بیشترین تراکم استخوان بین 30 تا 35 سالگی است

رئیس کلینیک پزشکی پیشگیری و ارتقای سلامت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران حسین یاری با بیان اینکه پوکی استخوان یک بیماری بسیار شایع است، گفت: استخوان یک بافت زنده است و سلول های آن دائما تولید، می میرند و تجدید می شوند. . این چرخه تشکیل و بازجذب سلول ها در بافت استخوانی پیوسته است و نباید آن را یک بافت جامد در نظر گرفت.

بیشترین تراکم استخوان بین 30 تا 35 سالگی است

به گزارش ایسنا، وی افزود: تراکم استخوان در سنین 30 تا 35 سالگی به حداکثر خود می رسد. به طوری که فرآیند ساخت و ساز در استخوان ها بیشتر از فرآیند تخریب است. به خصوص در زنان با افزایش سن و تغییرات هورمونی، میزان تولید بافت استخوانی کاهش و میزان دژنراسیون افزایش می یابد. به طوری که با گذشت زمان، بافت استخوان تراکم خود را از دست می دهد و فرد به سمت پوکی استخوان می رود.

افزایش میزان تخریب بافت استخوانی پس از یائسگی در زنان

این متخصص طب فیزیکی ادامه داد: اگرچه تراکم استخوان در 35 سالگی به اوج خود می رسد، اما اوج استخوان تا حد زیادی به ژنتیک بستگی دارد. بعد از یائسگی میزان هورمون استروژن در زنان کاهش می یابد و سرعت تخریب استخوان بسیار سریع می شود و فرد وارد مسیر پوکی استخوان می شود. تحقیقات نشان می دهد که پوکی استخوان در زنان به خصوص پس از یائسگی بسیار شایع است.

“پوکی استخوان ثانویه” چیست؟

مدیرکلینیک پزشکی پیشگیری و ارتقای سلامت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران درباره «پوکی استخوان ثانویه» گفت: اگرچه با افزایش سن روند طبیعی کاهش استخوان سازی و افزایش تحلیل استخوان را طی می کنیم، اما استفاده از برخی داروها مانند داروهای ضد انعقاد، داروهای ضد تشنج و مشتقات کورتیکواستروئیدی سرعت تخریب استخوان را افزایش می دهد. علاوه بر این، بیماری هایی مانند بیماری های “پاراتیروئید” و “تیروئید” می توانند شرایطی را در بدن ایجاد کنند که باعث از بین رفتن زودرس تراکم استخوان شود. هنگامی که عوامل خارجی باعث پوکی استخوان می شوند، به آن پوکی استخوان ثانویه می گویند.

وضعیت پوکی استخوان در ایران

وی درباره شیوع پوکی استخوان در زنان و مردان گفت: آمارها نشان می دهد که از هر 3 زن بالای 60 سال یک نفر و از هر 4 تا 5 مرد بالای 60 سال یک نفر پوکی استخوان دیده می شود. با توجه به تعداد افرادی که از پوکی استخوان رنج می برند، می توان گفت که پوکی استخوان یک بیماری بسیار شایع است.

شکستگی تنها علامت پوکی استخوان است

این متخصص طب فیزیکی با بیان اینکه پوکی استخوان تنها یک علامت دارد، تصریح کرد: شکستگی تنها علامت پوکی استخوان است و تا زمانی که شکستگی رخ ندهد، هیچ علامت دیگری از پوکی استخوان وجود ندارد. بنابراین علائمی مانند درد مفاصل، استخوان درد و سوزش پا نمی توانند تنها علائم پوکی استخوان باشند و بروز این عوامل را نباید از عوامل نگران کننده پوکی استخوان دانست.

مدیر کلینیک ارتقای سلامت جهاد دانشگاهی ادامه داد: استخوان ران، پشتی و کمری شایع ترین محل شکستگی های ناشی از پوکی استخوان هستند. شکستگی لگن به عنوان یک ضربه بزرگ در نظر گرفته می شود و می تواند زندگی فرد را تهدید کند. زیرا 1-1.5 لیتر می تواند با خونریزی همراه بوده و جان فرد مبتلا را به خطر بیندازد.

نقش وراثت و تغذیه در ایجاد و پیشگیری از پوکی استخوان

یاری با بیان اینکه وراثت نقش زیادی در پوکی استخوان دارد، گفت: اگرچه ژنتیک نقش زیادی در پوکی استخوان دارد، اما برخی عوامل می تواند از بروز این بیماری پیشگیری کند. به عنوان مثال تغذیه سالم یکی از عواملی است که از پوکی استخوان جلوگیری می کند. مصرف کافی کلسیم و ویتامین D می تواند منجر به افزایش تراکم استخوان و در نتیجه کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان در سنین بالا شود.

ضرورت مصرف 1000 میلی گرم کلسیم قبل از یائسگی

این متخصص طب فیزیکی در خصوص میزان مصرف کلسیم و نقش آن در پیشگیری از پوکی استخوان گفت: زنان قبل از یائسگی برای پیشگیری از پوکی استخوان نیاز به مصرف روزانه 1000 میلی گرم کلسیم دارند در حالی که میزان کلسیم مورد نیاز برای پیشگیری از پوکی استخوان در دوران یائسگی به 1200 میلی گرم می رسد. هزار میلی گرم معادل تقریباً 3 لیوان شیر در روز است و مصرف این مقدار لبنیات به ویژه شیر بهترین راه برای تامین نیاز روزانه بدن به کلسیم است.

دولت باید به تعریف حمایت از لبنیات توجه کند

پیامدهای کاهش مصرف شیر

مدیرکلینیک پیشگیری و ارتقای سلامت سازمان جهاد دانشگاهی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه بیشترین کلسیم در لبنیات وجود دارد، گفت: برخی معتقدند مصرف بادام یا سایر فرآورده های گیاهی می تواند نیاز بدن به کلسیم را تامین کند. اگرچه بادام حاوی بیشترین مقدار کلسیم در بین منابع گیاهی است، اما نمی تواند جایگزین مصرف لبنیات شود. مثلاً اگر فردی لبنیات کافی مصرف نمی کند و تمایلی به مصرف مکمل های کلسیم ندارد، باید روزانه 400 گرم بادام مصرف کند تا نیاز روزانه بدنش به کلسیم تامین شود.

یاری در پاسخ به این سوال که قیمت لبنیات و اینکه برخی اقشار کم درآمد نمی توانند آن را تامین کنند، لبنیات را مهمترین منبع جذب کلسیم عنوان کرد و گفت: با توجه به جذب زمانی که لبنیات بهترین است. منبع کلسیم، انتظار می رود مسئولان دولتی یارانه مضاعفی برای مصرف در نظر بگیرند تا اطمینان حاصل شود که این محصول در خانه از سبد غذایی حذف نمی شود. لبنیات در سال‌های اخیر به دلیل مشکلات معیشتی از سبد محصولات برخی خانوارها حذف شده است و حذف این ماده غذایی ممکن است در درازمدت اثرات منفی بر نظام سلامت کشور و مسئولان دولتی بگذارد. اگر دولتمردان می‌خواهند در آینده با عوارض منفی پوکی استخوان و هزینه‌هایی مانند شکستگی سنگینی بر نظام سلامت کشور وارد نکنند، باید به فکر در نظر گرفتن یارانه ویژه برای مصرف شیر باشند.

توصیه های پزشکان در مورد استفاده از مکمل ها

هیات علمی سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران ادامه داد: اگر شیر و لبنیات به اندازه کافی مصرف نمی کنیم، بهتر است برای تامین کلسیم از مکمل های دارویی استفاده کنیم. پزشکان توصیه می کنند در صورتی که مصرف شیر در دوران یائسگی کافی نیست از مکمل های کلسیم استفاده کنند.

80 درصد مردم ایران از کمبود ویتامین D رنج می برند

این متخصص طب فیزیکی درباره تاثیر ویتامین D در پیشگیری از پوکی استخوان گفت: 80 درصد مردم ایران از کمبود ویتامین D رنج می برند. در این میان D3 یک ماده مهم برای بدن محسوب می شود. منبع دریافت ویتامین D نور مستقیم خورشید است، اما برای دریافت ویتامین D از این منبع، دو سوم بدن بدون لباس باید در ساعاتی که نور خورشید حداکثر است (مثلا ظهر تابستان) در معرض نور مستقیم خورشید (نه نور خورشید) قرار گیرد. ). آن را به مدت 30 دقیقه پشت شیشه قرار دهید.

نمک، تنباکو و الکل؛ احتمال پوکی استخوان را افزایش می دهند

وی با بیان اینکه مصرف مشروبات الکلی احتمال ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد، گفت: علاوه بر مصرف الکل، مصرف زیاد نمک نیز بر پوکی استخوان تاثیر می گذارد. با افزایش میزان مصرف نمک، احتمال دفع کلسیم نیز به همان میزان افزایش می یابد و کنترل میزان نمک مصرفی بر تراکم استخوان و همچنین تأثیر آن بر فشار خون و سلامت قلب و عروق تأثیر دارد. اگر نگران پوکی استخوان هستیم، باید از سیگار کشیدن خودداری کنیم. سیگار نقش مهمی در کاهش تراکم استخوان دارد و پرهیز از نیکوتین یکی از اجزای یک زندگی سالم است.

یاری با بیان اینکه کنترل پروتئین و کالری دریافتی روی استخوان ها نیز تاثیرگذار است، گفت: میزان پروتئین و کالری باید بهینه باشد. زیرا بر سلامت استخوان ها تأثیر می گذارد.

مدیرکلینیک پزشکی پیشگیری و ارتقای سلامت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران تغییر سبک زندگی را در پیشگیری از پوکی استخوان نقش دارد و گفت: فعالیت بدنی و ورزش از مولفه های سبک زندگی سالم است. اگر میزان فعالیت ورزشی کافی باشد در پیشگیری از پوکی استخوان نقش دارد. فعالیت های بدنی مانند پیاده روی، کوهنوردی، دوچرخه سواری، دوچرخه ثابت به تراکم بافت استخوانی کمک می کند. نه تنها ورزش‌های قدرتی و هوازی، بلکه فعالیت‌های ورزشی که به بهبود تعادل افراد کمک می‌کنند، احتمالاً از زمین خوردن افراد جلوگیری می‌کنند و بنابراین در پیشگیری از شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان مؤثر هستند.

ورزش هایی که به پیشگیری از پوکی استخوان کمک می کند

این متخصص طب فیزیکی ادامه داد: همچنین ورزش هایی که باعث افزایش انعطاف پذیری می شوند در پیشگیری از پوکی استخوان نیز موثر است. به عنوان مثال ورزش تای چی که یکی از ورزش های شرق آسیا است به تعادل و انعطاف پذیری کمک می کند و در پیشگیری از پوکی استخوان موثر است.

تاثیر اسکن استخوان در پیشگیری از شکستگی

یاری در مورد روش های تشخیص پوکی استخوان گفت: خانم های بالای 65 سال و آقایان بالای 70 سال می توانند با انجام اسکن تراکم استخوان در مورد پوکی استخوان قبل از شکستگی اطلاعات کسب کنند. پزشکان توصیه می‌کنند خانم‌هایی که زیر ۶۵ سال هستند اما داروهایی مصرف می‌کنند که روند تحلیل استخوان را تشدید می‌کنند، سابقه شکستگی دارند، بیماری زمینه‌ای دارند یا یائسگی زودرس را پشت سر گذاشته‌اند، قبل از ۶۵ سالگی آزمایش تراکم استخوان را انجام دهند. تست تراکم استخوان یک آزمایش تصویربرداری ساده است، نه یک آزمایش خون، و هم از ستون فقرات و هم از لگن گرفته می شود. تست تراکم استخوان وضعیت تراکم را تعیین می کند و با این آزمایش پزشکان می توانند بفهمند که آیا تراکم استخوان “طبیعی” است یا “کاهش یافته” یا اینکه آیا فرد پوکی استخوان دارد.

هیات علمی سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران ادامه داد: پزشکان با توجه به وضعیت تراکم استخوان داروها را تجویز می کنند. اگر فرد پوکی استخوان داشته باشد، باید تمام مراحل درمان را طی کند. معمولاً برای افراد مبتلا به پوکی استخوان، مصرف هفتگی قرص تجویز می شود، اما برخی از افراد نمی توانند دارو را به صورت خوراکی مصرف کنند، یا شدت بیماری بسیار زیاد است یا پوکی استخوان ثانویه دارند. در نتیجه به مدت 6 یا 12 ماه از داروهای تزریقی استفاده می کنند.

اجتناب از قطع خودسرانه داروهای پوکی استخوان

یاری افزود: بیماران پوکی استخوان در کنار داروهای تجویزی از مکمل ها نیز استفاده کنند. علاوه بر مصرف مکمل ها باید مدت زمان مصرف دارو به طور کامل تکمیل شود و خودسرانه دارو قطع نشود. افراد مبتلا به پوکی استخوان حداقل به مدت یک سال نیاز به استفاده از دارو دارند و گاهی طول مدت مصرف دارو تا 4 تا 5 سال می رسد. برخی از داروهای پوکی استخوان به گونه ای عمل می کنند که قطع خودسرانه آنها می تواند روند تحلیل استخوان را تشدید کند. نکته سوم در مورد استفاده از داروهای پوکی استخوان این است که یک سال پس از مصرف دارو مجددا وضعیت فرد بررسی شود و با توجه به شرایط بیمار استراتژی درمانی جدید مشخص شود.

وی با اشاره به توسعه برخی روش های درمانی برای درمان پوکی استخوان گفت: داروهای خوراکی مانند آلندروناید و داروهای تزریقی زیر جلدی یا داخل سرم رایج ترین روش های درمان پوکی استخوان هستند و گاه از روش هایی مانند اوزون تراپی صحبت می شود. آنچه این روزها مطرح و تبلیغ می شود در درمان پوکی استخوان جایی ندارد.

پوکی استخوان در همه افراد مسن رخ نمی دهد.

این متخصص طب فیزیکی تاکید کرد: زنان بالای 65 سال و مردان بالای 70 سال برای اطلاع از پوکی استخوان باید اقداماتی را برای سنجش تراکم استخوان انجام دهند. نباید تصور کرد که همه افراد مسن از پوکی استخوان رنج می برند و بررسی این بیماری در این سن بی فایده است. اگر پوکی استخوان به موقع تشخیص داده شود، می توان از عوارض و شدت بیماری پیشگیری کرد. شکستگی می تواند زندگی فرد مبتلا به پوکی استخوان را تحت تاثیر قرار دهد.

وی در پایان گفت: به خانواده های سالمندان توصیه می کنم شب ها چراغ ها را روشن بگذارند تا شب هنگام بیدار شدن با خطر سقوط مواجه نشوند. همچنین به سالمندان توصیه می شود از راه رفتن بر روی سطوح ناهموار و لغزنده خودداری کنند و در صورت حضور در منزل، فرش یا موکت های لغزنده را بردارید. در یک فرد مبتلا به پوکی استخوان، یک سفر ساده و یک زمین خوردن اتفاقی می تواند با خطر جدی شکستگی همراه باشد.