موزه ملی اسکاتلند اخیراً مجموعه ای خارق العاده از اشیای گرانبها نقره، طلا و کریستال را به نمایش گذاشته است. اشیایی که 1100 سال پیش دفن و فراموش شده اند.
به گزارش فرادید، در میان این مجموعه ارزشمند یک شی خاص وجود دارد که از نظر هنری و جغرافیایی بسیار چشمگیر است: ظرفی با تزئینات غیرعادی که تحقیقات اخیر نشان داده ممکن است مسافت بسیار زیادی را طی کرده باشد. از امپراتوری ساسانیان در ایران باستان تا اسکاتلند.
طراحی مرموز
این ظرف به دلیل تزئیناتش مورد توجه باستان شناسان قرار گرفته است. برخلاف ظروف معمول دوره وایکینگ، این اثر دارای نقش‌هایی از پلنگ، ببر و محراب آتش است که شعله‌هایی از آن بیرون می‌آید و تاجی در بالای آنها دیده می‌شود. این نمادها در اروپای مسیحی قرون وسطی ناشناخته بودند و محققان را بر آن داشت تا منشا آنها را جستجو کنند.
دکتر مارتین گلدبرگ توضیح می دهد: طرح هایی مانند پلنگ و ببر و همچنین محراب آتش با تاج شعله ور در اروپای مسیحی در این دوره بسیار غیرمعمول است.
ارتباط با امپراتوری ساسانی
بررسی علمی نشان داد که مواد نقره و تزئینات طلایی این ظرف مربوط به دوره امپراتوری ساسانیان است. تمدنی که در قرن ششم و هفتم میلادی در ایران شکوفا شد. هنر پیچیده ساسانیان و مهارت‌های فلزکاری تأثیر فرهنگی گسترده‌ای داشت و مرزهای بسیاری را درنوردید.
ساسانیان به عنوان رقبای امپراتوری بیزانس، نقش اساسی در شکل دادن به فرهنگ و سیاست خاورمیانه ایفا کردند. وجود محراب آتشین در طرح این ظرف که یکی از نمادهای مهم دین زرتشتی (دین رسمی ساسانیان) است، دلیلی بر ایرانی بودن اثر است.
گلدبرگ می افزاید: تحلیل های علمی اخیر نشان داده است که این اثر بازمانده از امپراتوری ساسانی واقع در ایران امروزی است.
یک جاده شگفت انگیز
کشف این کشتی در انبار وایکینگ ها در جنوب غربی اسکاتلند سوالات زیادی را در مورد سفر طولانی این کشتی ایجاد می کند. برخلاف تصور رایج که قرون وسطی دوره انزوا و افول بوده است، چنین اکتشافاتی نشان می دهد که این دوره در واقع پر از سفر، تجارت و تبادل فرهنگی بوده است.
شگفت آور است که فکر کنیم یک اثر ساسانی راه طولانی را از قلب امپراتوری ایران تا سواحل دوردست اسکاتلند طی کرده است. شاید این مصنوع در امتداد جاده ابریشم معامله می شد، به دست بازرگانان بیزانسی افتاد، یا در جریان حملات وایکینگ ها به اروپای شرقی غارت شد. مسیرش هرچه که باشد، حضور آن در اسکاتلند نشان دهنده ارتباطات گسترده تر عصر وایکینگ ها است.
داستان این ظرف نقره‌کاری شده، درک ما از قرون وسطی را دوباره تعریف می‌کند. این دوره نه تنها دوره انزوا بود، بلکه شاهد تعاملات و تبادلات فرهنگی مهمی نیز بود. جابه‌جایی افراد، کالاها و افکار در مسافت‌های طولانی نشان می‌دهد که جوامع این دوره بسیار به هم پیوسته بوده‌اند.
با ادامه تحقیقات، به نظر می رسد اشیایی مانند این کشتی ساسانی یادآور شبکه های جهانی آن زمان هستند. این ظرف نقره ای با طرح ساسانی نه تنها نگاهی اجمالی به هنر و فرهنگ یک تمدن باستانی ارائه می دهد، بلکه چشم اندازی تازه از دنیای همیشگی قرون وسطی ارائه می دهد.