پریسا ساسانیان: آنها همواره سعی کرده اند وقایع اجتماعی را بر اساس اسناد موجود اعم از رسانه ای، آنلاین و مستند به گواه تاریخ و در حوزه محتوای مکتوب ثبت کنند. اما اتفاقات دو سال اخیر به طور کلی وجود رسانه ها را نشان داد، البته وجود سینمای مستند که وظیفه آن ثبت واقعیات ناب در جامعه و اساسا جشنواره فیلم مستند ایران است. بر اساس همین اصل مهم، نام این جشنواره مهم را «سینمای حقیقت» گذاشتند; آنها نتوانستند یا نمی‌خواستند رویدادها را آنطور که باید ثبت کنند. در نتیجه به جای مستندهای حرفه ای، دوربین های عمومی با عنوان «شهروند خبرنگار» برای ثبت وقایع زنده شدند.
یکی از ارکان اسناد قابل اعتماد، ثبت حقایق جامعه و دست نزدن به حقایق است; این امر بیش از هر زمان دیگری در سطح اجتماعی به ویژه پس از حوادث اجتماعی سال 1401 یا با وضع قانون حجاب و عفاف آشکار شد. .
ما خوانش های لذت بخشی برای نشان دادن مسائل اجتماعی و زنان داریم
هادی آفریده که سه فیلم کوتاه داستانی و سه مستند و بیش از 30 فیلم مستند مستقل از جمله «خاطره نی آوران»، «چنارستان»، «باشگاه حیوانات»، «صف سلام»، «کاریز، قصعه» را در کارنامه خود دارد. آب. مجموعه حرفه ای او شامل پردیس های «خیال»، «باغ های گمشده»، «کامیون آبی» و «هولاین در ایران» و «نقالگرد آفرید»، «صبح» است. تشریفات» و «مراسم صبحگاهی» تهران سیمین را با رویکرد اجتماعی به مسائل زنان ساخت؛ به خبرنگار انتخابتو گفت: موضوع وظایف مستندساز در ثبت وقایع یادآور گذشته خودم و تجربیاتم از مستندسازی بود. من تقریباً از 20 سال پیش تا به امروز در دوره های مختلف فیلم ساخته ام تا زمانی که نمی خواستم رنگ آن را ببینم، هیچ پروژه یا فیلمی نداشتم. مسائل اجتماعی، زنان، که به ویژه در سال‌های اخیر به موضوع اصلی جامعه بدون توجه به زن و مرد تبدیل شده است. به گفته افرادی که به عنوان مدیر و تصمیم گیرنده فرهنگی سر کار می آیند، در هر دوره ای گرفتار سلایق و قرائت های مختلف دوره ای هستیم، یعنی با خوانش ها و رفتارهای متفاوتی مواجه می شویم.
عکس مستند «تهران سیمین» از زندگی فاطمه معتمدآریا
من مسئول کارهای اداری بودم
وی در ادامه سخنان خود گفت: به یاد دارم که فیلم «به نقل از گُرد آفرید» محصول سال 1394 مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در دومین دوره جشنواره فیلم فجر که در سال 1394 برگزار شد به نمایش درآمد. و همچنین جشنواره سینما حقیقت. تحت مدیریت صفر هرندی در وزارت هدایت بود. اما یک سال بعد با وجود اینکه فیلم اساساً از یک مرکز دولتی بود به ساختن فیلمی متهم به ترویج فساد و فحشا شدم و مدت ها با اسناد و مدارک پاسخگو بودم. در واقع در زمانی نشان داده شد که تنگی بسیار بیشتر از امروز بود. برای همین یاد روزهای سخت می افتم.
کارگردان فیلم سینمایی «تهران سیمین» که داستان زندگی فاطمه معتمدآریا را روایت می کند. وی در ادامه سخنان خود به کارکرد رسانه ای سینمای مستند پرداخت و گفت: حقیقت این است که وقتی صحبت از سینمای مستند می شود، می بینیم که این رسانه سینمایی به عنوان یک ابزار رسانه ای قدرتمند برای ثبت و انتقال رویدادها در همه جا استفاده می شود. مشاهده می شود که برای ساخت فرهنگی توده ها و طبقات مختلف اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد و در صدر تولیدات رسانه ای جهان قرار دارد. اما در ایران با یک سینمای مستند ورشکسته مواجه هستیم که کاملاً در اختیار دولت است و بخش بزرگی از این حوزه در عمل با مدیریت فعلی تلویزیون به ویژه مدیر فعلی شبکه مستند وابسته به تلویزیون است. جایی برای یک مستند واقعا حرفه ای وجود ندارد. این در حالی است که از شبکه مستند تلویزیونی انتقاد شده است. داشتم فیلم می ساختم و گفتم می خواهم فیلم خودم را بسازم. به عنوان مثال پروژه هایی را برای ثبت جهانی باغ های ایران، قنات ها یا موضوع آموزش در دوران باستان در مدارس امروزی تعریف کردم که از نظر اجتماعی و آموزشی نتایج خوبی به همراه داشت، اما متأسفانه اکنون تلویزیون نمی تواند اینها را تحمل کند. فیلم ها و فیلم های فعلی شبکه مستند اساسا اجازه مستندسازی نمی دهد.
ما نمی دانیم خوانش های حسابرسی جدید چگونه تعریف می شوند
آفریده همچنین این رفتارهای لذت بخش را نه تنها از نظر مدیریت تولید ارزیابی کرد و گفت: خوانش های شخصی در جشنواره ها نیز برگزار می شد. وی تصریح کرد: در بحث جشنواره ها اکنون این رفتارها سلیقه ای شده است اما متاسفانه در چند سال اخیر رویکرد جشنواره ها و تولیدات فیلم مستند امنیتی شده و هر قدمی که برمی داریم مشمول خوانش های امنیتی است. حتی مستندسازی هم یک رویکرد فرهنگی، فرهنگی، تاریخی است، بنابراین من دچار مشکل هستم و کار می کنم. با وجود همه این مشکلات، وقتی وارد تولید می شویم، نمی دانیم قرائت های بازرسی جدید چگونه تعریف می شوند. زیرا خواندن طرح بازرسی در زمان تولید شرط دارد و زمانی که تولید به پایان رسید و کار ارائه شد، باز هم شرایط بازرسی دیگری در کشور وجود دارد.
با اجرای قانون عفاف و حجاب، بخش زیادی از جامعه حذف می شود
مستندساز در پاسخ به این سوال که مستندساز تا چه اندازه با اعلام و اجرای قانون عفاف و حجاب، ثبت و مستندسازی شرایط خاص را وظیفه خود می داند؟ وی گفت: در پاسخی بسیار کوتاه باید گفت که قطعا قشر بزرگی از جامعه با این لایحه از بین می روند و تبعات بسیار بدی حتی برای قانون گذاران نیز خواهد داشت. در حال حاضر مستندسازان یا تقریباً از همه رویدادها و رویدادهای اجتماعی تاریخ معاصر کشور فاصله گرفته اند یا به دلیل شرایط خاص اعمال شده از خود فاصله می گیرند. بنابراین قطعاً این افراد هستند که در رویدادهای اجتماعی داستان را روایت می کنند. و من هرگز آن را سینمای مستند نامیدم زیرا اینها تنها تصاویر مستندی هستند که می توانند هم برای برداشت های مستند و هم برای بهره برداری استفاده شوند.
عکس مستند ناگورد آفرید
محدودیت پخش مستند منجر به ظهور پخش غیر رسمی می شود
وی تاکید کرد: فکر می کنم بهتر است کسانی که این قانون را نوشته اند ابتدا به عواقب این طرح فکر کنند و سپس به این نکته توجه کنند که اعمال محدودیت برای مستندسازی، رسانه ها و خبرنگاران نه تنها درد و رنج را کاهش نمی دهد، بلکه نیز کمک خواهد کرد. علاوه بر این، وجود جنبش های دیگر رسمی می شود، شاید افراد حرفه ای حذف شوند. پس مردم با دوربین های موبایل چه می کنند؟ و این تصاویر پرطرفدار و گزارش‌های شهروندان که از طریق خوانش‌های غیررسمی و آماتور بیان می‌شوند، تأثیری بر مختل‌کننده‌تر جلوه دادن چیزها از آنچه واقعاً دارند دارند. در این میان مستندسازان حرفه ای مستقل، منصف، شرافتمند و معتبر تنها جایی می توانند بایستند که راوی تاریخ باشند. من همیشه در سخنرانی‌هایم می‌گویم که اگر می‌خواهید حقیقتی را بگویید، آن را مانند یک شبکه تلویزیونی یا ایران اینترنشنال نگویید، زیرا هر دو در یک داستان اغراق می‌کنند و هر دو جنبه تاریخ یا وقایع را بر اساس دیدگاه خودشان اغراق می‌کنند. در نتیجه می گویند هیچ کدام درست نیست، ساختگی است و مردم به آن توجه نمی کنند و در قالب مستندسازی غیرحرفه ای خواهد بود، اما مستندساز معروف این کشور این کار را می کند. نرو چون می داند که این رویکرد در حال پیگیری است، حتی با مجوز قانونی هم وارد موضوع می شود، در نتیجه می بینیم که عواقب آن بسیار زیاد است خودمان دوربین می‌کردیم و با این رویکرد مردم زمین را متفاوت از آسمان ثبت می‌کردند، نه مستندسازی.
مستندساز تا کی مجاز است دوربینش را روشن کند؟
سام کلانتری کارگردان فیلم «رخ» در این دوره از جشنواره فیلم «حقیقت» و کارگردانی فیلم «کشوری برای فرشتگان نیست» با موضوع ورزش بانوان، با بیان اینکه این وضعیت باید کنترل شود، گفت: تا چه حد می توان دوربین مستندساز واقعیت های یک جامعه را ثبت می کند. وی گفت: بحث روسری در سه سال اخیر و پس از حوادث اجتماعی سال 1401 مطرح شده است، اما به نظر من این روند به سال ها پیش به اتفاقات مختلفی مانند حادثه دانشگاه کوی در سال 1378 برمی گردد. انتخابات رياست جمهوري 1388، بنزين 1398 و به طور كلي اين اتفاقات اين سوال را به وجود آورد كه يك مستندساز چقدر اجازه دارد دوربين خود را روشن كند؟
عکس مستند «کشوری برای فرشتگان نیست»
ضبط وقایع در کشورهای دیگر رنگ امنیتی ندارد
این مستندساز اینگونه ادامه داد: معتقدم وقتی اتفاقات اجتماعی در کشورهای مختلف رخ می دهد، وقتی اشکال اعتراضی در جهان رخ می دهد، نور دوربین یک مستندساز متفاوت می تابد و می بینیم که در بسیاری از کشورها دوربین ها حتی در خیابان ها هستند. بدون فعالیت سازمان های مردم نهاد. مستندسازان بوی امنیت می دهند. این در حالی است که بسیاری از کارها در زندگی ما توسط ما و یا توسط ماموران امنیتی انجام می شود. اگرچه مستندسازان توانستند تاریخ شفاهی ما را در این زمینه بررسی کنند و مسائل سیاسی و اجتماعی کشور را از مدت ها قبل ثبت کنند.
عکس مستند «کشوری برای فرشتگان نیست»
وی خاطرنشان کرد: بنابراین من به عنوان یک مستندساز واقعاً نمی دانم راه حل چیست و تا زمانی که اتفاقات جامعه از دریچه امنیتی نگاه شود، هر اقدامی می تواند ترسناک و خطرناک به نظر برسد. در نتیجه، جریان ها با یک برچسب امنیتی بسته می شوند.
۲۴۳
گردآوری شده از رسانه خبر آنلاین