تاخیر در تحویل خودروهای ثبت نامی همچنان یکی از مشکلات اصلی بازار خودروی ایران است. مشکلی که نه تنها خریداران را با ضررهای مالی و روانی مواجه می‌کند، بلکه اعتماد مردم به صنعت خودرو و سیاست‌گذاران را به‌شدت تضعیف می‌کند.
به گزارش مهر، بر اساس گزارش های متعدد، بسیاری از مشتریان خودروهای داخلی و مونتاژی خودروهای خود را ماه ها پس از سررسید تحویل می گیرند و این تاخیرها اغلب بدون اطلاع صریح و یا عذرخواهی رسمی از سوی خودروسازان رخ می دهد.
به دلیل نبود سیستم های متمرکز و شفاف برای پیگیری شکایات، مشتریان با فرآیندهای طولانی و طاقت فرسا و احتمال جریمه دیرکرد بر اساس قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان خودرو (مصوب 1385) با موانع جدی مواجه هستند.
در این زمینه برخی از متقاضیان دریافت خودرو به ویژه در بخش «پیش فروش» با تاخیرهای طولانی در تحویل خودرو مواجه شدند. به عنوان مثال، الف، خریدار داخلی خودرو می گوید: آذرماه سال گذشته 225 میلیون تومان به عنوان پیش پرداخت برای خرید خودرو به حساب خودروساز واریز کردم. مابقی مبلغ 210 میلیون تومان را به عنوان پرداخت و تحویل خودرو در مرداد ماه امسال پرداخت کردم.
وی می افزاید: بر همین اساس قرار بود خودرو در مرداد و در نهایت شهریور تحویل شود اما تاکنون خبری از تحویل خودرو نشده است. حتی خودروساز هم زمان تحویل خودرو را اعلام نکرده است.
کارشناسان حقوقی معتقدند بخشی از مشکلات ناشی از قراردادهای یک طرفه خودروسازان است. بسیاری از قراردادهای فروش، خریدار را ملزم می‌کنند که تاخیر در تحویل را به «شرایط خارج از کنترل خود» مانند تحریم‌ها یا مشکلات تامین قطعات نسبت دهد و در نتیجه خودروساز را از مسئولیت سلب کند. در این میان مشتریان به دلیل انحصار بازار چاره ای جز امضای این گونه قراردادها ندارند.
دلیل اصلی تاخیر در تحویل خودرو به دلیل مشکلات مالی است که خودروسازان تجربه کرده اند. زیرا عدم پرداخت بدهی به قطعه سازان و محدودیت نقدینگی باعث کندی تولید شد. کمبود قطعات نیز به عنوان یکی دیگر از چالش ها ذکر شده است. کمبود قطعات باعث توقف تولید برخی خودروها و تاخیر در تحویل شده است.
عدم تعادل انرژی و جنگ 12 روزه نیز از دیگر دلایل تاخیر در تحویل خودرو اعلام شد. زیرا این مشکلات مستقیماً بر روند تولید خودرو تأثیر گذاشت.
مانی حدادی، کارشناس صنعت خودرو می گوید: بی پولی فروشی و فروش خارج از ضوابط نقل و انتقال خودرو موضوعی است که در دو حوزه مختلف معنا پیدا کرده و طی 4 تا 5 سال اخیر در خودروسازان بزرگ کشور به وضوح مشاهده شده است. وی می افزاید: فروش خالی یا پیش فروش یکی از آسیب های عمده صنعت خودرو بوده و باعث زیان انباشته در این بخش شده است.
تاخیر در تحویل خودرو پیامدهای مالی و روانی گسترده ای برای خریداران دارد. با توجه به تورم، ارزش پول پرداختی کاهش یافته، هزینه های جانبی مانند استفاده از تاکسی اینترنتی و کرایه خودرو افزایش یافته و اضطراب و استرس ناشی از انتظارهای طولانی مدت به تجربه ای رایج برای مشتریان تبدیل شده است. ادامه این روند منجر به تشکیل بازارهای ثبت نشده و افزایش قیمت خودرو در بازار آزاد شده است.