سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه که هفته گذشته به افتخار وی در مجمع مسقط به عمان سفر کرده بود در برنامه «ما موسی الفرای» گفت و گو کرد.
* مذاکره و میانجیگری همیشه باز است
مجری برنامه در بخشی از این برنامه در پاسخ به این سوال که آیا روند میانجیگری ایران و سایر طرف ها بازگشایی شده است؟ مذاکره و میانجیگری همیشه باز است و امکان همیشه وجود دارد به شرط رعایت قوانین.
عراقچی ادامه داد: اصل اول دیپلماسی و مذاکره این است که دو طرف با نیت واقعی برای تبادل عادلانه و عادلانه پای میز مذاکره بیایند. اما اگر هدف یکی از طرفین تحمیل خواسته های خود باشد، چنین مذاکره ای صورت نمی گیرد و بی نتیجه خواهد بود.
وزیر امور خارجه یادآور شد: دلیل اصلی مشکل در روابط ایران و آمریکا که در حال حاضر مانع از آغاز مذاکرات می شود، رویکرد آمریکا بر تحمیل مطالبات و خواسته های خود است. متأسفانه بارها این رفتار را در تعامل با آنها دیده ایم. اگر طرف آمریکایی نشان دهد که برای یک توافق عادلانه و متوازن بر اساس منافع متقابل آماده است، جمهوری اسلامی ایران قطعاً موضوع را بررسی خواهد کرد.
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: ما هرگز میز مذاکره را ترک نکردیم زیرا دیپلماسی جزء ذاتی رویکرد و اصول ماست.
* شکست مذاکرات به دلیل طمع و تبذیر آمریکایی ها بود
مجری از عراقچی پرسید تفاوت مذاکرات 2010 با آخرین مذاکرات مسقط چیست؟ در سال 2010 مذاکرات محرمانه بود و چیزی منتشر نشد، اما آخرین مذاکرات علنی و با جزئیات منتشر شده است. چرا آخرین مذاکرات علنی شد؟ آیا عمومی بودن باعث عدم موفقیت آن شد؟
وزیر امور خارجه گفت: شکست مذاکرات امسال ناشی از طمع و تبذیر آمریکا بود نه علنی بودن آن.
عراقچی افزود: مذاکرات محرمانه از سال 2010 شروع شد، بعداً علنی شد و به مذاکره آمریکا و 1+5 تبدیل شد. این روند در سال 2015 مورد توافق قرار گرفت. مذاکرات اخیر نیز می توانست همین مسیر را طی کند. مذاکرات به صورت غیرمستقیم آغاز شد و اگر مسیر درست و متعادلی طی می شد، امکان توافق وجود داشت.
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: مشکل اصلی که باعث شکست مذاکرات امسال شد، تمایل آمریکا به تحمیل خواسته های خود بود. آنها با سیاست «غنی سازی صفر» وارد مذاکره شدند. ما از ابتدا گفته ایم که چنین چیزی ممکن نیست و باید راه حل میانی پیدا کرد.
*ما از حقوق اساسی خود دست نمی کشیم
وی ادامه داد: هیچ کشوری را نمی توان از حقوق مشروع خود محروم کرد. البته ممکن است شفافیت و اعتمادسازی مطالبه شود و ما برای این امر آمادگی داریم. با این حال، هرگز نمی توان از حقوق اساسی خود چشم پوشی کرد.
عراقچی گفت: بنابراین تنها راه رسیدن به یک راه حل متوازن است که منافع همه طرف ها در آن لحاظ شود. آن روزها جمله ای گفتم که امروز هم تکرار می کنم: «اگر غنی سازی صفر می خواهید، توافقی بین ما نمی شود». اما اگر “بمب صفر” می خواهید، ما موافقت خواهیم کرد و رسیدن به توافق کاملاً ممکن است.
وی افزود: با این حال فکر میکنم برخی عوامل در داخل آمریکا نمیخواهند این مذاکرات به نتیجه برسد و به همین دلیل مذاکرات به نتیجه نرسیده است.
* خیلی به توافق نزدیک بودیم
سید عباس عراقچی در ادامه گفت وگوی برنامه «ما موسی الفرای» در پاسخ به سوال مجری برنامه گفت: بر اساس اطلاعاتی که برخی از حاضران در آن مذاکرات ارائه کردند، گفته شد که شما به توافقات پیشرفته ای دست یافته اید و به توافق نزدیک شده اید، بنابراین جلسه قبل از حمله به تهران در آستانه اعلام توافق بود. آیا دلیل آن حمله غنی سازی نبود؟ ما به توافق بسیار نزدیک هستیم و در پنج دور مذاکره با میانجیگری عمان، راه حل های زیادی بررسی شد و به راه حل هایی رسیدیم که می تواند مشکل را حل کند.» او گفت.
وی یادآور شد: اما این راهکارها در واشنگتن رد شد و در نهایت نیروهای طرفدار جنگ در آنجا پیروز شدند و کشور و منطقه را به مسیری غم انگیز سوق دادند.
با توجه به اینکه این حمله تنها متوجه ایران نبود بلکه توهینی به عمان به عنوان یک میانجی بود، مجری طرح این سوال را مطرح کرد که آیا ایران همچنان عمان را تنها میانجی قابل اعتماد برای گفت وگو با آمریکا می بیند؟
عراقچی پاسخ داد: ما عمان را به دلیل سابقه درخشانش در میانجیگری انتخاب کردیم. عمان بارها این نقش را بازی کرده و به موفقیت های ملموسی دست یافته است. ما به حسن نیت برادرانمان در عمان و حکمت اعلیحضرت سلطان اطمینان کامل داریم و به همین دلیل این دور مذاکرات را با وساطت ایشان آغاز کرده ایم.
وزیر امور خارجه افزود: معتقدم عمان همواره توانسته این نقش سازنده را حفظ کند.
* توهین آشکار به دیپلماسی، مذاکره، میانجیگری و عمان بود
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: در واقع مشکل اصلی ما و آمریکا در میانجیگری یا سازوکار میانجیگری نیست، بلکه در ماهیت رویکرد آمریکاست. همانطور که اشاره کردید ما در میانه مذاکرات بودیم که آمریکا و اسرائیل حمله کردند. اولین موشک شلیک شده توسط اسرائیل در واقع «وسط میز مذاکره» فرود آمد. این رفتار همانطور که گفتید توهین آشکار به دیپلماسی، مذاکره، میانجیگری و البته عمان است و بسیار مایه تاسف است.