در 2 سپتامبر 2025، یک قایق ماهیگیری کوچک در حال پیمایش مسیر معمول خود در آب های کارائیب بود، اما خدمه 11 نفره آن نمی دانستند که دقایقی با مرگ فاصله دارند. ناگهان و بدون هشدار، موشکی از ناوشکن نیروی دریایی آمریکا شلیک شد که در انفجاری مهیب، قایق کوچک را در هم شکست و اجساد و آوارها را در میان امواج پراکنده کرد.
چند ساعت بعد، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا این حمله را اعلام کرد و از “عملیات موفقیت آمیز” در جنگ جدید آمریکا علیه مواد مخدر صحبت کرد. اما مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا گفت که ایالات متحده در حال ایجاد یک روایت نادرست در مورد قاچاق مواد مخدر برای هدف قرار دادن ونزوئلا و بسیج مردم آن برای جنگ است.
آغاز یک رویارویی خطرناک
این حمله آغاز خطرناک ترین درگیری بین ایالات متحده و یک کشور آمریکای لاتین در چند دهه اخیر بود. از آن زمان تاکنون، نیروهای آمریکایی دست‌کم ۲۰ حمله به کشتی‌ها در آب‌های دریای کارائیب و اقیانوس آرام شرقی انجام داده‌اند که دست‌کم ۸۰ نفر را کشته‌اند.
اما با توجه به نزدیکی ناو هواپیمابر آمریکایی جرالد فورد به آب‌های ونزوئلا، همراه با هزاران سرباز آمریکایی، 9 اسکادران هوایی و بیش از 12 کشتی جنگی، تعداد کمی از ناظران معتقدند که هدف صرفاً متوقف کردن قایق‌های قاچاق مواد مخدر است.
واشنگتن پست این تحرکات را “بزرگترین تجمع غیرعادی” کشتی های جنگی، جت های جنگنده و هواپیماهای جاسوسی در نزدیکی سواحل ونزوئلا توصیف کرد. جلسه ای که می تواند پوششی برای یک عملیات نظامی گسترده تر باشد.
پس زمینه خصومت
درک تنش بین واشنگتن و کاراکاس بدون نگاه کردن به 25 سال گذشته غیرممکن است. روابط بین دو کشور پس از انتخاب افسر نظامی سابق هوگو چاوز در سال 1999 به شدت کاهش یافت. چاوز “انقلاب بولیواری” را به راه انداخت که ضد امپریالیستی و مبتنی بر توزیع مجدد ثروت بود. راهی که او را در تضاد اجتناب ناپذیر با منافع آمریکا قرار می دهد.
یکی از محورهای اصلی درگیری نفت بود. ونزوئلا از سال 2007 صنعت نفت خود را ملی می کند و شرکت های خارجی را مجبور می کند یا سهام خود را به دولت بفروشند یا این کشور را ترک کنند. در حالی که شرکت هایی مانند توتال، شورون، استات اویل و بی پی باقی ماندند، شرکت های آمریکایی اکسون و کانکو فیلیپس این پیشنهاد را رد کردند و دولت دارایی های آنها را توقیف کرد. پس از آن، آمریکا تهدید کرد که صادرات نفت ونزوئلا به این کشور را متوقف خواهد کرد.
حمایت ضمنی آمریکا از کودتای نافرجام علیه چاوز در سال 2002 نیز تنش ها را افزایش داد. اگرچه واشنگتن دخالت مستقیم خود را رد کرد، اما این حادثه درک ونزوئلا از جاه طلبی های امپریالیستی ایالات متحده را تقویت کرد.
پس از مرگ چاوز در سال 2013، نیکلاس مادورو بحران اقتصادی و ایدئولوژی ضد آمریکایی خود را به ارث برد. فروپاشی اقتصاد ونزوئلا در سال های بعد، همراه با تحریم های شدید ایالات متحده، وضعیت این کشور را به یک فاجعه انسانی تبدیل کرد. بین سال‌های 2014 تا 2021، تولید ناخالص داخلی 75 درصد کاهش یافت، تورم در سال 2025 به 270 درصد رسید و 7 میلیون نفر کشور را ترک کردند.
«تروریسم مواد مخدر»: واقعیت یا بهانه؟
آمریکا اقدامات اخیر خود را تحت عنوان مبارزه با قاچاق مواد مخدر مشروعیت می بخشد. از سال 2020، وزارت دادگستری ایالات متحده مادورو و چندین مقام ارشد را به “تروریسم مواد مخدر” متهم کرده است.
با این حال، داده های سازمان ملل و DEA نشان می دهد که:
74 درصد از کوکائینی که وارد ایالات متحده می شود از اقیانوس آرام می آید نه از دریای کارائیب.
84 درصد از کوکائین کشف شده در ایالات متحده از کلمبیا منشا می گیرد.
ونزوئلا تولید کننده عمده کوکائین نیست.
بنابراین بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که «جنگ با مواد مخدر» صرفاً پوششی برای اهداف ژئواستراتژیک گسترده تر است.
رقابت قدرت ها: چین و روسیه در حیاط خلوت آمریکا
ونزوئلا به یکی از مهمترین متحدان چین و روسیه در نیمکره غربی تبدیل شده است.
چین 95 درصد نفت صادراتی ونزوئلا را خریداری می کند.
روسیه میلیاردها دلار سلاح به ونزوئلا فروخت.
کاراکاس در مسائل جهانی با پکن و مسکو همسو است.
از نظر واشنگتن، این به منزله نفوذ قدرت های رقیب به «حیاط خلوت» آمریکا است.
مایک فرومن مشاور سابق کاخ سفید گفت: برای ترامپ، ونزوئلا آغاز اجرای دکترین مونرو در قرن بیست و یکم است.
عملیات لنس جنوبی: بزرگترین تجمع نظامی ایالات متحده از سال 1989
ایالات متحده بزرگترین استقرار نظامی خود را از زمان تهاجم به پاناما در آمریکای لاتین انجام داد:
دریا
2 ناوشکن، 1 رزمناو
گروه آبی خاکی عظیم با کشتی “Iwo Jima”
بیش از 12 هزار ملوان
آب و هوا
انتقال 10 فروند جنگنده اف-35 به پورتوریکو
حضور پهپادهای MQ-9 Reaper
پرواز بمب افکن های B-52 و B-1B در نزدیکی ونزوئلا
عملیات مخفی
ترامپ در 15 اکتبر تایید کرد که سیا اختیار انجام عملیات های مخفی در داخل ونزوئلا را دارد.
محدودیت های آمریکا و قدرت دفاعی ونزوئلا
اگرچه تجهیز ارتش آمریکا گسترده است، اما برای سرنگونی کامل دولت مادورو کافی نیست. ونزوئلا تفاوت های عمده ای با پاناما در سال 1989 دارد:
عرض بالا
جمعیت بزرگ
ارتشی بیش از 100 هزار نفر
بیش از 4.5 میلیون عضو شبه نظامی ملی
ونزوئلا همچنین رزمایش های گسترده ای برگزار کرد و فوراً از روسیه، چین و ایران تجهیزات دفاعی درخواست کرد.
روسیه، چین و ایران از کاراکاس در سازمان ملل حمایت کردند.
سناریوهای جنگ
1. فشار کنترل شده
هدف آمریکا ممکن است فروپاشی نظام با فشار اقتصادی و نظامی محدود، بدون جنگی در مقیاس بزرگ باشد.
2. تعارض از کنترل خارج می شود
کوچکترین حادثه در دریا می تواند به یک جنگ بزرگ تبدیل شود.
سومین حمله نظامی
تحلیلگران هشدار دادند:
این جنگ احتمالا طولانی، پرهزینه و بی نتیجه خواهد بود.
این می تواند یک “عراق جدید” برای آمریکا باشد.
می تواند درهای روسیه، چین و ایران را به روی منطقه باز کند.
در هر صورت، یک جنگ تمام عیار ونزوئلا را نابود خواهد کرد و ایالات متحده نیز از عواقب آن مصون نخواهد ماند.