بعدی- بازار ارزهای دیجیتال ایران در آستانه یک تحول بزرگ است چرا که ۵۵ قانونگذار با ارائه طرحی جدید تلاش می کنند استفاده از «کارت پول» را در فرآیند خرید و فروش ارزهای دیجیتال اجباری کنند.
به گزارش فردا؛ آنها این طرح را «تقویت سیستم ارزی» نامیدند و امیدوارند بانک مرکزی بتواند جریان پول کشور از جمله ارزهای دیجیتال را کنترل کند. در ماده اول این طرح آمده است که کارت پول ابزاری مشابه کارت های بانکی معمولی است که موجودی و تراکنش های آن به جای ریال به دلار یا یورو محاسبه می شود و معاملات خرید و فروش پول دیجیتال فقط باید از این طریق انجام شود. خواندن این مقاله را برای درک آنچه اتفاق می افتد توصیه می کنیم.
کارت پول چیست؟ ضرورت تراکنش ارزهای دیجیتال و خطر قاچاق ارز
در حال حاضر کاربران می توانند با پرداخت ریالی از طرق مختلف از صرافی های محلی و یا غیره اقدام به خرید ارزهای دیجیتال کنند اما در صورت تایید این طرح، خرید ارز رمزنگاری شده تنها از طریق صرافی های منتخب بانک مرکزی و تنها با استفاده از کارت ارز امکان پذیر خواهد بود.
یعنی خرید مستقیم با اسکناس (دلار، یورو و …) ممنوع است. فروش ارزهای دیجیتال نیز باید در صرافی های منتخب انجام شود و ارز حاصل باید مستقیماً به کارت نقدی فروشنده واریز شود.
گزارشهای اولیه حاکی از آن است که خریداران ارزهای دیجیتال باید حداکثر ظرف مدت یک سال معادل ارزی را که برای خرید این ارز دیجیتال پرداخت کردهاند به کارت ارز خود بازگردانند. این بند بسیار بحث برانگیز است و نیاز به توضیح بیشتر در طول فرآیند تصویب دارد. در حال حاضر متوجه شدهایم که تمام تراکنشهای ارزهای دیجیتال باید یک چرخه کاملاً رسمی و تحت کنترل بانک مرکزی (شامل حساب ارزی و کارت) را طی کنند و مبادلات خارج از این چارچوب «فرار ارز» تلقی میشوند.
مزایای طرح کارت نقدی برای دولت و مبارزه با پولشویی
طرح تقویت نظام پولی نیز مانند هر قانون جدید دارای جنبه های مثبت و منفی بسیاری است و باید بدون احساسات عادی و سنتی مورد ارزیابی قرار گیرد. ابتدا اجازه دهید در مورد مزایای احتمالی آن صحبت کنیم.
- شفافیت و رسمی سازی: بازار ارزهای دیجیتال از حالت “خاکستری” خارج شده و در حال شناسایی است. این موضوع امنیت حقوقی بیشتری را در چارچوب قانون برای فعالان فراهم می کند.
- مبارزه با پولشویی و کلاهبرداری: با ثبت کلیه تراکنش ها در سیستم بانکی، امکان ردیابی فعالیت مجرمانه و پولشویی و کاهش کلاهبرداری برای رگولاتورها فراهم می شود.
- کنترل خروج سرمایه: دولت با تمرکز بر مبادلات ارزهای دیجیتال می تواند حجم و میزان خروج ارز از کشور از طریق ارزهای رمزنگاری شده را رصد و در صورت لزوم مدیریت کند.
- راه حل مشکل قیمت گذاری: این طرح با هدف جلوگیری از قیمتگذاری غیرحرفهای و سفتهبازیهای کنترل نشده در بازارهای ارز و کالا با کنترل رسمی جریانهای ارزی انجام میشود.
بسیاری از کاربران به معاملات غیر رسمی روی می آورند که منجر به تشکیل بازار زیرزمینی می شود
چالش های حفظ حریم خصوصی و ماهیت غیرمتمرکز ارز دیجیتال؛ منتقدان چه می گویند؟
کاربران و کارشناسان بازار ارزهای دیجیتال طبیعتا در کنار مخالفان این طرح قرار دارند و معتقدند چالش های پیش رو برای آنها دردسرساز خواهد بود. احتمالا به یکی از پنج دلیل:
- از دست دادن ماهیت غیر متمرکز: فلسفه وجودی ارزهای دیجیتال، تمرکززدایی است. این طرح با ایجاد سیستمی کاملا متمرکز و تحت کنترل دولت این ماهیت را از بین می برد.
- محدودیت ها و بوروکراسی: الزام به استفاده از کارت نقدی، فرآیند خرید را طولانی و بوروکراتیک می کند. علاوه بر این، محدودیتها و محدودیتهای احتمالی روی کارتها بر کسبوکارهای بزرگ فشار وارد میکند.
- نگرانی های حفظ حریم خصوصی: با ردیابی تمامی تراکنش ها، حریم خصوصی مالی کاربران به طور کامل از بین رفته و دارایی های پولی آنها تحت نظارت دولت قرار می گیرد.
- الزام به بازگشت ارز: بحث برانگیزترین بخش این طرح، تعهد خریدار به بازگرداندن ارز معادل، یک محدودیت عملی جدی است. این موضوع می تواند به طور موثر بازار ارزهای دیجیتال را از یک بازار سرمایه گذاری بزرگ به یک رسانه محدود مبادله تبدیل کند.
- فشار بر مبادلات غیر منتخب: صرافی هایی که نمی توانند یا نمی خواهند مجوزهای لازم را دریافت کنند، عملاً از بازار حذف می شوند و حجم بازار به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
پیش بینی تغییرات احتمالی؛ تشکیل بازار زیرزمینی و کاهش نقدینگی
اجرا و جزئیات نهایی این طرح تاثیرات متفاوتی بر بازار خواهد داشت. به عنوان مثال در صورت تصویب نهایی طرح با جزئیات به روز، با توجه به محدودیت تراکنش ها به صرافی های منتخب و کارت های ارزی، باید منتظر کاهش نقدینگی بازار باشیم.
بسیاری از کاربران نیز برای دور زدن محدودیت ها و حفظ حریم خصوصی به معاملات غیر رسمی و همتا به همتا (P2P) روی می آورند که منجر به ایجاد بازار زیرزمینی و افزایش خطر تقلب می شود. در عین حال باید به دعاوی مطرح شده به دلیل فعالیت خارج از چارچوب تعیین شده و خرید و فروش غیر از کارت ارزی تحت عنوان قاچاق ارز نیز توجه کرد و به دنبال راهی بود که از روی آوردن سرمایه گذاران کلان به ارزهای خارجی و یا متوسل شدن به روش های پیچیده خرید و فروش جلوگیری کرد.
از آنجایی که بندهای فوق آشکارا مشکل ساز هستند، ممکن است پیشنهاد دهندگان نیاز به تعدیل برخی از آنها داشته باشند، مانند حذف تعهد بازگشت ارز یا تعیین سقف معقول برای معاملات. شاید باورتان نشود اما این هم مشکل ساز است و ممکن است کل طرح نمایندگان را زیر سوال ببرد.
به عنوان مثال، اگر بند بحث برانگیز الزام به استرداد پول حذف شود، بیشتر مقاومت بازار از بین می رود و طرح به سادگی به یک سیستم نظارت متمرکز تبدیل می شود، اگر محدودیت تراکنش های کارت پول برای کاربران خرد در نظر گرفته شود، عملاً فشار منطقی برای تأثیرگذاری بر بازار از بین می رود.
آیا کنترل رسمی بازار ارزهای دیجیتال ایران امکان پذیر است؟
تخصیص کارت ارز برای تراکنشهای ارزهای دیجیتال را میتوان به عنوان تلاشی آشکار از سوی قانونگذاران برای کنترل، رسمی کردن و مدیریت جریان پول از طریق ارزهای دیجیتال دانست. این طرح هنوز به قانون تبدیل نشده و همچنان در دست بررسی است، اما مطمئناً با مقاومت فعالان و کارشناسان بازار مواجه خواهد شد زیرا ماهیت بازار ارزهای دیجیتال را از حالت «آزاد و غیرمتمرکز» به «بازار کاملاً کنترل شده» تغییر میدهد.
افشای نام بسیاری از نمایندگان مجلس مانند رضا تقی پور و نصرالله پژمان که قبلاً از حامیان سرسخت طرحهای جنجالی مانند سایانت بودند و ظاهراً از حامیان آنها بودند، بحثهای بیشتری را دامن میزند و در نتیجه متقاعد کردن مردم مبنی بر اینکه هدف از این پروژه «شفافیت بازار ارز و محدود کردن آن نیست» مشکل میشود.
ارسال پاسخ