انتخابتو، جلسه هماهنگی کمیته سلامت و آموزش و پرورش استان اصفهان امروز (دوشنبه 26 آذرماه) در مرکز بهداشت استان برگزار شد. در این جلسه بررسی شیوع آنفولانزا در مدارس و ایجاد طرح های پیشگیرانه مورد بحث و بررسی قرار گرفت. این نشست با توجه به افزایش موارد ابتلا در کشور و لزوم ادامه آموزش حضوری با مدیریت همزمان سلامت دانش آموزان از اهمیت ویژه ای برخوردار شد. این نشست با حضور علیرضا عابدی معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش اصفهان، حمید گله داری معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و رئیس مرکز بهداشت استان و بهنام امینی رئیس اداره سلامت و بهزیستی آموزش و پرورش برگزار شد.
بررسی آخرین وضعیت بیماری در مدارس
به گفته کارشناسان روند بیماری های تنفسی فصلی از پایان مهرماه به ویژه در آبان و آذر افزایش یافته است. الگویی مطابق با پیش بینی های وزارت بهداشت برای شروع زودهنگام فصل آنفولانزای 1403-1404. در این گزارش تاکید شد که اگرچه شدت بیماری در اکثر موارد متوسط است، اما گروه سنی دانش آموزان به دلیل حضور مستمر در محیط های شلوغ و بسته یکی از گروه های مهم در چرخه انتقال بیماری محسوب می شوند.
در هفته های اخیر مراجعات سرپایی با علائم آنفولانزا افزایش یافته است و مدارس به دلیل تجمع گسترده مردم نیاز به مراقبت و نظارت دقیق تری دارند. بیشتر موارد بیماری خفیف تا متوسط گزارش شده است، اما پویایی بیماری در سنین پایین نیاز به نظارت بهداشتی دارد. همکاری آموزش و پرورش نقش مهمی در پیگیری غیبت های تحصیلی و انتقال اطلاعات به مرکز بهداشت به منظور جلوگیری از افزایش بار بیماری دارد.
اهمیت دادن به آموزش در آماده سازی مدارس
در هفتههای اخیر بخشنامهها و دستورالعملهای زیادی در خصوص رعایت سیاستهای بهداشتی، تهویه کلاسها، آموزش مراقبتهای فردی دانشآموزان و نقش والدین در کنترل بیماری به مدارس ارسال شده است. سلامت دانش آموزان برای ما خط قرمز است. بر این اساس، مدیران مدارس باید در صورت مشاهده علائم مشکوک در دانشآموزان اطلاعات لازم را ارائه کرده و توصیههای بهداشتی مانند استفاده داوطلبانه از ماسک، ایزولهکردن موردی و تهویه را برای دانشآموزانی که بیمار هستند اما میتوانند به مدرسه بروند، اجرا کنند.
آموزش و پرورش علاوه بر تاکید بر اصول بهداشتی، برنامه های آموزشی را برای دانش آموزان و خانواده ها نیز تقویت کرده است. ارتقای آگاهی بهترین ابزار پیشگیری است. دانشآموزی که میداند شستن مرتب دستها، همراه نداشتن وسایل شخصی مشترک و رعایت فاصله در هنگام سرفه و عطسه چقدر در کاهش انتقال بیماریهای تنفسی مؤثر است، عاملی برای تقویت سلامت اجتماعی است.
سیستم “دمیناتور”؛ ابزار اصلی برای نظارت بر غیبت و پیش بینی سیر بیماری
سامانه «دادرس» که سامانهای برای نظارت بر غیبت دانشآموزان و شیوع ویروسهای فصلی در سالهای اخیر طراحی شده است، نقش مهمی در پیشبینی شیوع این بیماری دارد. سیستم دادگاه فقط یک سیستم ثبت آماری نیست. این یک ابزار هوشمند برای شناسایی نقاط آسیب پذیر و اقدام قبل از بدتر شدن بیماری است. مدیران مدارس موظفند آمار غیبت هفتگی را وارد سامانه کنند. این داده ها روزانه توسط کارشناسان آموزش و پرورش و مرکز بهداشت تجزیه و تحلیل می شود و اگر مدرسه یا منطقه ای افزایش غیرعادی غیبت ها را ببیند، تیم های بهداشتی به سرعت وارد عمل می شوند.
این سیستم فرصت مقایسه روند بین مدارس، تصمیم گیری در مورد اقدامات اضافی مانند غربالگری به موقع، مدیریت هدفمند و حتی حضور یک متخصص بهداشت در مدارس را فراهم می کند. بر اساس تجربه سالهای گذشته، حتی افزایش دو تا سه درصدی غیبت در یک هفته میتواند هشدار اولیه یک شیوع جزئی باشد. قاضی به جای اقدام دیرهنگام، توانایی اقدام پیشگیرانه و سریع را ایجاد کرده است.
همکاری مشترک آموزش و بهداشت در مدیریت بیماری
کنترل بیماری های تنفسی فصلی در مدارس مستلزم هماهنگی نزدیک آموزش و بهداشت است. از سوی دیگر، مدارس مکان هایی با تراکم جمعیت بالا هستند، اما بیشتر در معرض ابتلا به عفونت ها هستند، بنابراین بهترین ظرفیت را برای اجرای برنامه های پیشگیرانه، آموزش انبوه و اطلاع رسانی به مردم دارند.
در حال حاضر واکسیناسیون گروه های پرخطر، رعایت بهداشت فردی، تهویه مناسب کلاس ها و نظارت بر حضور و غیاب چهار رکن کنترل بیماری در مدارس است. دانش آموزان بهترین سفیران سلامت خانواده ها هستند. اگر نکات بهداشتی را در مدرسه یاد بگیرند، این را به خانه می برند و این چرخه به کنترل بیماری در سطح جامعه کمک می کند.
اقدامات عملیاتی برای پیشگیری از آنفولانزا
مهمترین اقدامات عملیاتی برای پیشگیری از آنفولانزا در مدارس عبارتند از:
- افزایش دفعات نظارت بر تهویه مدارس به خصوص در کلاس های شلوغ.
- برگزاری جلسات آموزشی کوتاه مدت برای اینکه معلمان و مربیان بهداشت علائم هشدار دهنده بیماری و نحوه برخورد با موارد مشکوک را به خاطر بسپارند.
- مدیران مدارس موظفند آمار حضور و غیاب را به طور منظم و دقیق ثبت کنند و من این را از طریق سیستم دادگاه ارسال می کنم.
- ارزیابی روزانه غیبت دانش آموزان اعزام تیم های متخصص به مناطق مختلف و روند افزایشی.
- پیام های آموزنده برای خانواده ها ارسال می شود درباره نقش مهم استراحت دانش آموزان بیمار در منزل در پیشگیری از انتقال بیماری.
- تاکید بر آموزش رفتارهای پیشگیرانه مانند شستن دست ها در هنگام بیماری، استفاده از دستمال کاغذی هنگام عطسه و اجتناب از تماس نزدیک.
- آماده سازی مدارس برای اجرای برنامه های آموزشی جایگزین کوتاه مدت برای دانش آموزانی که برای جلوگیری از عقب افتادن باید در خانه استراحت کنند.
با وجود افزایش موارد آنفولانزا، مسئولان آموزش و پرورش و بهداشت تاکید کردند که اوضاع تحت کنترل است و جای نگرانی برای خانواده ها وجود ندارد. اصول بهداشتی باید کاملا رعایت شود و مدارس و خانواده ها باید همکاری موثری داشته باشند. تجربه سال های گذشته نیز نشان داده است که آگاهی، نظارت دقیق و اقدامات پیشگیرانه بهترین راه حل برای کاهش شیوع این بیماری فصلی است. حفظ سلامت دانش آموزان شرط اساسی برای ادامه تحصیل است. تا زمانی که همکاری مشترک آموزش و پرورش و بخش بهداشت در مدیریت بیماری ادامه داشته باشد، مدیریت بیماری هایی مانند آنفولانزا در مدارس امکان پذیر و موثر خواهد بود.