در سال‌های اخیر، فشار مالی بر مدارس دولتی و محدودیت‌های ساخت و ساز و بودجه‌های موجود، برخی از مدیران را به سمت منابع درآمدی جایگزین سوق داده است. یکی از این منابع، اجاره فضاهای استفاده نشده یا نیمه فعال مدارس برای پیشخوان اغذیه فروشی و پارکینگ است.
به گزارش ایسنا، اگرچه این تصمیم برای تامین بخشی از هزینه های مدارس اتخاذ شده است، اما این سوال را مطرح می کند که آیا این مدرسه تجاری است یا خیر. آیا اجاره مدرسه در خارج از ساعات آموزشی و در ایام تعطیل جایز و جایز است؟ مرز تامین منابع مالی و آسیب رساندن به محیط آموزشی کجاست؟ چه پیامدهای فرهنگی، اجتماعی و حتی روانی برای دانش آموزان دارد؟ و…
بسیاری از مدیران مدارس می گویند اجاره بخشی از فضای مدرسه ناشی از ضرورت اقتصادی است نه تمایل. کاهش بودجه آموزش و پرورش، افزایش هزینه های تعمیر و نگهداری ساختمان، تاخیر در تخصیص وام و… دلایل آن را فراهم آوردن منبع درآمد اضافی با رفتن به این سمت عنوان می کند.
به گفته یکی از مدیران مدرسه، زمانی که برای رنگ آمیزی دیوارها یا تعمیر سرویس بهداشتی مدرسه باید ماه ها منتظر دریافت وام باشید، اجاره بخشی از باغ به عنوان پارکینگ در ایام تعطیل گاهی می تواند راهگشا باشد.
اگرچه در ظاهر این اقدام پاسخی موجه به کمبود بودجه است، اما در عمل می تواند منجر به تجاری سازی فضاهای آموزشی و از بین رفتن مرز بین مدرسه و بازار درآمد شود. در این میان کارشناسان آموزش و پرورش معتقدند مدرسه تنها مکانی برای آموزش نیست، بلکه فضایی فرهنگی و آموزشی است که باید از هرگونه آلودگی تجاری و تبلیغاتی دور نگه داشته شود.
از منظر قانونی، اجاره فضای آموزشی به افراد صراحتاً در مقررات آموزشی مجاز نیست، اما به دلیل عدم نظارت کافی، برخی از مدارس به صورت غیردائم یا غیررسمی فضا را اعطا می کنند.
اما واکنش خانواده ها به این وضعیت متفاوت است. در حالی که برخی معتقدند وجود مغازه یا غرفه کوچک سیار که وضعیت مالی مدرسه را بهبود می بخشد اشکالی ندارد، گروهی دیگر نگران تأثیرات آموزشی آن هستند زیرا مدرسه را مکانی امن برای کودکان انتخاب کرده اند و این احساس امنیت زمانی از بین می رود که غریبه ها به باغ رفت و آمد می کنند یا بچه ها دائما در معرض خرید و فروش قرار می گیرند.
حسین صادقی، رئیس مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش گفت: در خصوص اجاره باغ مدارس به برخی اصناف و تبدیل آنها به پارکینگ خودرو و موتور سیکلت، اجازه واگذاری املاک و محوطه های آموزشی را برای اهدافی غیر از آموزش و پرورش نداریم. آنچه مسلم است رسالت اصلی آموزش و پرورش آموزش دانش آموزان است و فضاهای آموزشی باید صرفاً برای اهداف آموزشی مورد استفاده قرار گیرد.
وی با تاکید بر لزوم استفاده از فضاهای آموزشی برای امور آموزشی و پرورشی، افزود: هیچ مدیر مدرسه ای حق واگذاری یا اجاره بخشی یا تمام فضاهای آموزشی را به هیچ اداره یا منطقه ای با هدف کسب درآمد حتی برای مدارس ندارد و این یک اصل کلی و الزام آور است.
رئیس مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه بر اساس قانون بهره وری، اموال مازاد هر وسیله مطابق قانون و با کسب مجوزهای لازم برای مصارف دیگر قابل استفاده است، ادامه داد: در برخی موارد امکان استثناء املاک تجاری از شمول این اصل وجود دارد و تشخیص مسئولیت مازاد بر این اموال به عهده مدیر کل آموزش و پرورش خواهد بود و مسئولیت تصمیم صلاحیتدار آموزش و پرورش بر عهده آموزش و پرورش خواهد بود. مرجع هر استان
صادقی افزود: در صورت مشاهده یا دریافت اطلاعیه ای مبنی بر اجاره باغ یا بخشی از یک واحد آموزشی، کارشناسان حقوقی آموزش و پرورش وارد عمل شده و اقدامات قانونی در این زمینه انجام دهند.
وی ادامه داد: حتی در مواقعی که مدارس تعطیل هستند و دانش آموزان حضور ندارند، مدیران مدارس یا مناطق و یا هر فردی که محوطه مدرسه را اجاره می دهد مرتکب تخلف شده است و باید طبق قوانین و مقررات با آنها برخورد شود.
صادقی در پاسخ به این سوال که برخی از مدیران مدارس دلیل اجاره باغ مدارس را تامین هزینه های مدرسه عنوان کردند، گفت: اگر مدیران مدارس پول کافی برای تامین هزینه های جاری به ازای هر نفر را نداشته باشند، می توانند زمینه را برای برداشت داوطلبانه و نه اجباری توسط مردم فراهم کنند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا مدارس نمی توانند سرانه هزینه های آب، برق، گاز و … را تامین کنند، گفت: بر اساس قوانین جاری هزینه آب، برق و گاز در مدارس به شرط رعایت الگوی مصرف رایگان است و مدیران مدارس می توانند با تغییر الگوی مصرف از اخذ این هزینه ها از مدرسه جلوگیری کنند و این امر دلیلی بر این نیست که این هزینه ها به طور کامل از کلاس باغ استفاده شود. غیرقانونی و عواقب قانونی آنها به شرح زیر خواهد بود: مدیر مدرسه.