اسماعیل بکایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با اشاره به ریشه ها و اهداف تحریم های غرب علیه ایران، گفت: تحریم ها تنها برای تغییر رفتار دولت ها نیست، بلکه ابزاری برای انقیاد و فشار بر کشورها است.
بقایی در یک برنامه وب تاکید کرد: تجربه ثابت کرده است که تحریم ها ابزاری برای اعمال فشار از شمال جهانی به جنوب جهانی است. کشورهای توسعه یافته به ویژه کشورهای غربی از توان اقتصادی خود به ویژه تسلط دلار برای تأثیرگذاری بر کشورهای هدف استفاده می کنند.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با اشاره به تاریخچه تحریم‌ها علیه ایران افزود: سابقه تحریم‌ها علیه کشورمان به دهه 1330 از زمان ملی شدن صنعت نفت و نخست‌وزیری دکتر مصدق برمی‌گردد و در همان سال‌ها انگلیس خرید نفت ایران را تحریم کرد و این تحریم‌ها تا امروز علیه مصدق ادامه نداشت.
وی با تاکید بر اینکه تحریم ها در عمل نه تنها ابزاری برای تغییر رفتار نیست، بلکه زندگی عادی مردم را به صورت هدفمند هدف قرار می دهد، گفت: تحریم های به اصطلاح هدفمند در واقع ضعیف ترین اقشار جامعه را هدف قرار می دهد. دروغ است اگر بگوییم یک استثنای بشردوستانه برای تحریم ها وجود دارد. ما حتی نتوانستیم پول خرید واکسن را در دوره کرونا منتقل کنیم.»
این دیپلمات ارشد ایرانی گفت: بزرگترین دروغ کشورهای تحریم کننده این است که فشار بر دولت هاست در حالی که در واقعیت قربانیان واقعی مردم هستند. وی گفت: دیدیم داروهای ضروری بیماران ممنوعه به ایران نمی رسد بنابراین تحریم ها هم بی هدف و هم غیرانسانی است.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با اشاره به تاریخچه تحریم ها گفت: در دهه 50 مردم ایران به خاطر ملی شدن نفت مجازات شدند، تحریم های اعمال شده در دوران جنگ برای تضعیف توان دفاعی ایران بود و این روند تا امروز ادامه دارد و نشان می دهد که هدف تحریم ها مجازات نیست، بلکه انتقام از ملت ایران است.
بقایی با تاکید بر اینکه تحریم ها مستقیما به حقوق بشر آسیب می زند و با اصول اخلاقی بین المللی در تضاد است، گفت: حقوق بشر نشات گرفته از اخلاق است، اما کشورهایی که مدعی حقوق بشر هستند، صریح ترین اصول آن را زیر پا می گذارند.
وی با اشاره به سازوکارهای سازمان ملل افزود: بیش از 10 سال است که گزارشگر ویژه ای برای بررسی آثار حقوق بشری اقدامات قهری یکجانبه تعیین شده است که این گزارشگر حتی به ایران سفر کرده و در گزارش خود موارد نقض حقوق بشر ناشی از تحریم های آمریکا و غرب را مستند کرده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه در بخشی دیگر از این دیدار در خصوص حدود مشروعیت و قانونی بودن تحریم ها گفت: در حقوق بین الملل اصولی مانند ممنوعیت مداخله و منع توسل به زور وجود دارد. با این حال، غرب تحریم ها را با تفسیر خودسرانه از این اصول توجیه می کند. این در حالی است که تحریم ها خود نمونه ای از توسل به زور هستند.»
این دیپلمات ارشد ایرانی با اشاره به قطعنامه مهم مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2008 افزود: بر اساس مفاد همین قطعنامه تحریم های شورای امنیت باید دارای اهداف مشروع باشد، اقداماتی که امروز برای از بین بردن حاکمیت ملی دولت ها و زورگویی ملت ها انجام می شود، هم نامشروع و هم غیرقانونی است.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گفت: در نظام بین‌الملل بر خلاف نظام‌های داخلی، برائت ضروری نیست، قدرت اتهام در دست کشورهای غربی است و دفاع در برابر آن تقریباً غیرممکن است.
وی افزود: شورای امنیت فهرست‌های تحریمی دارد که شامل افرادی میشود که هیچ ابزار دفاعی ندارند، البته در سال‌های اخیر برخی کشورها تلاش کرده‌اند از طریق سازوکارهای حقوق بشری حداقل سطح پاسخگویی را در قبال شورای امنیت ایجاد کنند.
بقایی مخالفت اعضای شورای امنیت با تلاش اروپا برای بازگرداندن تصمیمات لغو شده علیه ایران را یکی از مهم ترین تحولات سال های اخیر ارزیابی کرد و گفت: دو عضو دائم شورای امنیت با اقدام اروپایی ها مخالفت کردند و این نشان داد که کشورها دیگر تمایلی به پذیرش تفسیر نامحدود از اختیارات شورای امنیت ندارند.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سوالی مبنی بر انتقادات وارده به وزارت امور خارجه گفت: می توان گفت که وزارت امور خارجه همیشه می تواند بهتر عمل کند، اما شرایط در زمان تصمیم گیری نیاز به سنجیدن دارد و نمی توان تصمیمات اتخاذ شده در شرایط بحرانی را از فضای آرام امروز ارزیابی کرد.
وی با مروری بر تاریخچه مذاکرات هسته ای افزود: در دهه 1380 و پس از گفتگوی تمدن ها فضای مثبتی در سطح بین المللی ایجاد شد اما بلافاصله ایران در لیست محور شرارت قرار گرفت. با وجود همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی، تحریم ها تشدید شد. ما در سال 2015 به توافق رسیدیم و حتی اگر می‌توانستیم بلافاصله پس از اولین بازی آمریکا در سال 2018 آن را ترک کنیم، یک سال صبر کردیم. این یک تصمیم منطقی بود که به بحث در جامعه بین‌المللی پایان داد.»
بقایی با بیان اینکه «عدم جدیت ایران در مذاکرات بهانه ای برای کشورهای غربی بود»، گفت: در جدیت ایران در مذاکرات تردیدی وجود نداشت، وزیر امور خارجه هر روز چندین بار در جریان مذاکرات اعلام کرد که می توانیم مردم و کشور را از تحریم نجات دهیم و پیروز خواهیم شد. به نفع ما بود که از هر نظر مذاکرات را به نتیجه برسانیم زیرا تحریم ها مردم و کشور را آشفته می کند. جدی نبودن ایران در مذاکرات بهانه ای برای کشورهای غربی است و البته منشأ این ادعا به تبلیغات رسانه ای رژیم صهیونیستی برمی گردد.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در پایان تاکید کرد: فشارهای اقتصادی بر ایران از زمان ملی شدن صنعت نفت تا امروز ادامه داشته است، اما تجربه نشان داده است که تحریم ها نه تنها رفتار ایران را تغییر می دهد، بلکه اراده این کشور را برای ایستادگی در برابر سلطه افزایش می دهد.