برای اولین بار، دانشمندان سیستم های زهکشی رودخانه های اصلی مریخ را ترسیم کردند.
به گزارش ایسنا، میلیاردها سال پیش در مریخ باران بارید. آب جمع شده در دره ها و رودخانه ها، لبه های دهانه ها را پر می کند، به دره ها می ریزد، و شاید حتی راه خود را به اقیانوس بزرگ مریخ پیدا می کند.
به گفته Fiz، نواحی اطراف سیستمهای رودخانهای اصلی از نظر اکولوژیکی متنوعترین در این سیاره هستند. حوضه رودخانه آمازون را در نظر بگیرید، جایی که ده ها هزار گونه شناخته شده وجود دارد. محققان بر این باورند که سیستمهای مشابه در مریخ میتوانند گهوارههای بالقوهای برای تشکیل حیات در هنگام جریان آب در سیاره سرخ باشند.
مطالعه جدیدی از دانشگاه تگزاس در آستین (UT Austin) اولین مطالعه ای است که سیستم های زهکشی رودخانه های اصلی سیاره سرخ را توصیف می کند. آنها 16 حوضه رودخانه اصلی را شناسایی کردند که ممکن است حیات در یک سیاره همسایه شکل گرفته باشد.
تیموتی گوج، یکی از محققان این پروژه میگوید: «ما مدتهاست که میدانیم رودخانههایی در مریخ وجود دارد، اما واقعاً نمیدانستیم که این رودخانهها تا چه اندازه در سیستمهای زهکشی بزرگ در مقیاس جهانی سازماندهی شدهاند.
در ژئومورفولوژی، سیستم زهکشی به الگوی جریانهای آب، رودخانهها و دریاچهها در یک حوضه اطلاق میشود.
گاج و همکارش عبدالله زکی مجموعه داده های جداگانه منتشر شده قبلی از شبکه دره ها، دریاچه ها و رودخانه های مریخ را ترکیب کردند و سپس سیستم های زهکشی ترکیبی را برای تعیین مساحت کل آنها ترسیم کردند. آنها 19 خوشه اصلی از دره ها، نهرها، دریاچه ها، دره ها و نهشته های رسوبی را شناسایی کردند. 16 مورد از آنها به هم متصل هستند و حوضه هایی به وسعت 100000 کیلومتر مربع یا بزرگتر را تشکیل می دهند. این آستانه چیزی است که حوضه زهکشی اصلی روی زمین در نظر گرفته می شود.
این اولین مطالعه ای است که یک توصیف سیستماتیک در سطح سیاره از حوضه های رودخانه های اصلی در مریخ ارائه می کند. زکی گفت: ما ساده ترین کاری را که می شد انجام دادیم. ما فقط نقشه ها را کشیدیم و آنها را کنار هم قرار دادیم.
حوضه های بزرگی که حداقل 100000 کیلومتر مربع را پوشش می دهند در زمین بسیار رایج تر از مریخ هستند. سیستم حوضه رودخانه آمازون، بزرگترین حوضه روی این سیاره، مساحتی در حدود 6.2 میلیون کیلومتر مربع دارد. با 10300 کیلومتر مربع، سیستم حوضه رودخانه کلرادو در تگزاس نمی تواند آنقدر بزرگ باشد.
هر کجا این حوضه های بزرگ رودخانه وجود داشته باشد، زندگی نیز جریان دارد. به عنوان یک قاعده کلی، هر چه رودخانه بزرگتر باشد، مواد مغذی بیشتری از طریق سیستم حمل می شود. به همین دلیل است که برخی از متنوع ترین اکوسیستم های روی کره زمین در بزرگترین حوضه های زهکشی یافت می شوند. گسترده ترین نمونه های این حوضه ها، مانند حوضه رود سند، اغلب مهد تمدن بشری به شمار می روند.
فعالیت های تکتونیکی روی زمین باعث ایجاد کوه ها، دره ها و توپوگرافی های مختلف دیگری شده است که جریان آب را هدایت می کند و آن را به سیستم های دیگر متصل می کند. این توپوگرافی متغیر بخشی از چیزی است که یک سیستم زهکشی عالی ایجاد می کند. به گفته محققان، مریخ دارای سیستم های زهکشی اصلی کمتری است زیرا هیچ فعالیت تکتونیکی ندارد.
اگرچه سیستم های اصلی زهکشی تنها پنج درصد از خاک های باستانی سیاره را تشکیل می دهند، محققان دریافتند که حدود 42 درصد از کل مواد فرسایش یافته توسط رودخانه های مریخ را تشکیل می دهند.
زکی گفت: از آنجا که رسوبات حاوی مواد مغذی هستند، این نقاط بهترین مکان برای جستجوی نشانه های زندگی گذشته است. با این حال، کار بیشتری برای تعیین محل دقیق سپرده مورد نیاز است. هر چه این فاصله بیشتر باشد، تعامل آب با سنگ ها بیشتر می شود. بنابراین، واکنشهای شیمیایی که ممکن است نشانهای از حیات باشند، بیشتر رخ میدهند.
مریخ با چیزی پوشیده شده است که محققان آن را موزاییکی از سیستم های زهکشی کوچکتر توصیف می کنند. در حالی که هر یک از این سیستم ها یک محیط بالقوه قابل سکونت را نشان می دهد، محققان گفتند 16 منطقه زهکشی اصلی ممکن است ارزشمندترین مناطق برای مطالعه قابلیت سکونت مریخ در آینده باشند. گیج گفت: «این موضوع واقعاً مهمی است که باید در مورد مأموریتهای آینده و جایی که ممکن است برای جستجوی زندگی بروید، در نظر بگیرید.
این تحقیق در مجله “PNAS” منتشر شده است.