به گزارش تسنیم، اما نوسانات ارز، کمبود موقت دارو و مشکلات توزیع انسولین، گاهی بیماران دیابتی را در شرایطی قرار می دهد که یافتن خودکار ساده انسولین به یک چالش روزانه تبدیل می شود.
در همین راستا به مناسبت روز جهانی دیابت، مدیر عامل انجمن دیابت ایران جناب آقای دکتر میزبان امیرکمران نیکوسخن بودیم. شرح قسمت اول این سخنرانی را در زیر می توانید بخوانید:
آقای دکتر مشکلات اصلی بیماران دیابتی امروز چیست؟
دیابتی ها مشکلات زیادی دارند و شاید در ابتدا بتوان گفت بزرگترین مشکل دیابتی ها در کشور در حوزه آموزشی است. دیابت یک بیماری مزمن است که تمام جنبه های زندگی افراد را در بر می گیرد و تحت تاثیر قرار می دهد. گفته می شود امروزه بیش از 80 درصد درمان دیابت به عهده خود بیمار است، بنابراین بیماران نیاز به یادگیری مهارت های خودمراقبتی دارند و این امر مستلزم آموزش مستمر و استاندارد است.
ارائه آموزش های لازم به بیماران در کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟
طبق پروتکل های بین المللی، هر فرد مبتلا به دیابت باید حداقل 10 ساعت در سال آموزش ببیند و این آموزش باید مستمر و قابل پیگیری باشد. هزینه تحصیل را هم باید بیمه ها بپردازند اما متاسفانه آموزش جایگاه خاصی در نظام سلامت کشور ما ندارد. شرکت های بیمه هزینه تحصیلی پرداخت نمی کنند و استانداردهای ملی مدون و مشخصی برای آموزش بیماران دیابتی وجود ندارد.
با وجود نظارت مستمر انجمن های دیابت و تصویب موضوع در شورای عالی بیمه، تصمیم گیری در خصوص پرداخت شهریه آموزش همچنان در کمیسیون معلق است و چند سالی است که تصمیم گیری نشده است.
امروزه بیشتر بیماران دیابتی آموزش های خود را از فضای مجازی دریافت می کنند که متاسفانه بیشتر این آموزش ها اشتباه و غیرعلمی است. صفحات در شبکه های اجتماعی به ویژه اینستاگرام با اهداف سودجویی و تبلیغات نادرست اطلاعات نادرست را در اختیار بیماران قرار می دهند. ماه گذشته در سازمان نظام پزشکی جلسه ای در این باره داشتیم. در آن جلسه تاکید شد که از یک سو در این صفحات مجازی که اطلاعات نادرست منتشر می کنند، مداخله قانونی شود و از سوی دیگر فرصت های واقعی آموزشی در کشور توسعه یابد.
از طرفی تغذیه سالم یکی از اصول کنترل دیابت است. اما در سطح شهر متأسفانه به جای ترویج سبک زندگی سالم، بیلبوردهای زیادی وجود دارد که به تبلیغ «فست فود» و غذاهای ناسالم می پردازند و می گویند که باید با استفاده از همه امکانات در شهرها، بیماری های غیرواگیر مانند دیابت، بیماری های قلبی، سرطان، بیماری های مزمن ریوی و… را اطلاع رسانی کنیم و از آن پیشگیری کنیم. در واقع، ما با “سیل” این بیماری ها مواجه هستیم و هنوز نمی توانیم آنها را تحت کنترل در آوریم. سن ابتلا به این بیماری ها روز به روز در حال کاهش است و نیازمند اقدامات عاجل و موثر هستیم. به نظر می رسد بزرگ ترین مشکل کشور در زمینه دیابت آموزش است و باید به امکانات و تجهیزات پزشکی نیز توجه شود.
آیا در حال حاضر بیماران دیابتی مشکل خاصی برای دسترسی به داروها و تجهیزات پزشکی مورد نیاز خود دارند؟
بیماران برای کنترل قند خون به داروها و تجهیزات خاصی نیاز دارند. بسیاری از بیماران، به ویژه کودکان دیابتی، به سنسورهای نظارت مداوم قند خون نیاز دارند. خوشبختانه صندوقی که با تلاش انجمن های دیابت قابل درمان نبود، یک سال هزینه سنسورها را پرداخت می کند اما با تغییر نرخ ارز، قیمت ها افزایش یافت و پوشش بیمه ای دیگر کفایت نمی کند. فرآیند پرداخت و دریافت این تجهیزات نیز کاملاً پیچیده است، به طوری که بسیاری از بیماران ابتدا باید هزینه ها را خودشان بپردازند و توان مالی لازم را ندارند.
قیمت نوار تست قند خون به میزان قابل توجهی افزایش یافته است و این نتیجه تغییر نرخ ارز است، حتی نرخ ارز برخی از انواع انسولین نیز در ماه های اخیر تغییر کرده است و این وضعیت واقعا فاجعه بار است زیرا انسولین دارویی حیاتی و نجات دهنده است. هنگامی که یک بیمار دیابتی نتواند به انسولین کافی دسترسی داشته باشد، کنترل بیماری او مختل می شود. بارها دیده ام که بیماران انسولین کافی ندارند و مجبور می شوند کمتر از دوز تجویز شده تزریق کنند تا از حد نصاب ماهیانه خود نگذرند زیرا دریافت قلم انسولین رایگان برای بسیاری از خانواده ها بسیار سخت و پرهزینه است.
در برخی موارد پیش می آید که پزشک مقدار مشخصی انسولین را برای بیمار تجویز کرده است، اما متخصص بیمه در هنگام تایید بیمه آن را کم می کند که گویی وضعیت بیمار را بهتر از پزشک متخصص می داند! مشکل دیگر انسولین ها این است که شروع تجویز انسولین فقط به متخصصان غدد واگذار می شود. اگرچه اکثر بیماران دیابتی ما در کشور توسط پزشکان خانواده و عمومی ویزیت می شوند، اما متاسفانه این پزشکان اجازه شروع انسولین را ندارند. اینها مسائلی است که بیماران دیابتی کشور در حال حاضر با آن دست و پنجه نرم می کنند و نیازمند توجه عاجل نظام سلامت و نهادهای تصمیم گیر است.
سازمان غذا و دارو چند سالی است که بر استفاده از انسولین های تولید داخل تاکید دارد. انواع برندهای انسولین تولیدی در کشور چه تفاوت هایی با هم دارند و آیا کیفیت انسولین ایرانی با انسولین های خارجی متفاوت است؟
ببینید وقتی دارویی تولید می شود چندین سال حق ثبت اختراع دارد و در این مدت هیچ شرکت دیگری در دنیا اجازه تولید داروی مشابه را ندارد. هنگامی که این داروها مشابه انسولین ساخته می شوند، انسولین بیوسیملار نامیده می شوند.
این انسولین ها مشابه هستند اما دقیقا مشابه انسولین اصلی نیستند. زیرا انسولین یک ماده شیمیایی نیست که بتوان از ترکیب چند ماده در محیط آزمایشگاهی تهیه کرد و خواصی مشابه داروی اصلی داشته باشد; بلکه انسولین زیست پزشکی (بیولوژیکی) است. بنابراین، شرایط خاص تولید در هر شرکت دارویی می‌تواند منجر به این شود که انسولین بیوسیملار دقیقاً مشابه انسولین برند نباشد، بنابراین در سال 2017 فدراسیون بین‌المللی دیابت در اروپا دستورالعمل‌های خاصی را برای تولید انسولین‌های بیوسیملار تدوین کرد.
طبق این دستورالعمل، هر شرکتی که انسولین بیوسیملار تولید می کند، باید مطالعات علمی دقیقی انجام دهد تا نشان دهد که این انسولین از نظر اثربخشی و پاسخ های ایمنی کاملاً مشابه انسولین اصلی است. هدف از تولید انسولین های بیوسیملار افزایش دسترسی بیماران به انسولین بود زیرا قرار بود قیمت این انسولین ها حداقل نصف انسولین های برند اصلی باشد، اما مشکل اینجاست که زمانی که این انسولین ها وارد بازار شدند، قیمت آن ها تقریبا با انسولین های اصلی برابری می کرد. به‌جای کاهش قیمت انسولین‌های بیوسیملار در کشور، قیمت انسولین‌های برند نیز با حذف ارز ترجیحی افزایش یافت و در نتیجه مشکل عملا به شکل دیگری حل شد، بدون اینکه مشکل واقعی بیماران حل شود.
از طرف دیگر، طبق همان دستورالعمل بالینی، جایگزینی انسولین در سطح داروخانه مجاز نیست. یعنی اگر پزشک انسولین خاصی را برای بیمار تجویز کند، داروخانه مجاز به جایگزینی انسولین مشابه دیگری نیست. زیرا همانطور که اشاره کردیم انسولین ها اثرات متفاوتی دارند، مثلاً اگر بیمار 20 واحد انسولین خاصی را تزریق کند، همان مقدار انسولین ممکن است اثرات متفاوتی داشته باشد، ممکن است به اندازه کافی موثر نباشد یا قند خون را بیش از حد کاهش دهد.
متاسفانه این تغییرات در کشور ما در حال رخ دادن است و پزشک نمی تواند مطمئن باشد که بیمار دقیقا همان انسولین تجویز شده را دریافت می کند، از طرفی وجود انسولین با برندهای مختلف در داروخانه ها باعث سردرگمی بیماران شده است. امروز به یک بیمار یک برند داده می شود، شاید ماه آینده یک برند دیگر به آنها داده شود، این تغییرات نه تنها مزایایی را به همراه داشته بلکه مشکلات بیماران را چند برابر کرده است.
حتی در یک مقطع تصمیم گرفته شد که پزشکان اجازه نخواهند داشت مارک انسولین را در نسخه الکترونیکی بنویسند، به این معنی که پزشک نمی تواند تعیین کند که بیمار چه مارکی از انسولین را مصرف کند. باید تاکید کرد که بیمار دیابتی تحت درمان با نوع خاصی از انسولین هرگز نباید نوع انسولین خود را تغییر دهد.
با انسولین های ایرانی یا بیوسیملار مشکلی نداریم، اما اگر بیمار از همان ابتدا درمان با انسولین بیوسیملار را شروع کند، اگر قند خون کنترل شود و دوز انسولین تنظیم شود، ادامه استفاده از همان انسولین ضرری ندارد. برای ارائه