در حالی که مقامات دولتی بر ضرورت واردات برای تامین نیاز داخلی تاکید دارند، روند افزایشی صادرات کنسانتره سنگ آهن نشان می دهد که شرکت های معدنی همچنان صادرات را برای تامین نیازها و هزینه های خود ترجیح می دهند. در این میان کارشناسان تاکید می کنند که واردات سنگ آهن از کشورهای دارای ذخایر قابل توجه هم امکان پذیر نیست و هم توجیه اقتصادی ندارد. در چنین فضایی، توصیه اصلی کارشناسان حوزه معدن و فولاد، تمرکز بر فناوری های نوین با بهره گیری از ظرفیت های مغفول مانده داخلی است.
به گزارش دنیای اقتصاد، کیوان جعفری تهرانی، تحلیلگر بازارهای بین المللی فولاد توضیح می دهد که تامین سنگ آهن از خارج از کشور با موانع جدی مواجه است. ظرفیت های کشورهای منطقه از قبل رزرو شده است و شرکت های برزیلی قراردادهای بلندمدت با تولیدکنندگان منطقه امضا کرده اند. بنابراین ایران شانسی برای خرید سنگ آهن از برزیل ندارد. واردات از استرالیا به دلیل مسافت زیاد و نیاز به کشتی های 150000 تنی تقریبا غیر ممکن است. از طرفی بیشتر معادن آفریقا در دست کشورهای قوی اقتصادی است و نبود روابط روان سیاسی و اقتصادی با برخی کشورها امکان واردات را از بین می برد.
وی تاکید می کند که با وجود اینکه در مصر معادن هماتیت وجود دارد، اما در ایران ذخایر فراوانی از همین نوع سنگ وجود دارد، بنابراین نیازی به واردات نیست. وجود منابع مناسب در افغانستان نیز به دلیل بی ثباتی سیاسی و ممنوعیت صادرات سنگ آهن قابل بهره برداری نیست. جعفری تهرانی با اشاره به معادن مگنتیت در کشورهای CIS توضیح می‌دهد که مسافت بیش از 6000 کیلومتر و محدودیت‌های حمل و نقل، انتقال سنگ آهن از این کشورها را غیرممکن می‌کند. فقط هماتیت می تواند از هند وارد شود. زیرا این کشور صادرات سنگ آهن مگنتیت را محدود کرده و پاکستان و عربستان سعودی نیز واردکننده هستند. بنابراین گزینه عملی برای تامین سنگ آهن ایران وجود ندارد.
وی با اشاره به وضعیت صنعت فولاد ایران می‌گوید: اقتصاد تحریمی کشور مانع از انتقال فناوری‌های جدید می‌شود و در حالی که ظرفیت تولید فولاد بالا است، فناوری قدیمی باعث افزایش هزینه تولید و کاهش رقابت‌پذیری می‌شود. به گفته این تحلیلگر، راه حل اصلی تمرکز بر منابع داخلی است. زیرا بیش از 2 میلیارد تن ذخایر دست نخورده هماتیت در کشور وجود دارد و حتی 150 تا 200 میلیون تن باقیمانده هماتیت در معادن دولتی بلااستفاده مانده است.
جعفری تهرانی با تاکید بر لزوم سرمایه گذاری در فناوری های فرآوری سنگ آهن نسل ششم، تصریح کرد: فناوری پاکسازی در کوره های عمودی می تواند بدون نیاز به زغال سنگ و با حرارت کمتر، هماتیت را به مگنتیت و سپس به کنسانتره با عیار بالا تبدیل کند. همچنین نیاز به هم افزایی برای احیای ذخایر عظیم تیتانومغناطیس را برجسته می کند. ذخایر حدود ده ها میلیارد تن تخمین زده می شود و در استان های سیستان و بلوچستان، کرمان، خراسان جنوبی، یزد و مرکز پراکنده است. با فرآوری این مواد و گنجاندن آنها در چرخه کانی سازی، می توان آهن اسفنجی، بریکت سرد و حتی روتیل صنعتی تولید کرد. موضوعی که می تواند مشکل تامین مواد اولیه پروژه های بزرگ فولادی مکران و هرمزگان را حل کند.
این کارشناس همچنین پیشنهاد می کند بسته به هدف تولید، مدار فرآوری به گونه ای تنظیم شود که کنسانتره های مختلف حاوی درصدهای مختلف آهن و اکسید تیتانیوم تولید شود. به گفته وی، محدودیت خوراک اقتصادی مورد نیاز برای کوره های DRTM را می توان از ذخایر تیتانومگنتیت کم عیار ایران تامین کرد.
جعفری تهرانی در پایان تاکید می کند که واردات سنگ آهن با توجه به مسافت طولانی، محدودیت حمل و نقل و قراردادهای بلندمدت کشورهای تولیدکننده، توجیهی ندارد. او می گوید که مسیر اصلی پردازش و بهره برداری از ذخایر بومی هماتیت و تیتانومغناطیس است. زیرا این مسیر علاوه بر تامین نیازهای صنعت فولاد، امکان تولید فولادهای پیشرفته و حتی تولید تیتانیوم را نیز فراهم می کند. فلزی استراتژیک که ارزش آن 14 برابر فولاد است.