عکسی زاده: حق نداریم نظر خود را به تهیه کننده دیکته کنیم/داستان ساخت نوید محمدزاده

به گزارش انتخابتو انتخابتو، در یازدهمین جلسه از نهمین دوره نشست فیلم کوتاه، 4 فیلم کوتاه «سیزده سالگی» به کارگردانی صمد علیزاده، «پذیرایی سیمین» به کارگردانی علی بنیان و فیلم کوتاه اکران می شود. «بانو» به کارگردانی فردین. انصاری و فیلم «بی روپوش» به کارگردانی کمیل ارجمندی در پردیس سینمایی بهمن ساخته می شود.
پس از نمایش فیلم، سعید قطبی زاده منتقد و نویسنده کارشناس سینما و محمد صابری مجری کارشناس به بررسی این آثار پرداختند.

سکانسی که توسط کارگردان حذف شد
در ابتدای این نشست صمد علیزاده کارگردان فیلم سینمایی «سیزده سالگی» روی صحنه آمد و گفت: نسخه ای که می بینید نسخه نهایی این فیلم نیست و زمانی که می خواستیم بیاوریم این نسخه را آماده کردیم. فیلم به ترکیه برای جشنواره.” حذف ها و اضافاتی وجود داشت که ای کاش در نسخه جدید می توانستیم آن ها را ببینیم. مثلاً در نسخه نهایی صحنه خوردن قرص ژلاتین توسط دختر جوان را حذف کردیم.
وی دلیل انتخاب نام این فیلم کوتاه را اینگونه بیان کرد: باید بگویم سیزده سالگی سنی است که فشارها و محدودیت های خانواده بر نوجوان آغاز می شود. از طرفی برخی می گویند سیزده عدد خوش شانسی است و به همین دلیل این نام را برای فیلم انتخاب کردیم.
سعید قطبی زاده با اشاره به سکانس حذف شده از این فیلم گفت: در نسخه فعلی آنچه در سکانس از قصد دختر به خوردن قرص می بینیم شبیه خودکشی است. آیا شما چنین دیدگاهی داشتید و چرا این سکانس را در نسخه نهایی حذف کردید؟
علیزاده پاسخ داد: قصد خودکشی وجود ندارد، این قرص ها فقط مسکن هستند و نشان دهنده دوران قاعدگی دختر هستند. ما فکر می کردیم که صحبت زیاد در مورد این موضوع یکپارچگی فیلم را از بین می برد، بنابراین آن صحنه قرص خوردن را حذف کردیم.
قتوبی زاده در واکنش به این اظهارات گفت: به نظر من این رتبه از ابتدا اشتباه بود و به هر دلیلی بهتر شد حذف شود. چون این موضوع آنقدر برای داستان اصلی بی اهمیت بود که نیازی به آنها نداشت. به شخصه وقتی فیلم سیزده سالگی را دیدم برایم جالب بود این بود که فیلم نوجوانی یک دختر به جزئیاتی اشاره می کرد که قبلاً کمتر در سینما دیده بودیم و این ویژگی زمانی آشکار شد که متوجه شدم کارگردان فیلم مرد است. اهمیت فیلم برای من بیشتر شده است.
بعداً صمد علیزاده درباره ساخت فیلم کوتاه «سیزده سالگی» نوید محمدزاده چنین گفت: قبل از ساخت فیلم مثل هر کارگردانی به دنبال تهیه کننده بودم. در حین کار در سریال «بازیگر» با نوید آشنا شدم و موضوع را به او بیان کردم اما شرایط نوید محمدزاده در آن زمان مناسب نبود. فیلم را در تبریز بدون تهیه کننده فیلمبرداری کردم. به من قول داده بودند که دو سه هفته دیگر که در «آکتور» نبودم ادامه دهم. بعد از دیدنش به او گفتم که این فیلم را من ساختم. او به تامین مالی تولید ادامه داد و با نگاه بسیار حمایتی تولید را پذیرفت. با این حال، اگر نوید قبل از تولید در «سیزده سال» حضور داشت، ممکن بود فیلم بهتر از این اتفاق بیفتد. البته این را هم بگویم که تا به حال سراغ برند نوید محمدزاده نرفته ام.
كوتوبی زاده در بخشی دیگر از ارزیابی فیلم كوتاه «دوران سیزدهم» گفت: چند ایده بود كه در نحوه پخش این فیلم مورد پسندم قرار گرفت. یکی از اینها تکنیک حذف بود. در چند سکانس از فیلم تصویر و صدا حذف می شود که خیلی خوب است و بعد در یک سکانس دیگر شخصیت دختر هم حذف می شود و در خارج از کادر تنش ایجاد می شود که خیلی هم خوب است. برای من کارگردانی یعنی همین. کارگردانی فقط گفتن داستان نیست، خلق ایده نیز هست.
وی تاکید کرد: وحدت درون مایه در این فیلم کوتاه می تواند آموزنده باشد، چرا که از این شاخه به آن شاخه نمی پرد، چیزی که فیلم را نجات می دهد این است که درباره زن بیانیه ای نمی دهد، پشت حرف های ساده اش می ایستد. از آغاز تا انتها. فردین انصاری کارگردان فیلم کوتاه «بانو» که شروع، میانه و انتهای فیلم استانداردی دارد طنز «مکبث» را روی صحنه برد و درباره این اثر گفت: نام این فیلم به ذهن من از نمایشنامه مکبث است و توجه به مضمون فیلم با فضای کلی فیلم خیلی جور در می آید.» به نظرم اسم های تک هجا را هم دوست دارم.
قطبی زاده واکنش اولیه خود به فیلم کوتاه «بانو» را اینگونه بیان کرد: به صراحت می گویم از فیلم چیزی نفهمیدم!

انصاری در پاسخ توضیح داد: من دقیقاً فیلم و فیلمنامه را در نمایشنامه مکبث اقتباس نکردم، لیدی مکبث منبعی برای من بود تا برداشت طنزی داشته باشم و به کل داستان اشاراتی داشته باشم. وقتی چند سال بعد نمایشنامه را دوباره خواندم، به گونه‌ای دیگر با خود مواجه شدم و به این فکر کردم که اگر لیدی خودکشی نمی‌کرد چه می‌شد؟ این فیلم حاصل تخیل من است و بر اساس یک ایده شخصی ساخته شده است.
كوتوبی زاده در پاسخ گفت: حرف من این است كه یك سری عناصر خارق العاده و یك سری عناصر آشنا در فیلم وجود دارد كه نتوانستم تلفیق آنها را با یكدیگر بفهمم و آزارم می داد. در «بانو» شخصیت مکبث شبیه حیوان نیمه جانی است که در گوشه ای خوابیده است و گریم او ترکیبی از آشنا و ناآشنا است. من این فیلم رو 3 بار دیدم ولی هنوز نفهمیدم.

انصاری در این قسمت گفت: من برای این واکنش ها به این فیلم آماده بودم. طبیعی است که برخی نمایشنامه را نمی خوانند و فیلم را نمی فهمند، اما فکر می کنم آقای قطبی زاده فیلم را با محافظ دید. اما گروهی از مردم فیلم را پسندیدند و متوجه شدند.
این کارگردان افزود: زمانی که نمایشنامه های شکسپیر را می خواندم فکر می کردم بین زمانی که در آن زندگی می کردم و نمایشنامه ای که قرن ها پیش نوشته شده است، ارتباطی وجود دارد. یعنی هنوز مکبث در دنیا وجود دارد و این جرقه ای بود برای نوشتن این فیلمنامه.
در ادامه این نشست سعید قطبی زاده در پاسخ به سخنان یکی از حضار که خطاب به کارگردان گفت: باید فیلمی بسازید که قصه بسازد، گفت: ما حق نداریم به فیلمساز بگوییم چه کار کند. . انجام یا نکردن این کار به عهده من است، چه دوست داشته باشم در سینما قصه بگویم یا نه. مشکل من با این فیلم این است که عناصر سینمای آوانگارد را ندارد، همه چیز را باید در چارچوب خودش سنجید.
این منتقد سینما خطاب به کارگردان فیلم «بانو» گفت: امیدوارم من را رقیب فیلم خود نبینید. اتفاقا من واقعا به سینمای آوانگارد اعتقاد دارم.
انصاری در پاسخ به یکی دیگر از تماشاگران که گفته بود این فیلم به نمایش مکبث وفادار نبوده و خوب اقتباس نشده است، گفت: فیلم من اساساً اقتباسی نیست. نگاه تمسخر آمیزی به مکبث انداختم. بنابراین رویکرد منطقی به دنیای این فیلم اشتباه است. این فیلم بر اساس یک موضوع ساخته شده است؛ ظلم و جنایت هنوز وجود دارد اما بعضی ها نمی گذارند دیده شود، پس نکته اینجاست که اگر فیلم مضمون دیکتاتوری و ظلم نباشد، من اشتباه کرده ام!

اهمیت ساخت یک «فیلم خوب».
سپس فیلم «بی روپوش» مورد بررسی قرار گرفت که کمیل ارجمندی گفت: سینما را از سال 1371 شروع کردم، این فیلم اولین فیلم کوتاه من است.
کوتوبی زاده همچنین گفت: نمی دانستم این فیلم اولین فیلم کمیل است اما یادم می آید زمانی که کمیل شاگرد من بود فیلمنامه را خواندم. موضوع تعلیق می تواند اغوا کننده باشد و گاهی اوقات یک فیلم را خراب می کند. در نسخه فعلی پایان فیلم غافلگیر کننده است اما به نظر من اگر از تنش استفاده می کرد بهتر از غافلگیری بود.
این منتقد ادامه داد: امید زیادی به نسل جدید فیلمنامه نویسان دارم، اما «بدون روپوش» خیلی تلاش کرد تا تعجب برانگیز بودن این تلاش را به مخاطب القا کند. سادگی به حد ابتذال می رسد، در یک مقطعی باید به مخاطب اجازه دهیم با هوش خودش اثر را تفسیر کند. با این حال بازی شخصیت کودک و انتخاب داستانی فیلم خوب بود.
قطبی زاده با تاکید بر اهمیت تولید صحیح فیلم گفت: فیلمی که صمد علیزاده ساخته یک فیلم روشنفکرانه بود، فیلم کمیل ارجمندی درباره پسری اهل سنت است که می خواهد بین شیعیان نماز بخواند. اما این محدودیت ها و تمایزات موضوعی برای من مهم نیست. در حال حاضر دو مدل تولید فیلم در سینمای ایران داریم، یکی مدل مورد نظر نهادها و سازمان ها، دیگری فیلم های سلیقه ای جشنواره های خارجی و متاسفانه بسیاری از فیلمسازان جوان ما به یکی از این دو گرایش روی می آورند. . .
وی تاکید کرد: ساختن یک فیلم خوب با هر نگرشی برایم الزامی است؛ حتی اگر فیلم خوش ساخت و سفارشی به خوبی ساخته شود، به نظرم خوب است. امروز این خطر را احساس می‌کنم که آن‌ها کمتر به کارگردانی فیلم و بیشتر به موضوع آن اهمیت می‌دهند، در حالی که فیلم کوتاه تمرینی طولانی در کارگردانی است. کارگردانان زیادی داریم که فیلم بلند می سازند اما هنوز کارگردانی بلد نیستند چون فقط مضامین آثارشان قابل تقدیر است. سال گذشته در جشنواره فیلم کوتاه تهران فیلمی به نام مدیر مدرسه بود که من در آن هیئت داوران بودم و به نظرم فیلم فوق العاده ای بود. اگرچه در فضای مجازی نسبت به این فیلم واکنش هایی وجود داشت، اما کسانی که می گفتند مدیر مدرسه یک فیلم سیاسی است، این فیلم را ندیده بودند. به نظرم بهترین فیلم جشنواره سال گذشته «مدیر» بود.

اهمیت ساخت یک «فیلم خوب».
سپس فیلم «بی روپوش» مورد بررسی قرار گرفت که کمیل ارجمندی گفت: سینما را از سال 1371 شروع کردم، این فیلم اولین فیلم کوتاه من است.
کوتوبی زاده همچنین گفت: نمی دانستم این فیلم اولین فیلم کمیل است اما یادم می آید زمانی که کمیل شاگرد من بود فیلمنامه را خواندم. موضوع تعلیق می تواند اغوا کننده باشد و گاهی اوقات یک فیلم را خراب می کند. در نسخه فعلی پایان فیلم غافلگیر کننده است اما به نظرم اگر از تنش استفاده می کرد بهتر از غافلگیری بود.
این منتقد ادامه داد: امید زیادی به نسل جدید فیلمنامه نویسان دارم، اما «بدون روپوش» خیلی تلاش کرد تا تعجب برانگیز بودن این تلاش را به مخاطب القا کند. سادگی به حد ابتذال می رسد، در یک مقطعی باید به مخاطب اجازه دهیم با هوش خودش اثر را تفسیر کند. با این حال بازی شخصیت کودک و انتخاب داستانی فیلم خوب بود.
قطبی زاده با تاکید بر اهمیت تولید صحیح فیلم گفت: فیلمی که صمد علیزاده ساخته یک فیلم روشنفکرانه بود، فیلم کمیل ارجمندی درباره پسری اهل سنت است که می خواهد بین شیعیان نماز بخواند. اما این محدودیت ها و تمایزات موضوعی برای من مهم نیست. در حال حاضر دو مدل تولید فیلم در سینمای ایران داریم، یکی مدل مورد نظر نهادها و سازمان ها، دیگری فیلم های سلیقه ای جشنواره های خارجی و متاسفانه بسیاری از فیلمسازان جوان ما به یکی از این دو گرایش روی می آورند. . .
وی تاکید کرد: ساختن یک فیلم خوب با هر نگرشی برایم الزامی است؛ حتی اگر فیلم خوش ساخت و سفارشی به خوبی ساخته شود، به نظرم خوب است. امروز این خطر را احساس می‌کنم که آن‌ها کمتر به کارگردانی فیلم و بیشتر به موضوع آن اهمیت می‌دهند، در حالی که فیلم کوتاه تمرینی طولانی در کارگردانی است. کارگردانان زیادی داریم که فیلم بلند می سازند اما هنوز کارگردانی بلد نیستند چون فقط مضامین آثارشان قابل تقدیر است. سال گذشته در جشنواره فیلم کوتاه تهران فیلمی به نام مدیر مدرسه بود که من در آن هیئت داوران بودم و به نظرم فیلم فوق العاده ای بود. اگرچه در فضای مجازی نسبت به این فیلم واکنش هایی وجود داشت، اما کسانی که می گفتند مدیر مدرسه یک فیلم سیاسی است، این فیلم را ندیده بودند. به نظرم بهترین فیلم جشنواره سال گذشته «مدیر» بود.

فیلمی زیبا و قابل تامل
در آخرین قسمت از فیلم کوتاه پاتوق، در غیاب علی بنیان کارگردان فیلم کوتاه «پذیرایی سیمین»، قطبی زاده به بیان کوتاهی درباره این فیلم پرداخت و گفت: میزانسنی صمیمانه و میزانسنی قاطعانه. -صحنه صحنه دو موضوع جداست. کلماتی که این فیلم می خواهد بگوید کاملاً با جلوه هایی که دارد مطابقت ندارد و به نظر من تأثیرات آن بیشتر از کلمات فیلم است.
وی همچنین تاکید کرد: اما فیلم بسیار آراسته و متفکرانه است و ایده جدیدی دارد. «پذیرایی سیمین» یک فیلم کوتاه استاندارد است، اما انتخاب من در این بسته «سیزده سال» است.

در آخرین قسمت از فیلم کوتاه پاتوق، در غیاب علی بنیان کارگردان فیلم کوتاه «پذیرایی سیمین»، قطبی زاده به بیان کوتاهی درباره این فیلم پرداخت و گفت: میزانسنی صمیمانه و میزانسنی قاطعانه. -صحنه صحنه دو موضوع جداست. کلماتی که این فیلم می خواهد بگوید کاملاً با جلوه هایی که دارد مطابقت ندارد و به نظر من تأثیرات آن بیشتر از کلمات فیلم است.
وی همچنین تاکید کرد: اما فیلم بسیار آراسته و متفکرانه است و ایده جدیدی دارد. «پذیرایی سیمین» یک فیلم کوتاه استاندارد است، اما انتخاب من در این بسته «سیزده سال» است.

۲۲۰۵۷