هنرهای مختلف باید پاسخگوی نیازهای معاصر باشند/ چادر از راه ابریشم وارد ایران شد/ چادر هنر باستانی نیست.

به گزارش انتخابتو، سید احمد محیط طباطبایی رئیس کمیته ملی موزه های ایران (ایکوم) با اشاره به روابط عمومی موزه سینما، ضمن تشکر از مدیر موزه سینما برای نمایش این فیلم گفت: «بازیگر» به شخصی اشاره دارد که از دوره ای از طبیعت صحبت می کند و با فراموش کردن خیمه شب بازی که یکی از هنرهای ملی و باستانی این کشور است، دانشگاه و شکل جدید آموزش هنر را رها کرده و پیوندی بین این موضوع ایجاد کرده است. روش سنتی معلم ـ شاگردی را احیا می کند و سعی در احیای این گونه نمایش ها دارد.
وی ادامه داد: در تاریخ هنرهای نمایشی ایران همواره روش معلم- شاگردی وجود داشته است و گاهی انتقال هنر از پدر به پسر در همه شاخه های هنری صورت می گرفت. در روش قدیمی آموزش، فرد باید برای خود توانایی دریافت ایجاد کند تا در نهایت بتواند بر کار مسلط شود. مهم این است که هنرهای مختلف به نیازهای عصر پاسخ دهند. آقای ستاری یک مروج است و هنر خود را در سراسر کشور و حتی در مناطق دوردست تبلیغ می کند.
محمد بزرگ نویسنده و منتقد سینما نیز گفت: یک ایده بدیع در فیلم ارائه شده و این مستند دو جنبه دارد. در حالی که بخشی از آن درباره احیای هنر خیمه شب بازی است، بخشی دیگر از سیاوش ستاری و تلاش های او می گوید. در این فیلم به نکات مغفول مانده تاریخ ایران اشاره شده است که آن را از سایر آثار متمایز می کند.

هدف من ثبت هنر فراموش شده خیمه شب بازی بود
در ادامه پوریا نوری کارگردان این فیلم گفت: «بازی بازی» اولین فیلمی بود که جلوی دوربین رفتم. شخصیت سیاوش ستاری و طرح خیمه شب بازی نیازمند تحقیق و کمک افراد مختلف بود. این فیلم روند طولانی را طی کرد و ما مراحل تولید را از سال 2018 آغاز کردیم. شخصیت سیاوش ستاری را از ستاره اسکندری که در آن زمان با آقای ستاری موزه خیمه شب بازی اداره می کرد، آشنا شدم.
نوری افزود: او شخصیت کاریزماتیکی دارد و در مقطعی در تلویزیون بسیار فعال بود. به عنوان مثال او به عنوان برنامه نویس با مجموعه تلویزیونی پرطرفدار «پس از باران» همکاری داشت. ستاری در راستای تصمیم خود از سینما و تلویزیون کناره گیری می کند و به منطقه مورد علاقه اش یعنی چادر می رود. سیاوش برخلاف بسیاری از بازیگران از طریق سینما وارد عرصه نمایش عروسکی شد.

وی افزود: از ستاره اسکندری شنیدم که ستاره در سیستان و بلوچستان تئاتر سیار تاسیس می کند. در آن زمان مدیر منطقه آزاد چابهار به او ماشین داد و به این ترتیب کار خود را در شهر چابهار آغاز کرد و در مقابل این مدیر از سیاوش خواست تا بذر آرزو را در دل فرزندان چابهار بگذارد. از طریق کار او ایده ساخت این فیلم را با سیاوش مطرح کردم. در ابتدا او این ایده را نپذیرفت زیرا فکر می کرد که از منظر توریستی به آن نگاه می کنم. اما به مرور این کار شکل گرفت و عملیاتی شد.
این کارگردان گفت: علی شمس از کارگردانان مشهور تئاتر کشور «لب باز» را نوشته که جا دارد از او تشکر کنم. فیلمبرداری این قطعه در شهرهای زنجان، اصفهان، سیستان و بلوچستان انجام شد و در مقطعی خودروی مرتبط با نمایش به قدری معروف شد که بچه ها هنگام عبور از خیابان شروع به تقلید صدای عروسک کردند. ستاری خود فیلمساز بسیار خوبی است و در حین ساخت این اثر مراحل فیلمبرداری هر پلان را با دقت بالایی دنبال می کرد. تصویربرداری این کار توسط یک فرد مجرد انجام شد و بعدا چند نفر از دوستان به من پیوستند. هدف من این بود که به نوعی این هنر فراموش شده را ثبت کنم. افرادی مثل سیاوش ستاری نگران ایران هستند و من علاقه مندم درباره چنین افرادی فیلم بسازم.
فرید دغاغله تدوینگر «لبت باز» نیز گفت: امروز نسخه کوتاه شده فیلم را دیدیم که برای نمایش های مختلف تدوین شد و ارتباط بهتری بین مخاطب و اثر ایجاد کرد. در نسخه کامل این مستند به مراحل ساخت عروسک نیز پرداخته شده و روند آموزش ستاری بیگ نیز گنجانده شده است. او مقداری از وقت خود را به دعوت و گفتگو با چهره های سرسخت چادر اختصاص داد. این در نسخه دیگر فیلم گسترده تر است.
وی گفت: نکته مهم در نقد فیلم ها برای من این بود که سیاوش ستاری با غبار و فراموشی دست و پنجه نرم می کند که زمان بر پدیده گذاشته است. علی شمس روایت بسیار زیبایی برای این اثر نوشت و ما با استفاده از منابع آرشیو توانستیم این فیلم را تکمیل کنیم. تلاش ما بر این بود که بیننده پس از دیدن اثر، کمی درباره خیمه شب بازی صحبت کند.

ماموریت من آموزش نمایش عروسکی به نسل های آینده است.
سیاوش ستاری، رئیس یونیما و خیمه شب بازی ایران نیز گفت: هم سن و سال های من قطعاً شب های چهارشنبه تلویزیون ملی ایران نمایش های خیمه شب بازی را تماشا کرده اند. پس از وقفه ای طولانی در این هنر، سرانجام در سال 1350 جشنواره نمایش عروسکی در پارک شهر تهران برگزار شد. اما وقتی به آنجا رسیدیم، هیچ نشانه ای از تظاهرات ندیدم. بالاخره چند پیرمرد آمدند و شروع به اجرا کردند. تصاویری که بعدها در حین اجرای نمایش دیدم مرا بسیار تحت تأثیر قرار داد. این افراد شیخ احمد و رضا حمسه بودند که بعدها معلم من شدند.
وی ادامه داد: آن روز ذهن من این بود که اگر روزی این افراد بمیرند آیا فرزندانم می توانند شاهد نمایش نوزاد مبارک باشند؟ من بسیار علاقه مند هستم و به یادگیری هنرهای سنتی فکر می کنم. آغاز انقراض هنرهای سنتی در زمانی رخ داد که یک هنرمند هنرهای سنتی تصمیم گرفت وسایل هنری را از دست فرزندش جمع آوری کند و این آلات دیگر اسباب بازی کودک او نبود، زیرا کودکان ناخودآگاه و در حین تکرار بازی با هنرهای سنتی آنها در حال یادگیری ابزارهای هنری و کسب مهارت بودند.
وی تصریح کرد: کشوری مانند ژاپن بسیار هوشمندانه به جای آموزش هنرهای سنتی مدارسی را برای یادگیری ایجاد می کند و به همین دلیل هنرهای نمایشی سنتی ژاپن مانند کابوکی و بونراکو در بین گردشگران بسیار محبوب است. ماموریت من آموزش هنر عروسکی به نسل های آینده بود و این را سرلوحه کار خود قرار دادم.
ستاری با بیان اینکه خیلی ها فکر می کنند هنر عروسکی قدیمی است و دیگر فایده ای ندارد، گفت: تجربیاتی که در این سال ها به دست آوردم نشان داده است که عروسک گردانی به مسائلی مانند سن و سال هم مربوط می شود و حتی بچه های امروزی هم علاقه زیادی به این کار دارند. هنر عروسکی، شکل، روش و از نظر وسایل ارتباطی هنری قدیمی نیست و تجربه من از ارتباط با کودکان در شهرهای مختلف این را ثابت کرده است در طول تاریخ تجربه کرده است.

این استاد مهم هنر طومار یادآور شد: طومار از طریق جاده ابریشم به ایران آمد و مطابق روحیه ما اصلاح شد و ویژگی های کاملاً جدید و ایرانی پیدا کرد. علاوه بر این، داستان‌های به کار رفته در متون طومار در دوره‌های مختلف تاریخی، شکلی جاری یافته‌اند. مقوله عروسک در ایران دامنه و کارکردهای متعددی دارد و تعداد کشورهایی که چنین نقشی دارند کمتر است، این موضوع باید مورد توجه قرار گیرد.
استاد فریم و همسر سیاوش ستاری شهرزاد مبرهن نیز گفت: این فیلم برای من و سیاوش بسیار تکان دهنده است و هر بار بعد از تماشای آن گریه می کنم. با تشکر از پوریا نوری برای ساخت این فیلم و سیاوش ستاری برای ادامه عاشقانه.
در این برنامه از حسین ریگی کارگردان سینما شهرزاد مبرهن مدرس برجسته هنر، پوپک عظیم پور مدرس هنر تئاتر، ندا قیدی و آذر تجلی دبیر صحنه سینما، امید خاکپورنیا کارگردان، یاسر برزگر کارگردان، مرجان پورغلامحسین کارگردان، علی گودرزی کارگردان، سهبا شرافتی کارگردان، آرزو تاج نیا بازیگر، امین قالی پور عکاس، مدیر پروژه و مدیر تولید سعید مسرور حضور داشتند.

5655