در صورت تصویب طرح جدید تامین اجتماعی برای بیمه اجباری رانندگان تاکسی اینترنتی، رانندگان برای هر سفر چندین بار در بسترهای مختلف حق بیمه پرداخت می کنند اما تنها یک بیمه برای آنها ثبت می شود.
در طرح جدید تامین اجتماعی برای تمامی رانندگان تاکسی اینترنتی مشمول بیمه اجباری، 4 درصد از مبلغ کرایه کلیه سفرها به عنوان «سهم بیمه» کسر می شود. اما تحقیقات نشان می دهد که اگر راننده روی پلتفرم های متعددی مانند تپسی، اسنپ و ماکسیم فعال باشد، این مبلغ از هر سفر در هر سکو کسر می شود و راننده فقط یک بار می تواند بیمه شود. به این ترتیب یک راننده می تواند بیش از یک بار حق بیمه پرداخت کند اما فقط یک بار خدمات بیمه ای دریافت کند. وضعیتی که نشان دهنده نقص اساسی در مدل طراحی شده تامین اجتماعی است.
سیستم چند پلت فرم، اما بیمه تک پلت فرم
سازمان تامین اجتماعی در طرح جدید، پلتفرم‌ها را موظف کرد از هر سفر ۴ درصد به عنوان سهم کارفرما به حساب این سازمان واریز کنند. این درصد ثابت صرف نظر از اینکه راننده روی کدام پلتفرم کار می کند یا چند پلت فرم به طور همزمان استفاده می کند، کسر می شود.
یک راننده ممکن است صبح در اسنپ، بعد از ظهر در تاپسی و عصر در ماکسیم کار کند. به ازای هر سفر در هر سکو، 4 درصد کرایه از حساب مسافر کسر و به تامین اجتماعی واریز می شود. اما بالاخره راننده یک کد بیمه دارد و بیمه او یک بار بیشتر ثبت نمی شود.
راننده چند بار پول می دهد، تامین اجتماعی چند بار وصول می کند؟
این خطا باعث می شود رانندگانی که در چندین پلتفرم فعال هستند چندین بار حق بیمه پرداخت کنند، در حالی که تامین اجتماعی فقط یک بار تعهدات بیمه را می پذیرد. در واقع به ازای هر راننده چند پلتفرمی منابع متعددی به حساب تامین اجتماعی واریز می شود و در ازای آن خدمات اضافی ارائه نمی شود.
این معضل در مقیاس وسیع می تواند منجر به واریز میلیاردها تومانی به صندوق تامین اجتماعی به صورت «دو رقمی» شود و سازوکار خاصی برای برگشت یا تسویه آن وجود نداشته باشد.
عدم قطعیت در داده ها و عدم وجود سیستم های یکپارچه
به گفته کارشناسان، اساس این مشکل در نبود سیستم یکپارچه شناسایی راننده است. تاکنون بانک اطلاعاتی مشترکی بین پلتفرم ها و تامین اجتماعی برای تعیین هویت و سطح فعالیت رانندگان ایجاد نشده است. در نتیجه، تامین اجتماعی نمی تواند تعیین کند که راننده روی چند پلتفرم کار می کند یا واقعاً چقدر درآمد دارد.
به این ترتیب طرح بیمه اجباری در مرحله داده ها و شفافیت پیش از اجرا با چالش جدی مواجه است.
بیمه یک بار، چند بار پرداخت؛ نقض انصاف بیمه ای
این نقص فنی و حقوقی هم مغایر با اصول عدالت بیمه است و هم هزینه های مضاعفی را به مسافران تحمیل می کند. برای هر سفری که راننده در سکوی دیگری انجام می دهد، 4 درصد به هزینه اضافه می شود، حتی اگر راننده حق بیمه را در همان روز در سکوی دیگر پرداخت کند.
به عبارت ساده، تامین اجتماعی برای هر سفر هزینه می پردازد اما فقط یک بار پوشش می دهد. اتفاقی که در هیچ سیستم بیمه عادلانه ای پذیرفته نیست.
در حالی که ایجاد سازوکار حمایتی داوطلبانه از بیمه رانندگان در بند «ج» ماده ۲۸ قانون برنامه هفتم توسعه مورد تاکید قرار گرفته است، اجرای شتابزده و غیرشفاف مقررات تامین اجتماعی عملاً منجر به تضییع حقوق رانندگان و افزایش درآمد بدون تعهد این سازمان شده است. تصویب و اجرای این طرح به ویژه در شرایط فشار اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم ممکن است منجر به بی اعتمادی و اعتراض گسترده رانندگان و مسافران و همچنین خطر ایجاد نارضایتی اجتماعی و اختلال در ارائه خدمات شهری شود.