تب طوطی در پرندگان اهلی; این باکتری را جدی بگیرید

به گزارش ایسنا، کلامیدیا یک باکتری بسیار کوچک و درون سلولی است که تنها در داخل سلول های موجودات زنده رشد می کند و شامل گونه های مختلفی است که هر کدام می توانند انواع مختلفی از حیوانات را بیمار کنند. یکی از گونه های مهم این باکتری در پرندگان با نام «کلامیدیا پسیتاسی» شناخته می شود و به دلیل قابلیت انتقال به انسان در گروه بیماری های موسوم به زئونوز قرار می گیرد.

این بیماری می تواند علائمی مانند سرماخوردگی، کاهش اشتها، کاهش وزن، اسهال سبز رنگ، التهاب چشم و بینی در پرندگان ایجاد کند و در برخی موارد هیچ علامتی مشاهده نمی شود و تشخیص را دشوار می کند. انسان همچنین ممکن است مشکلات تنفسی، تب یا علائمی شبیه آنفولانزا را هنگام تماس با پرندگان آلوده تجربه کند.

در کشور ما میزان آلودگی در برخی از گروه های پرندگان اهلی مانند کبوتر بررسی شده است، اما مطالعات کمتری بر روی پرندگان زینتی انجام شده است. این کمبود اطلاعات، تشخیص خطر و برنامه ریزی برای پیشگیری را دشوار می کند. از طرفی پرورش و خرید و فروش پرندگان زینتی در حال افزایش است و تماس مستقیم انسان با این پرندگان احتمال انتقال بیماری را افزایش می دهد.

مطالعات نشان داده است که در شرایط استرس زا مانند تغییرات دما، حمل و نقل طولانی یا فصل تولید مثل، این باکتری فعال تر می شود و پرنده آلوده می تواند عامل بیماری را برای مدت طولانی حتی بدون نشان دادن علائم دفع کند. این وضعیت سلامت صاحبان پرندگان را نیز تهدید می کند، زیرا تماس مستقیم با پرندگان یا ذرات خشک شده مدفوع آنها می تواند باعث عفونت شود. بر اساس گزارش های ثبت شده آلودگی انسانی در کشورهای مختلف، اطلاع از وضعیت این بیماری در پرندگان زینتی کشور اهمیت بیشتری پیدا می کند.

در همین راستا، مهدی رضایی، استادیار گروه علوم بالینی دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه به همراه دو همکار خود تحقیقی را در خصوص میزان آلودگی پرندگان زینتی با محوریت شهر ارومیه انجام دادند. بر اساس نتایج به دست آمده هشدار داده شد که برخی از گونه ها بیش از سایرین در معرض آلودگی قرار دارند و این موضوع می تواند برای صاحبان این پرندگان اهمیت زیادی داشته باشد.

در این تحقیق ابتدا 60 قطعه پرنده زینتی در ارومیه نمونه برداری شد. برای هر پرنده نمونه مدفوع تهیه شد. نمونه ها با دو روش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در روش اول از رنگ‌آمیزی میکروسکوپی و در روش دوم از آزمایش مولکولی PCR که دقت بیشتری دارد و بر اساس شناسایی بخش ژنی خاصی از باکتری است، استفاده شد. این دو روش با هم امکان تشخیص اولیه و تایید نهایی آلودگی را فراهم کردند.

نتایج این مطالعه که در مجله دانشگاه علوم پزشکی گرگان منتشر شده است، نشان می دهد که میزان آلودگی بین گونه های مختلف یکسان نیست. حدود 12% آلودگی در طوطی‌های با علائم گوارشی و حدود 6% آلودگی حتی در طوطی‌های بدون علامت مشاهده شد. گونه های دیگر مانند راهب هلندی، مینو، قناری و فنچ نیز به ترتیب بین 11 تا 20 درصد آلودگی را نشان دادند. برخی از گونه های دیگر هیچ نشانه ای از باکتری نشان ندادند.

بر اساس چکیده، وجود این باکتری در پرندگان زینتی ارومیه تایید شده است و ممکن است منبع آلودگی سایر پرندگان و حتی صاحبان آنها محسوب شود. محققان تاکید کردند: توجه به آلودگی گوارشی پرندگان و معاینات دوره ای آنها می تواند نقش مهمی در کاهش انتقال بیماری داشته باشد.

علاوه بر این، یافته های این مطالعه نشان می دهد که برخی از گونه ها مانند طوطی و عروس هلندی بیشترین آلودگی را دارند. علاوه بر این، مقایسه این یافته ها با مطالعات داخلی و خارجی نشان می دهد که میزان آلودگی ممکن است بسته به شرایط محیطی، گونه های پرنده، تعداد نمونه ها و وضعیت استرس پرنده متفاوت باشد.

مطالعات مختلف در ایران و جهان مقادیر متفاوتی از آلودگی را گزارش می‌کنند و این تفاوت‌ها نشان می‌دهد که تحقیقات محلی برای مدیریت سلامت پرندگان ضروری است. نکته مهم دیگر این است که تست PCR از دقت بالاتری برخوردار است و می تواند نمونه های مثبت بیشتری را نسبت به رنگ آمیزی نشان دهد که اهمیت استفاده از روش های دقیق تر را نشان می دهد.