آینده سفته در حقوق تجارت به سندی گفته می شود که در آن امضاکننده متعهد می شود در زمان معین یا در صورت مطالبه مبلغی را به حامل یا شخص معین یا با انتقال آن شخص بپردازد.
به گزارش فردا؛ سفته باید شامل مراحل زیر باشد:
1- امضاء یا مهر طلبکار
2- تاریخ تحریر و انعقاد تعهد
3- مبلغی که باید پرداخت شود
4- دریافت کننده پرداخت
5- تاریخ پرداخت
طرفی که در سفته به عنوان بدهکار ذکر شده است متعهد می شود که در زمان آتی مبلغ تعیین شده در سفته را به طرف مقابل بپردازد.
این تعهد ممکن است بر اساس پرداخت مبلغ یکجا یا چند قسط باشد. امکان درج نحوه پرداخت و اطلاعات ضامن در سفته وجود دارد. سفته به دلیل خطرات موجود در نقل و انتقال پول و توسعه تجارت بین المللی در بین تجار رواج یافته است، اما امروزه به عنوان ابزار اعتباری برای سرمایه گذاری های کوتاه مدت در واحدهای تولیدی، صنعتی، تجاری و خدماتی استفاده می شود.
درخواست های سفته
سفته بسته به موضوع، مکان و زمان کاربردهای متفاوتی دارد. سفته را می توان برای پرداخت وام یا بدهی درخواست کرد و یا در قراردادهایی که بین مؤسسات اداری و شرکت ها با پیمانکاران و کارکنان منعقد می شود، به عنوان ضمانت حسن انجام کار استفاده کرد. برخی از موارد استفاده از سفته در زیر ذکر شده است:
1- وسیله پرداخت کالا در معاملات غیر نقدی
2- سند پرداخت بدهی
3- بانک ها برای تضمین پرداخت وام از بدهکار سفته دریافت می کنند.
4- شرکت ها گاهی برای تضمین انجام تعهد از کارگران یا پیمانکاران سفته می گیرند.
رایج ترین و گسترده ترین استفاده از سفته در کشور ما ضمانت انجام کار است و اکثر کارفرمایان هنگام انعقاد قرارداد کار خرید سفته را با عنوان مبهم «عملکرد خوب» در نظر می گیرند. در واقع استخدام افراد در شرکت ها، موسسات و مراکز خصوصی به طور کلی علاوه بر قرارداد کار مشمول دو شرط دیگر نیز می باشد:
1- ارائه گارانتی معتبر
2- دادن چک یا سفته به نشانه حسن کار.
متن سند ضمانت کار
در قسمت جلو یا پشت سفته به شرح زیر بنویسید: «جهت تضمین حسن انجام کار موضوع قرارداد کار مورخ آقای … به نفع شرکت …
شماره قبض را در متن قرارداد مشخص کنید: آقای …. قبض شماره دار … مبلغ … شرایط لازم برای حسن انجام کار در اختیار کارفرما/مدیر کل شرکت می باشد. بنابراین آقای طبق مفاد قرارداد کارفرما/مدیرعامل شرکت می تواند پس از اثبات موضوع نسبت به وصول صورتحساب مورد نظر اقدام قانونی نماید.
نحوه نوشتن سفته
بر اساس ماده 308 قانون تجارت، قبض علاوه بر امضا یا مهر باید دارای تاریخ و اطلاعاتی از قبیل مبلغ پرداختی و نام و نام خانوادگی صادرکننده درج شود. گیرنده، تاریخ پرداخت ضمناً نام، نام خانوادگی، سکونت و محل پرداخت صادرکننده اوراق باید نوشته شود.
اگر سفته برای شخص خاصی صادر شده باشد، نام و نام خانوادگی وی در سفته درج می شود و در غیر این صورت نام وی به جای آن در «سفته حامل» نوشته می شود. اگر نام خانوادگی شخص خاصی نوشته شده باشد، آن شخص طلبکار می شود، در غیر این صورت هرکس که صاحب قبض باشد طلبکار محسوب می شود و می تواند با دریافت صورت حساب مبلغ را مطالبه کند، البته قبض در صورت مطالبه است، صادرکننده باید مبلغ را بپردازد. به محض درخواست
قیمت سفته و نحوه تنظیم سفته
تعیین قیمت لایحه به تصویب مجلس می رسد. در حالی که قیمت قبوض تا سال 1398 به ازای هر میلیون تومان 3 هزار تومان بود، با تصویب مجلس از سال 1398 به ازای هر میلیون تومان 500 تومان شده است.
سفته خود را از هر جایی می توانید خریداری کنید، از دستفروشان در بازار گرفته تا برخی دکه های روزنامه فروشی، اما مطمئن ترین جایی که می توانید این سند را با قیمت مصوب خریداری کنید، شعب بانک مرکزی است.
سفته بی نام
در تنظیم سفته این امکان وجود دارد که بدهکار بدون ذکر نام طلبکار، سفته را به خود بدهد که در این صورت شخص می تواند در سررسید وجه را خودش دریافت کند یا در سررسید به خود منتقل کند. شخص دیگری
عبارت “انتقال” در قبض به دارنده قبض این حق را می دهد که در صورت خط زدن کلمه “انتقال” صورتحساب را به شخص دیگری منتقل کند. خود آن می تواند آن را جمع آوری کند، اقدام کند و همچنین با نوشتن در پشت آن را به شخص دیگری منتقل کند.
سررسید و زمان پرداخت قبض چگونه تعیین می شود؟
زیرا اگر سفته بدون سررسید (ظاهری یا غیر متعهد) باشد، ناشر باید به محض مطالبه دارنده بدهی آن را بپردازد. اما اگر صورت حساب سررسید مشخصی داشته باشد، می توان آن را در زمان مشخص شده پرداخت کرد.
ظهرنویسی سفته
برای اینکه قبض وصول یا به دیگری منتقل شود باید ظهرنویسی شود. اگر ظهرنویسی به منظور انتقال باشد، صاحب جدید سند از کلیه حقوق و منافع آن سند برخوردار خواهد بود. ضمناً صاحب قبض ممکن است به دیگری وکالت بدهد تا وجه او را وصول کند که در این صورت باید وکالت وصول را مشخص کرد.
نباید فراموش کرد که اگر یک قبض بیش از یک بار ظهرنویسی شده باشد، یعنی بیش از یک نفر آن را دریافت کرده و به دیگری منتقل کرده باشد، دارنده می تواند به هر یک از آنها مراجعه کند. امضا کننده برات و ظهرنویس ها در مقابل دارنده مسئولیت تضامنی دارند، یعنی دارنده برات می تواند در صورت عدم پرداخت از هر یک از آنها (به صورت فردی) یا هر دو یا بیشتر یا همه آنها شکایت کند. به آنها (به عنوان گروه) اشاره می کند.
هر یک از ظهرنویس‌ها نسبت به صادرکننده قبض و ظهرنویس‌های قبل از او یکسان حق رجوع دارند. بنابراین ناشر به اضافه پذیره نویسان مسئولیت پرداخت ورقه را خواهند داشت. به این ترتیب مسئولیت های زیادی در خصوص پرداخت مبلغ مندرج در سفته به وجود می آید. به این مسئولیت مسئولیت مشترک می گویند.
جریمه وثیقه
در حقوق ایران سفته ماهیت مدنی دارد و جزایی نیست و صادرکننده مسئولیت کیفری ندارد. برای درخواست قبض در صورتی که دارنده قبض بخواهد بلافاصله اموال صادرکننده را توقیف کند، خریدار باید درخواست کند و صورتحساب از طریق بانک درخواست شود تا بلافاصله اموال توقیف شود یا ضمانت نامه باشد. در غیر این صورت درخواست پرداخت باید به عنوان سند عادی انجام شود و پس از تصمیم گیری نهایی در مرحله اجرا، ملک توقیف شود.
درخواست سفته
دارنده اسکناس باید در سررسید، صورت حساب را درخواست کند، در صورت عدم پرداخت، صاحب اسکناس باید ظرف 10 روز از تاریخ صدور صورت حساب درخواست کند. تاریخ پایان دعوی، اعتراض رسمی به اوراق قرضه معوق است و علیه صادرکننده اوراق اقامه می شود.
از آنجایی که این اعتراض باید به صورت رسمی به صادرکننده ابلاغ شود، در اوراق چاپی که توسط وزارت دادگستری تهیه می شود، درخواست نوشته می شود، ضمناً درخواست نامه چاپی ویژه نیز در بانک ها موجود است. در خواسته یک نسخه کامل از سفته درج شده و دستور پرداخت سفته صادره از دادگاه داده می شود.
درخواست سفته برای بهره مندی از مزایای قانونی مانند غرامت تأخیر تأدیه، توقیف کالا قبل از صدور حکم و سایر منافع تجاری ضروری است. اگرچه امکان مطالبه وجه بدون درخواست وجود دارد، اما در این صورت صورتحساب مانند یک رسید عادی عمل می‌کند و وصول حاصل نامشخص خواهد بود.
راه های جمع آوری قبوض
دو روش برای وصول صورتحساب وجود دارد:
1- از طریق اجرای اسناد رسمی: از آنجایی که سفته جزء اسناد الزامی است، در صورتی که دارنده به وظیفه قانونی خود عمل کرده باشد، می تواند نسبت به اجرای اسناد رسمی در اداره ثبت علیه صادر کننده، ظهرنویس و ظهرنویس اقدام کند. ظهرنویس شما می توانید از ضامن تقاضای توقیف اموال اشخاص مذکور در بالا را که توقیف نشده است و دریافت بدهی خود نمایید.
2- از طریق مراجع قضایی: در صورتی که دارنده قبض علیه یک یا چند نفر از ضابطین سند تجاری اقامه دعوی کند و این مورد منجر به محکومیت قطعی صادرکننده شود و در صورت عدم تحصیل مال از محکوم له می تواند. برای درخواست دستگیری متهم به قانون نحوه اجرای مجازات های مالی مراجعه کنند.
تفاوت چک و سفته
چک و برات دو سند تجاری هستند که نقش مهمی در روابط تجاری و تجاری افراد دارند، اما تفاوت های مهمی بین این دو سند تجاری وجود دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود:
1- یکی از تفاوت های اصلی این دو سند تجاری این است که چک ماهیت کیفری و سفته ماهیت حقوقی دارد. به عبارت دیگر صدور چک بلامحل در موارد خاصی جرم است اما عدم پرداخت برات در سررسید قطعا جرم نیست. اگرچه قانونگذار سعی در کاهش جنبه کیفری چک دارد، اما استفاده مردم از چک به دلیل جنبه کیفری آن قابل انکار نیست.
2- چک را تا زمانی که از بانک مسترد نشده و سندی مبنی بر عدم پرداخت آن وصول شده باشد قابل شکایت یا مطالبه در دادگاه نیست و بانک برای صدور این سند هزینه ای دریافت نمی کند. اما اگر سفته بلامعارض باشد ممکن است در دادگاه قابل طرح دعوا باشد.
3- سفته سندی است که با توجه به هزینه تمبر به خصوص نسبت به ارقام فوق هزینه بیشتری دارد. در حالی که چک سندی ارزان و بدون محدودیت مبلغی است، اما در بازار کنونی به جای سفته از چک استفاده می شود.
4- امضای چک قابل رد نیست ولی امضای سفته قابل رد است. توضیح اینکه صادرکننده چک نمی تواند ادعا کند که امضای چک متعلق به خودش نیست یا حداقل باید دلیل موجهی برای رد آن قید کند و باید به جرم سرقت، جعل یا مفقود شدن، اثبات جعل یا جعل شکایت کند. خیانت در امانت و جعل با این حال، صادرکننده صورتحساب ممکن است از امضای آن خودداری کند.
5- طبق ماده 19 قانون کار در خصوص صدور چک، با فرض امضای چک به امضای مدیرعامل یا نماینده صاحب حساب، مدیر عامل و نماینده مشترکاً مسئول پرداخت وجه چک هستند، اما در صورتی که چک به امضای مدیر عامل یا نماینده صاحب حساب رسیده باشد. مدیر عامل هیچ مسئولیتی در قبال امضا کننده صورتحساب ندارد، فقط شرکت مسئول پرداخت قبض است.
6- از آنجایی که آدرس صندوق چک در بانک است، تشخیص هویت، آدرس و شماره تلفن صادرکننده چک آسانتر از قبض است. اگر این مورد در مورد اسکناس نباشد و برگه معکوس شود، صادرکننده پیدا نمی شود.
7- صادرکننده چک ممکن است از مفقود شدن چک شکایت کند اما شکایت مفقود شدن و مفقود شدن آن توسط صادرکننده چک پیش بینی نشده و در قانون پیش بینی نشده است.
تفاوت بین سفته و سفته
بین سفته و سفته تفاوت هایی وجود دارد که به آن تفاوت بین سفته و سفته نیز می گویند و به شرح زیر است:
1- در برات باید حداقل نام سه نفر قید شود و صادرکننده برات، دریافت کننده و بدهکار قید شود ولی در برات فقط دو نفر قید شوند. . حکم به کفایت اشخاص (مدیون و طلبکار) داده شده و لذا قبول تشریفاتی که موجب ادله در برات می شود در قبض نمی باشد.
2- محل و محل پرداخت در برات لازم است ولی در برات چنین شرطی وجود ندارد.
3- در برات شرط قبولی و نکول وجود دارد ولی در برات قبول یا قصور وجود ندارد بلکه صدور برات و امضای طلبکار یا مدیون در واقع به معنای قبول آن است.
4- قانون معاملات سفته را در محدوده معاملات تجارتی می داند ولو اینکه بین غیر تاجر باشد ولی سفته مشابه برات در سفته باشد و بین غیر تاجر باشد و تجارتی نباشد. معامله، در محدوده معاملات تجاری تلقی می شود. به دلیل شرایط گارانتی، ظهرنویسی و وصول، معامله تجاری نیست.