اسرائیل چگونه در سایه آتش بس به جنگ ادامه می دهد؟

بعدی- دکتر عبدالله خلیفه الشیجی، استاد علوم سیاسی دانشگاه کویت

به گزارش انتخابتو به نقل از روزنامه القدس العربی، هیچ نشانه ای از پایان جنگ های اسرائیل وجود ندارد. هنوز یک سال از توافق آتش بس با حزب الله لبنان نمی گذرد و حتی 45 روز از آتش بس با وساطت دونالد ترامپ و نقش مصر، قطر و ترکیه در توقف درگیری در غزه نگذشته است. برگزاری نشست شرم الشیخ و تصویب قطعنامه 2803 شورای امنیت درباره طرح آتش بس ترامپ در غزه که در 26 آبان ماه با رای مثبت 13 عضو شورا و با رد روسیه و چین تصویب شد، تحولی ملموس در صحنه ایجاد نکرد و آتش جنگ همچنان شعله ور است.

ابتکار واشنگتن؛ بازگشت قیمومیت سیاسی به «شورای صلح» ترامپ.

این قطعنامه علیرغم همه ابهاماتش و بدون تعیین جدول زمانی مشخص برای اجرا، بر پایان جنگ غزه و تثبیت آتش بس تاکید کرده و خواستار اضافه شدن یک نیروی بین المللی به سازوکار توافق شده است. این درخواست مورد استقبال تشکیلات خودگردان فلسطین و حمایت های عربی و بین المللی قرار گرفت.

با این حال، متن این تصمیم بار دیگر اختیار و سرپرستی روند سیاسی را به «شورای صلح» به ریاست ترامپ واگذار می کند. این نهادی است که عملا همه چیز را زیر چتر ابتکار واشنگتن قرار می دهد. علاوه بر این، نه از عقب نشینی کامل اسرائیل صحبت می کند و نه جایگاه مناسبی برای سازمان آزادیبخش فلسطین در معادله آینده ایجاد می کند.

نقش دولت خودگردان نیز به آینده ای موکول شده است که در متن به صورت مبهم و دشوار به تصویر کشیده شده است. نقشی مشمول «اصلاحات» تعریف نشده و تعریف نشده در ساختار خودش. در همین حال، نتانیاهو و تندروهای کابینه او نه تنها با هرگونه حضور سیاسی حماس در آینده غزه مخالفند، بلکه حتی بازگشت و حضور فعال یک دولت خودگردان را نیز تحمل نمی کنند و آن را خطری برای پروژه سیاسی خود می دانند.

ابهام دیگری در مسیر «نیروی ثبات بین‌الملل» وجود دارد: این نیرو دقیقاً چه خواهد داشت و چگونه نیروهای مقاومت را جمع‌آوری و خلع سلاح می‌کند در حالی که اشغال و محاصره ادامه دارد؟ سوالی که در متن تصمیم پاسخ روشنی ندارد.

این تصمیم در عمل بیش از هر چیز منافع اسرائیل را تضمین می کند و راه را برای خلع سلاح مقاومت به ویژه حماس هموار می کند. بدون ارائه اطمينان جدي نسبت به برقراري و تداوم آتش بس، در نظر گرفتن مجازات جنايات ارتكابي يا برعهده گرفتن تعهد خاص از قبيل پرداخت غرامت و هزينه هاي سنگين بازسازي. این شکاف ها باعث شد که گروه های فلسطینی این تصمیم را رد کنند و حماس علناً از آن انتقاد کند. در سوی دیگر ماجرا، اسرائیل به تجاوزات خود ادامه می دهد و مفاد توافق را زیر پا می گذارد، مانع از ورود سازمان یافته کمک های بشردوستانه می شود و گذرگاه ها را بسته نگه می دارد.

ادامه اشغال خاموش؛ جذب تدریجی خاک فلسطین تحت لوای «خط زرد».

اسرائیل عملاً جنگ را متوقف نکرده است، اما با از سرگیری حملات نظامی، بلعیدن مناطق بیشتر و بیشتر، گسترش «خط زرد» به سمت غرب و استفاده از خشونت مستقیم علیه فلسطینیان در غزه و کرانه باختری، آن را به شیوه‌ای متفاوت پیش می‌برد. همچنین دست شهرک نشینان افراطی و تروریست را برای تخریب، سوزاندن و کشتن فلسطینیان در کرانه باختری آزاد گذاشته است.

بر اساس اخبار روزنامه چپ اسرائیلی «هاآرتص»، این مصادره سیستماتیک اراضی فلسطینیان در کرانه باختری، نقض آشکار قوانین بین المللی و راه حل دو کشوری است. اسرائیل همچنین با دادن آزادی بیشتر به شهرک نشینان یهودی برای انجام حملات شدید علیه فلسطینیان، عمدا منطقه را به سمت انفجار و درگیری گسترده تر سوق می دهد. این مسیر نه تنها محیط را ناپایدارتر کرده است، بلکه به چالشی جدی برای پرزیدنت ترامپ و «طرح صلح» ادعایی او تبدیل شده است.

اسرائیل مدام تهدید می کند که به زودی جنگ خود را علیه غزه و لبنان از سر خواهد گرفت. این بار، جنگی که با ادعای ممانعت از استقرار مجدد قدرت نظامی حماس و حزب الله مشروعیت یافت. در روایت های اغراق آمیز از نتانیاهو و دولت افراطی او، قدرت و خطر به عنوان یک “تهدید وجودی” برای اسرائیل به تصویر کشیده می شود.

این در حالی است که بر اساس بیانیه وزارت بهداشت فلسطین در غزه، تعداد فلسطینیان کشته شده توسط اسرائیل از زمان اعلام آتش بس در 10 اکتبر به حدود 400 نفر رسیده است. آمارهای موثق وزارت بهداشت غزه، سازمان های وابسته به سازمان ملل و سازمان حقوق بشر اسرائیل نشان می دهد که اسرائیل در چهل روز اول آتش بس نزدیک به 400 فلسطینی را در غزه کشته است. بر اساس گزارش صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) در این مدت 67 کودک شهید و ده ها کودک مجروح شدند. این رقم مربوط به «به طور متوسط ​​دو فرزند در روز» است.

همه اینها در شرایطی اتفاق می افتد که غزه با حداقل امکانات برای بقا، تحت فشار ویرانی گسترده، گرسنگی، بیماری، آلودگی و فروپاشی خدمات پزشکی مبارزه می کند. آنچه منتقدان و سازمان های حقوق بشری آن را پیامدهای «جنگ نسل کشی» اسرائیل می نامند.

لبنان بین آتش تجاوزات اسرائیل و فشار برای خلع سلاح حزب الله

چرخ جنگ در لبنان هم متوقف نشد. حملات اسرائیل به روستاها در جنوب، اردوگاه عین الحلوا و مواضع حزب الله در جنوب و بقاع ادامه دارد. همزمان، تلاشی موازی در جریان است تا با ایجاد تروریسم، فشار سیاسی و تهدیدهای مکرر، دولت لبنان را وادار به خلع سلاح حزب الله کند.

با این حال، حزب الله بار دیگر موضع خود را تکرار می کند: تا زمانی که اشغالگری و تجاوز اسرائیل ادامه دارد، سلاح های خود را زمین نمی گذارد. این جنبش تاکید می کند که استقلال لبنان بر اساس مخالفت با هرگونه پروژه تحمیلی از سوی بیگانگان و حفاظت از حاکمیت ملی در برابر فشارها و نفوذهایی است که به نفع این کشور نیست. به گفته حزب الله، «قدرت لبنان قابل چشم پوشی نیست و باید با تمام توان در برابر اسرائیل بایستد».

با وجود تمایل و اراده اعلام شده دولت لبنان برای خلع سلاح حزب الله، واقعیت میدانی چیز دیگری می گوید: ارتش لبنان ظرفیت و توانایی عملی برای اجرای چنین تصمیمی را ندارد. فراتر از این، تعدادی سوال اساسی بی پاسخ مانده است. هیچ یک از سؤالات مربوط به جانشین این نیروی بازدارنده، سرنوشت مرزها، تضمین های امنیتی و نحوه مقابله با تهدید دائمی اسرائیل هنوز پاسخ روشنی دریافت نکرده است. چه نوع سلاح هایی باید حذف شوند؟ کدام موسسه این را جمع آوری می کند؟ پس این سلاح ها کجا ذخیره می شوند؟

رئیس‌جمهور لبنان در سخنرانی خود به مناسبت هشتاد و دومین سالگرد استقلال این کشور، اظهار داشت که لبنان «در مرحله‌ای تعیین‌کننده در بحبوحه تغییرات زلزله قرار دارد». وی تاکید کرد که تا زمانی که کل جنوب و لبنان آزاد و آباد نشود، نمی‌توان از استقلال واقعی صحبت کرد. به گفته وی، مشکل محدود به محدود کردن سلاح نیست. تصمیم برای صلح قطعی و اجتناب ناپذیر است، اما در بطن معادله «زندانی وفاداری به وطن» است. همه نیروها و جنبش ها بدون شک سرنوشت خود را به منافع ملی لبنان مرتبط می کنند.

رئیس جمهور اعلام کرد لبنان آماده است با میانجیگری سازمان ملل یا آمریکا مذاکراتی را آغاز کند و در مورد هرگونه توافقی که به توقف نهایی تجاوزات اسرائیل منجر شود، گفتگو کند. وی همچنین تاکید کرد که ارتش لبنان آماده تصرف پنج نقطه تحت اشغال اسرائیل در جنوب لبنان است.

بر اساس آمار رسمی وزارت بهداشت لبنان، در سال گذشته از زمان توافق آتش‌بس در نوامبر 2024، 331 لبنانی در حملات اسرائیل شهید و بیش از 945 نفر زخمی شدند. ارقام نشان می‌دهد که آتش جنگ به سختی خاموش شده است. در همین حال، اسرائیل به رفتار قلدرانه خود برای تثبیت نقش خود به عنوان “مرد قوی در منطقه” ادامه داد. این کشور باید با نقض مداوم حقوق حاکمیتی کشورهای همسایه، تنش ها را بالا نگه دارد و پیام روشنی مبنی بر برتری نظامی خود به منطقه ارسال کند.

بنیامین نتانیاهو همزمان با سفر محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان و دیدار وی با رئیس جمهور ترامپ، سفری چالش برانگیز را به همراه وزیر جنگ و رئیس ستاد ارتش اسرائیل به جنوب سوریه آغاز کرد. آنها در این سفر اعلام کردند که اسرائیل از مناطقی که پس از سرنگونی رژیم اسد تصرف کرده بود عقب نشینی نخواهد کرد و اجازه تشکیل کشور فلسطین را نخواهد داد. زیرا چنین دولتی از منظر تل آویو به عنوان یک «تهدید امنیتی» برای اسرائیل تلقی می شود.

در این میان، آنچه چشم‌انداز سیاسی منطقه را تاریک می‌کند، فقدان سیگنال جدی برای راه‌حلی است که بتواند به ظلم، تجاوز و تجاوزگری اسرائیل پایان دهد. زیرا نه بازدارنده واقعی و نه سازوکار موثری برای مجازات ناقضان قوانین بین المللی و حاکمیت کشورها وجود دارد.