انجام داده است و در عین حال پایگاه‌هایی در سوریه ایجاد کرده است تا نیروهایش بتوانند در منطقه گشت‌زنی کرده و از آنجا آن را کنترل کنند. تل آویو همچنین از دولت جدید سوریه خواست تا یک منطقه غیرنظامی در جنوب پایتخت ایجاد کند و در ماه جولای به مقر نظامی دولت در دمشق حمله کرد. مقامات ارشد اسرائیلی این اقدام را تلاشی برای دفاع از اقلیت دروزی در برابر حملات فرقه ای توصیف کردند.
سفر نتانیاهو و برقراری نظم امنیتی جدید در مرزهای شمالی
هفته گذشته بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی به همراه برخی از مقامات ارشد این کشور از منطقه حائل بازدید کرد و در دیدار با نیروهای مستقر در آنجا عملاً این پیام را ابلاغ کرد که اسرائیل برنامه ای برای عقب نشینی از این نوار مرزی در آینده نزدیک ندارد. این سفر با واکنش تند دمشق مواجه شد و وزارت امور خارجه سوریه این اقدام را «غیرقانونی» و نقض جدی حاکمیت ملی این کشور دانسته و آن را به شدت محکوم کرد.
نیر بومس، پژوهشگر مسائل سوریه در دانشگاه تل آویو، پیامی را که در خصوص تحولات اخیر در مرز سوریه و اسرائیل ارائه شد، اینگونه توصیف می کند: پیامی که در آنجا داده شد این بود که اگرچه سوریه تلاش می کند خود را بازتعریف کند و از دیدگاه شرعی حمایت می شود، اما همچنان خطوط قرمز وجود دارد. وی با اشاره به حساسیت های امنیتی اسرائیل مدعی شد: به طور کلی و به ویژه پس از 16 مهر نمی خواهیم شاهد حضور شبه نظامیان مسلح در مجاورت مرز باشیم.
شکاف فزاینده بین اسرائیل و رهبران جدید در دمشق اکنون به منبع نارضایتی واشنگتن تبدیل شده است. ایالات متحده احمد الشورا را با وعده اصلاح ساختار دولت و اتحاد کشوری که سال ها در اثر جنگ داخلی از هم پاشیده بود، پذیرفت. اما به نظر می رسد مذاکرات با میانجیگری آمریکا برای دستیابی به توافق امنیتی بین سوریه و اسرائیل عملاً متوقف شده است.
حادثه روز جمعه به عنوان یکی از مرگبارترین حوادث در این منطقه از زمان فروپاشی رژیم اسد توصیف شده است. حادثه ای که موجی از خشم و انزجار را در میان مردم سوریه به راه انداخت. جوئل پارکر، یکی دیگر از پژوهشگران امور سوریه در دانشگاه تل آویو، شکاف عمیق در برداشت های دو طرف را این گونه توضیح می دهد: «یکی از مشکلات این است که سوری ها گروه های ضد اسرائیلی را تهدیدی برای خود نمی دانند. وی تاکید می کند: «بنابراین وقتی اسرائیل حمله می کند، فکر می کنند مشکل از اسرائیل است، نه شبه نظامیان محلی.
علیرغم این چرخه عملیات و پاسخ، تحلیلگران بر این باورند که در سطح استراتژیک، تمایل تل آویو به اقدام یکجانبه، ایجاد همکاری پایدار با دولت اسلامی را دشوار می کند.