«رابرت صفریان»: کیارستمی بیشتر به دنبال راه حل در آثارش بود/ فرم همیشه برای کیارستمی مهم بود.

به گزارش خبرگزاری انتخابتو، روابط عمومی موزه سینما رابرت صفریان پس از اکران این دو فیلم گفت: آنچه در این فیلم ها بیش از همه به یادگار مانده، مصاحبه های انجام شده در آنها و یکی از دلایل این مصاحبه هاست. جالب این فیلم ها هستند افرادی هستند که با آنها چت می کنیم بسیاری از این افراد نقش عمده ای در فعالیت های سیاسی سال های اولیه انقلاب داشتند و بسیاری از آنها امروز در قید حیات نیستند.

وی با بیان اینکه کتابی درباره کیارستمی نوشته که در آن به فیلم «پرونده فرم اول فرم دوم» پرداخته شده است، افزود: معتقدم این اثر با وجود ایراداتی که دارد شاهکار است. یکی دیگر از دلایل جذابیت این اثر مربوط به سال ساخت آن است، زیرا در سال 58 و اوایل انقلاب ساخته شده است، اما با وجود این، کیارستمی چندان به آن حوزه نپرداخته است و این موضوع فوق العاده ستودنی است. .

صفریان گفت: کیارستمی حتی در فیلم های بلندش هم به موضوعات دراماتیک نزدیک نمی شد و این را در مصاحبه ها هم بیان می کرد. قسمت اول این فیلم دارای مختصات آموزشی، اره مویی، بازیگران، تدوین و … می باشد. این یک اثر حاوی محتوا است و مستند نیست.

این منتقد سینما خاطرنشان کرد: دور شدن از احساسات گرایی مقوله ای است که به خوبی با روح مستند سازگار است. یک مستندساز به جای اینکه درگیر آن موضوع و موضع گیری شود، باید با اجازه دادن به جلوی دوربین، دیدگاه های متفاوتی را به مخاطب معرفی کند و کیارستمی در هر دو فیلمش به این موضوع پرداخته است. رویکرد

این منتقد چیره دست سینما در ادامه گفت: فیلم «مشکل شکل اول فرم دوم» یک قسمت داستانی دارد و سپس در سبک مستند نظرات افراد مختلف را درباره آن قسمت جویا می شود. تعجب می کنم که چرا در سینمای مستند ایران آنطور که باید از چنین ساختاری استفاده نمی شود. این ساختار نه تنها جذاب است، بلکه به کارگردان کمک می کند تا از موضوع فاصله بگیرد و از قضاوت دوری کند.

صفریان گفت: شباهت های ساختاری با اثر مذکور در فیلم «دو راه حل برای یک مشکل» وجود دارد. در این فیلم قرار بود کارشناسان آموزش و پرورش درباره موضوع مورد بحث اظهار نظر کنند اما همزمانی این فیلم با دوران انقلاب باعث شد کیارستمی به سراغ سیاستمداران برود و گپ بزند. کیارستمی در آن سال ها به مسئله «راه حل» اهمیت بیشتری می داد و این وضعیت در نامگذاری اثر نیز دیده می شد.

وی ادامه داد: اگر نتوان به حقیقت رسید، در عوض می توان به دنبال راه حل مشکلات روزمره بود و این موضوع در فیلم های کیارستمی پیشینه تاریخی دارد. او قبل از انقلاب به دو نوع فیلم آموزشی از جمله «مسافر»، «تبهاربه» و «گزارش» و همچنین فیلم های بلند و نیمه بلند داستانی پرداخت و این آثار تداوم جریان فکری تلخ ایران هستند. او تحت تاثیر سینما و آن فیلم ها بود. فضای روشنفکری کنونی در دهه پنجاه تاثیر خود را گذاشت. اما فیلم‌های آموزشی کیارستمی جنبه‌های دیگری از نگرش او را نیز منعکس می‌کند و این همان تفکر روشنگرانه است که او را به دنبال تحصیل برای کودکان سوق داد و آن را با جدیت دنبال کرد.

صفریان با بیان اینکه در فیلم هایی که دیدیم جزئیات بسیار جالبی وجود دارد، افزود: هر دو اثر از نظر فرمی ساده هستند، با این حال در سکانس آخر فیلم موضع گیری می کنند. این فیلم یک سوال مهم دارد که آیا همبستگی یا مقاومت همیشه مثبت است یا بسته به موضوع تغییر می کند. اگر فیلم «نخستین شماره دولت دوم» جدی گرفته شود، متوجه می شویم که اضافه هایی در آن وجود دارد. به عنوان مثال، قسمت صحبت کودکان با والدین خود یکی از چیزهایی است که به راحتی فراموش می شود.

صفریان ادامه داد: برای کیارستمی مقوله فرم بسیار مهم است، بنابراین در این دو اثر ابعاد قاب ها یکسان است و به دنبال نوعی مینیمالیسم است و کیارستمی از استفاده بیش از حد از عناصری که تصویر را به هم می زند پرهیز می کند. ذهن بیننده را منحرف می کند.

این منتقد درباره ساختار این دو اثر گفت: ساختار «نمونه شکل اول فرم دوم» مبتنی بر مصاحبه است، هرچند امروزه بسیاری از تهیه کنندگان مستند تصور می کنند استفاده از مصاحبه در فیلم های مستند به نظر نمی رسد. مناسب در حالی که رویکرد صحیح ممکن است به جنبه هنری اثر لطمه بزند، مصاحبه یکی از ارکان فیلم مستند است و اگر به خوبی از آن استفاده شود، می تواند تاثیرگذاری اثر را افزایش دهد. علاوه بر این، افراد ممکن است بسته به علایق شخصی خود، بخشی از یک فیلم را جذاب بدانند و از قسمت های دیگر انتقاد کنند. وقتی کارگردان برای کارش موضوع محوری انتخاب می کند باید از پرداختن به موضوعات دیگر پرهیز کند و روی موضوع اصلی تمرکز کند.

وی افزود: یکی از انتقاداتی که به کیارستمی می شود این است که آثارش نگاه و احساسی خنثی دارد، در حالی که گوینده این گونه گفت وگوها احتمالاً بر این عقیده است که فیلمسازان باید جنبه سیاسی داشته باشند و در قالب شعار به موضوع بپردازند.

5655