«عباس نورزایی» کارشناس فرهنگی و اجتماعی سیستان و بلوچستان با اشاره به یکی از سنت های دیرینه قوم بلوچ گفت: «پاگدران» یکی از پرمعنی ترین آئین های ازدواج است که پس از پذیرش داماد توسط خانواده عروس صورت می گیرد.
به گزارش مهر، وی افزود: در این مراسم خانواده داماد برای اطمینان از صمیمیت و دوستی بیشتر دو خانواده به خانه عروس می روند. پس از این به داماد اجازه داده می شود که به تنهایی به خانه عروس برود و در کارهای خانه به خصوص با پدر عروس شرکت کند.
نورزایی با بیان اینکه پاگدران نماد ورود داماد به شبکه اجتماعی جدید است، گفت: این آیین مرزهای ارتباطی دو خانواده را بازتعریف می کند و داماد را از یک فرد خارجی به عضوی پذیرفته شده از بستگان همسر آینده خود تبدیل می کند که این فرآیند در علوم اجتماعی به «جامعه پذیری ثانویه» معروف است.
کارشناس فرهنگی و اجتماعی سیستان و بلوچستان ادامه داد: پاگداران در واقع یک آموزش عملی در مفاهیمی چون احترام، نزدیکی و همزیستی است. همکاری داماد با خانواده عروس به ویژه در امور خانه یا کشاورزی، عملی تلقی می شود که باعث تقویت روحیه مشارکت و مسئولیت پذیری در زندگی مشترک آینده می شود.
نورزایی همچنین پاگدران را مکانیزم فرهنگی برای انتقال ارزش ها و هنجارهای بومی دانست و گفت: این مراسم باعث آشنایی داماد با آداب و رسوم و موازین اخلاقی طایفه همسرش می شود و از بروز اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری می کند.
وی در پایان تاکید کرد: پاگدران تنها یک سنت ازدواج نیست بلکه جلوه ای از خرد جمعی و خرد اجتماعی قوم بلوچ است که در تحکیم روابط خویشاوندی و حفظ اخلاق اجتماعی نقش بسزایی دارد. در دنیایی که پیوندهای انسانی در حال سست شدن است، چنین آیین هایی اهمیت تعامل و زندگی مشترک در ساختار اجتماعی را به ما یادآوری می کند.
حمام بلوچ; بنای سنتی در محور قنات
کارشناس فرهنگی و اجتماعی سیستان و بلوچستان با اشاره به یکی از جلوه های اکوسیستم سنتی این منطقه گفت: حمام بلوچ یکی از سازه های بومی و قدیمی بلوچستان در محور قنات ساخته شده است.
وی در ادامه سخنان خود گفت: در ساخت این حمام ها ابتدا زمین خاکبرداری شد و سپس در جاده نهر قنات سازه محکمی ساخته شد. سکوهای نشیمنگاهی در دو طرف حمام تعبیه شده بود تا پای غسالان وارد آب روان قنات شود. مردم از ظرفی برای دریافت آب و شستن بدن خود استفاده می کردند.
نورزایی با اشاره به تنوع ساختاری این حمام ها خاطرنشان کرد: برخی از آنها دارای رختکن بوده و بسته به امکانات یا به صورت متناوب توسط زنان و مردان استفاده می شده و یا به صورت دو تکه ساخته شده اند. ورودی حمام معمولاً چند پله پایین بود که مردم را به سطح نهر آب می رساند.
وی با تاکید بر ویژگی های اقلیمی منطقه گفت: در هوای گرم بلوچستان نیازی به گرم شدن آب نبود و استحمام در دمای طبیعی آب قنات انجام می شد. علاوه بر این، به دلیل مصرف کم مواد شوینده و جریان مداوم آب، این حمام ها آسیبی به محیط زیست و زمین های کشاورزی وارد نکردند.
بهسازی حمام های قنات برای خدمت رسانی به مردم
این کارشناس فرهنگی خاطرنشان کرد: حمام بلوچ از دیرباز در نقاط مختلف بلوچستان رواج داشته است اما در چند دهه اخیر و با شروع فعالیت های عمرانی جهاد سازندگی بیشتر آنها بهسازی و بهداشتی شده است. این اقدام گام مهمی در گذار از وضعیت نابسامان قبل از انقلاب به شرایط سالم و مردمی‌تر پس از انقلاب بود.
نورزایی در پایان گفت: با افزایش رونق در سال های اخیر ساخت حمام در منازل فراگیر شده و استفاده از حمام بلوچی کاهش یافته است. این حمام ها که امروزه بیشتر برای استحمام و خنک شدن در روزهای گرم تابستان مورد استفاده قرار می گیرد، همچنان در خاطره مردم بلوچستان به عنوان یادآور وحدت سنتی انسان و آب زنده است.