افزایش تعداد روزهای ناسالم و تداوم آن برای چندین سال متوالی شهروندان تهرانی را در معرض 5 خطر اصلی سلامتی قرار داده است.
به گزارش دنیای اقتصاد، در شرایطی که وزش باد و باران کمکی به شهر برای جلوگیری از آلودگی هوا نمی کند و منابع سیار به ویژه خودروهای دیزلی سهم قابل توجهی در آلودگی هوای پایتخت دارند، می توان با برقی کردن ناوگان حمل و نقل عمومی در مناطق پرترافیک و افزایش سهم حمل و نقل عمومی در حمل و نقل شهری-مسافری با کیفیت بالا، آلودگی هوای پایتخت را کنترل کرد.
آلودگی هوا که سال هاست ادامه دارد، شهروندان را در معرض 5 خطر اساسی سلامتی قرار می دهد. خطر اول افزایش احتمال ابتلا به زوال عقل، خطر دوم افزایش احتمال ابتلا به دیابت به دلیل کم تحرکی، خطر سوم افسردگی ناشی از ماندن در خانه در روزهای کثیف، خطر چهارم افزایش علائم بیماری های قلبی عروقی و لزوم افزایش مصرف دارو و خطر پنجم افزایش عفونت های مجاری تنفسی است.
آلودگی هوا همه گروه ها را هدف قرار می دهد
مریم زارع; متخصص و مدرس ریه دانشگاه شهید بهشتی در خصوص افزایش روزهای کثیف پایتخت و تاثیر این موضوع بر سلامت شهروندان گفت: تاثیر آلودگی هوا بر شهروندان باید در رده های مختلف اعم از کودکان، سالمندان، افراد سالم و گروه های بیمار بررسی شود. به طور کلی در افراد سالم افزایش آلودگی هوا خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، آسم، برونشیت، سرطان ریه و حتی سرطان های دیگر را افزایش می دهد. علاوه بر این، آلودگی مداوم هوا در طول سالیان متمادی می تواند خطر ابتلا به زوال عقل و آلزایمر را افزایش دهد.
این فوق تخصص ریه ادامه داد: در دوره هایی که روزها هوا آلوده است، در افراد مبتلا به بیماری های زمینه ای به ویژه بیماران قلبی و عروقی و ریوی با تشدید علائم مواجه می شویم. بسیاری از این افراد در روزهای عادی علائم خود را تحت کنترل دارند، اما هوای دائما آلوده باعث تشدید علائم آنها می شود. به حدی که در بیشتر موارد مجبورند دوز دارویی که مصرف می کنند را افزایش دهند.
این در حالی است که در روزهایی که هوا دائماً آلوده است، تعداد پذیرش در اورژانس و بیمارستان افزایش می یابد. از این رو هر ساله در فصل پاییز و زمستان تعداد بیماران و بیماران بستری در اورژانس ها و بخش های مرتبط با بیماری های قلبی و عروقی و ریوی افزایش می یابد. این وضعیت هزینه هایی را برای سیستم درمانی و بیماران ایجاد می کند.
وی ادامه داد: اگر کودکان در سال های اول زندگی خود در هوای آلوده زندگی کنند نسبت به کودکانی که در هوای مطبوع زندگی می کنند، ضریب هوشی کمی پایین تری خواهند داشت. در عین حال، از آنجایی که آلاینده‌های هوا بر روی مژک‌های تنفسی تأثیر می‌گذارند و فعالیت آنها را کاهش می‌دهند، افزایش آلودگی هوا در پاییز و زمستان خطر ابتلا به عفونت‌های دستگاه تنفسی را در کودکان افزایش می‌دهد.
زارع در خصوص تاثیر افزایش روزهای کثیف بر سالمندان گفت: آلودگی هوا از یک سو باعث خانه نشینی سالمندان می شود که از یک سو خطر ابتلا به افسردگی و انواع استرس را در این گروه افزایش می دهد و از سوی دیگر سالمندان به دلیل کم تحرکی در معرض خطر ابتلا به دیابت و غیره قرار دارند. بیماری های مزمن را تشدید می کند.
مریم زارع تاکید کرد: سرعت ورود ذرات آلوده به بدن بسته به اندازه ذرات متفاوت است. زمانی که قطر ذره بزرگ در محدوده 7 تا 10 میکرون باشد که معمولاً با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است. آنها در قسمت های بیرونی دستگاه تنفسی، دهان، مخاط بینی و ابتدای راه تنفسی مستقر می شوند و نمی توانند به مجاری تنفسی و سیاهرگ های باریک نفوذ کنند. این نوع آلودگی به طور کلی باعث سرفه و سینوزیت می شود و البته اگر این نوع آلودگی سال ها و روزهای متوالی ادامه یابد، می تواند خطر ابتلا به سرطان در ناحیه دهان و گلو را افزایش دهد.
وی تاکید کرد: انبوه روزها و ساعات کثیف در یک سال و تکرار سالیان متمادی آن و زندگی در این شرایط از عوامل مهمی است که می تواند سلامت انسان را تحت تاثیر قرار دهد. اگر هوا به مدت یک سال آلوده باشد، طبیعتاً عوارضی مانند سرفه و سرماخوردگی کوتاه مدت برای شهروندان ایجاد می شود، اما زندگی در شهری که سال ها هوای آن دائماً آلوده است، ممکن است خطر ابتلا به بیماری های جدی مانند بیماری های قلبی عروقی، تنفسی و سرطان ها را افزایش دهد.
مریم زارع ادامه داد: هر چه قطر ذرات آلاینده (ذرات کمتر از 2.5 میکرون قطر) کمتر باشد، به دلیل احتمال ورود به مجاری تنفسی و خون، خطر ابتلا به بیماری افزایش می یابد. در واقع، ذرات کوچکتر عواقب بیشتری برای سلامت انسان دارند. در حالی که ذرات بزرگ معمولاً با باد و باران خفیف از بین می روند، کنترل آلودگی هوا با ذرات ریز نیاز به باد بیشتری دارد.
در عین حال در مواردی که هوا با ذرات درشت (PM10) آلوده است، شهروندان پس از بازگشت به منزل می توانند با شستن دهان، بینی و گلو با محلول های تایید شده از ورود این ذرات به بدن جلوگیری کنند. این روش پیشگیری برای ذرات کوچک موثر نیست.
کنترل آلودگی با بهبود استانداردهای خودرو
تعداد روزهای کثیف در پایتخت در سال های اخیر افزایش یافته است. کاهش نزولات جوی و کاهش وزش باد باعث افزایش تعداد روزهای تنفس شهروندان تهرانی در هوای آلوده شده است. در چنین شرایطی که امیدی به کنترل باد و باران آلودگی هوا نیست، موضوع کنترل آلاینده ها اهمیت بیشتری پیدا می کند.
شرکت کنترل کیفیت هوا در جدیدترین گزارش خود با عنوان «بررسی نقش ذرات معلق خورنده در آلودگی هوای تهران» به بررسی سهم منابع متحرک و ثابت در ایجاد آلودگی هوا پرداخته و از سوی دیگر راهکارهایی را برای کاهش آلودگی هوای پایتخت ارائه کرده است.
نکته ای که در این گزارش بر آن تاکید شده است؛ 83 درصد از آلودگی گازی هوای تهران مربوط به منابع متحرک (موتور سیکلت، خودروهای سواری، خودروهای عمومی و خودروهای دیزلی) است. در عین حال، این منابع متحرک سهم 60 درصدی در تولید ذرات معلق دارند.
کاهش کیفیت کاتالیزورها در خودروهای بنزینی در افزایش آلودگی هوا موثر است. کاتالیزورها در بسیاری از خودروهای بنزینی فاقد کیفیت و دوام لازم هستند. بدون کنترل موثر اکثر این قطعات پس از مدتی از کار می افتند و این مشکل باعث افزایش آلودگی خودروهای سواری می شود.
دومین عامل موثر در آلودگی هوای تهران وجود خودروهای سنگین فرسوده است. بخش قابل توجهی از این خودروهای سنگین که بیشتر آنها گازوئیلی هستند با فناوری های قدیمی کار می کنند و این دستگاه ها که عموما مصرف سوخت بالا و راندمان پایینی دارند تاثیر بالایی در ورود آلاینده های خطرناک به هوا دارند.
در شرایطی که منابع سیار سهم ویژه ای در شکل گیری آلودگی هوای تهران دارند، می توان با اتخاذ سیاست هایی برای این منابع سیار، میزان آلودگی هوای شهری مانند تهران را کاهش داد. این راهکارها شامل افزایش سهم حمل و نقل عمومی در ترافیک روزانه، برقی کردن وسایل حمل و نقل عمومی و در نهایت بهبود کیفیت خودروهای سواری بنزینی با بهبود استانداردهای آلایندگی است.
با توجه به محدودیت منابع، توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی برقی به ویژه در مناطق پرجمعیت و متراکم مرکز شهر می تواند در کاهش آلودگی هوای تهران موثر باشد.
رویکرد دوم برای کنترل آلودگی هوای تهران، کاهش تردد وسایل نقلیه شخصی در شهر و جایگزینی آن با حمل و نقل عمومی کارآمد است. موفقیت این استراتژی مستلزم توسعه همه جانبه زیرساخت های حمل و نقل عمومی، نوسازی ناوگان و مدیریت هوشمند ترافیک است. سومین رویکرد برای کنترل آلودگی هوا، بهبود استاندارد تولید خودرو و تغییر فرآیندهای نظارتی است.