خرابکاری روی قبر جاماسب!

به گزارش ایسنا، سیاوش آریا پژوهشگر، فعال و پژوهشگر میراث فرهنگی با اشاره به مرمت های غیراصولی که در سال های اخیر شدت گرفته است، گفت: مرمت آثار تاریخی و فرهنگی که سال ها نیاز به التیام زخم داشتند، سال هاست ادامه دارد. جنازه‌هایشان باشد، فاجعه‌ای برای آثار گرانبهای گذشته ما و چالشی بزرگ در عرصه میراث فرهنگی است.

کارشناسان میراث فرهنگی و مرمتگران باتجربه نیز بارها نسبت به نحوه قرارداد و شیوه اجرا در مرمت ها اعتراض کرده و از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درخواست بازنگری در شیوه کار کرده اند. علاوه بر این، کارشناسان مرمت و میراث فرهنگی با انتخاب پیمانکاران مرمت بر اساس روابط و نه تجربه و قوانین مخالفند.

آنها می گویند پیمانکارانی که برای مرمت آثار و بناهای تاریخی انتخاب می شوند عمدتاً مهندس عمران هستند یا مرمتگران تجربه کمی دارند و رزومه کاری قابل قبولی ندارند، در مناقصه شرکت می کنند و هرکس پروژه مرمتی را ارزان بگیرد، مرمت آثار و بناهای کشور که دیگر تکرار نخواهد شد به او سپرده می شود. نتیجه چنین کاری آسیب هایی است که مرمت ها بر پیکره های بی دفاع و رنج کشیده آثار تاریخی و فرهنگی کشور وارد می کند.

وی افزود: طی چند سال گذشته تعداد آثار تاریخی و فرهنگی که در کشور بازدید کرده ام متعدد بوده و آثار مرمت های غیراصلی را در خود جای داده است. از مرمت غیراصلی دست سرباز هخامنشی در میراث جهانی پارسه (تخت جمشید) تا میدان ساسانی رستاق داراب.

از دژ ساسانی پوشکان کازرون تا کویر چهارتقی پوشنج داراب و آرامگاه بزرگ مرد ادب ایران، سعدی شیرازی. از پل ساسانیان در خیرآباد کهگیلویه و بویراحمد تا دژ جهانی بم در استان کرمان. اینها فقط نمونه های انگشت شماری هستند.

مقبره جاماسب قبل از بازسازی در ژانویه 1400

این فعال میراث فرهنگی گفت: مرمت های غیراصولی و تجاوزات بیش از حد، نادرست و غیرکارشناسی به آرامگاه معروف «جاماسب» واقع در شهرستان خفر، آسیب های جبران ناپذیری برجای گذاشته و ساختار و بدنه این اثر را تغییر داده و به گفته کارشناسان مرمت، اثر جدیدی به وجود آورده است که حتی با شیوه های هنری و آثار اصیل تاریخی همخوانی ندارد. مرمت و حفاظت.

آرامگاه جاماسب قبل از بازسازی در فوریه 1402

گفت: در واقع ترمیم ها این را بیان می کند: «آمده ابرو کند و چشمش را کور کند»! واضح تر، مداخلات نامناسب، بیش از حد و غیرحرفه ای در مقبره جاماسب برای تخریب ساختار و بدنه اثر و خلق اثری جدید کافی است! علاوه بر این، روش اجرا ناقص بوده و با شلختگی همراه بوده است.

سقف مقبره قبل از بازسازی در پاییز 2016

وی ادامه داد: مرمت های غیراصولی آرامگاه جاماسب نه تنها بی توجهی به کنوانسیون های بین المللی حفاظت و مرمت است، بلکه این همه کنوانسیون های حفاظت و مرمت، قوانین و روش های مرمت به تمسخر گرفته شده و صدای اعتراض کارشناسان میراث فرهنگی را بلند کرده است.

مقبره جاماسب پس از مرمت، با سنگ های نامتناسب که هشت ضلعی را بر روی سقف تشکیل می دهند.

آریا گفت: زمانی که در بهمن ماه 1402 از این اثر بازدید کردم و مرحله اول مرمت انجام شد، نسبت به نحوه انجام کار اعتراض کردم و موضوع را به اطلاع مسئولان میراث فرهنگی استان رساندم و درخواست پیگیری و تحقیق بیشتر کردم.

اما متأسفانه و در کمال ناباوری با شاهکار مرمت های غیر اصلی دیگری روبرو هستیم که نه تنها در مرحله دوم مرمت ها، بلکه قطعات معیوب و غیر اصلی نیز اصلاح نمی شوند و ساختار و بدنه اثر را از بین می برند و آسیب های جبران ناپذیری بر جای می گذارند. با تمام این اوصاف بنا به مسئولیت اجتماعی خود موارد مرمتی غیراصلی را به اطلاع معاونت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس رساندم و درخواست پیگیری کردم.

معاون میراث فرهنگی استان فارس نیز با بیان اینکه از این بنای تاریخی بازدید و موارد را از نزدیک بررسی می کنم، گفت: با این حال مرمت ها در سال گذشته و در دوره حاکمان گذشته انجام شده است.

از سنگ قبرهای تاریخی منطقه به عنوان مصالح در بنا استفاده شده است!

سیاوش آریا فعال و پژوهشگر میراث فرهنگی با سیامک علیزاده، دکترای حفاظت و مرمت و استاد دانشگاه درباره وضعیت مرمت این آرامگاه به گفتگو نشست. مرمت کننده بناها، آثار و آثار تاریخی پس از مشاهده عکس ها به شدت از نحوه مرمت انتقاد کرد و گفت: بر چه اساسی و بر چه مدرکی سقف آرامگاه به شکل هشت ضلعی با سنگ های غیر همگن پوشانده شده و به جای بنای جدید به بنایی جدید تبدیل شده است؟ او گفت. باستانی یا خود اصل باستانی.

با توجه به شدت تخریب و از بین رفتن بسیاری از بخش‌ها، تمامی بناها و آثار باستانی از دوره عیلام تا اوایل دوره اسلامی مبنای خاص خود را برای مداخلات مرمتی و درمانی دارند. بنابراین ما حق تکمیل و «بازسازی» آنها را نداریم. مگر اینکه شواهد و دلایل بسیار روشنی داشته باشیم. بنابراین در صورت امکان فقط باید در حد تقویت و نگهداری برتر درمان شود.»

کار بی دقت در مرمت

علیزاده انتقاد خود را اینگونه اضافه کرد: بر اساس چه دلایل فنی و مبانی نظری سنگ های مربوط به سنگ قبرهای دوره اسلامی در گورستان پایین دست مطالعه که گاه حاوی کتیبه های ارزشمندی بوده به عنوان مصالح در تعمیر دیوار ساختمان استفاده شده است؟ این لغزش، چالش، مداخله سنگین و آشکار در حمل و نقل و انتقال سنگ قبرهای دارای ویژگی های هنری، مذهبی و تاریخی تخلف آشکار است. علاوه بر این، استفاده از سنگ قبرهای تاریخی بر روی اثری متفاوت تحت عنوان مرمت تخلف بزرگی است که به هیچ وجه قابل دفاع و توجیه نیست.

مرمت غیر اصولی، استفاده از مصالح ناهمگون و بازسازی بناهای تاریخی

نظرات این مرمتگر که به مرمت آثار و ابنیه و اشیاء تاریخی می پردازد نیز بر اساس عکس است: «روش اجرای سنگ چینی و گچ بری آنقدر ضعیف و فاقد دقت و ظرافت است که نمای ساختمان زشت و آسیب دیده است و چرا مرمت کننده به روش ساختمان بدون نظم و ضایعات ظاهری و گچ بری بنا در ظاهر و گچ تاریخی به این شیوه عمل نکرده است؟ کار به گونه‌ای مرمت شد که گویی قرار است دوباره مورد استفاده قرار گیرد و این بنای زیبا که دارای ارزش و منزلت است، برای حفظ شکوه و جلال و ویژگی‌های تاریخی خود مرمت نشده است. ناقص.”

استفاده از سنگ قبرهای منطقه در بازسازی بنای ساسانی

علیزاده با ابراز نگرانی از وضعیت مرمت آرامگاه جاماسب، گفت: ای کاش با بررسی های عمیق و همه جانبه به آثار تاریخی با حساسیت بیشتری برخورد شود، همچنین آثار تاریخی باید در کمیته فنی وزارت میراث فرهنگی حداقل به یک پیمانکار حرفه ای تایید شود و با نظارت فنی و زیبایی شناختی دقیق و سختگیرانه، این موضوع مهم و مهم در این زمینه آشکار نمی شود. بی کفایتی، عجله، بی کیفیتی و حتی کیفیت آنها». وی با بیان اینکه در این پروژه فرسودگی و آسیب های وارده به آثار به طور کامل برطرف شد، گفت: ای کاش به جای مرمت و هدر دادن هزینه ها، ساختمان تخریب نشود و فقط نگهداری و مقاوم سازی شود.

مرمت غیر اصولی و بی دقت در یک بنای تاریخی

سیاوش آریا فعال و پژوهشگر میراث فرهنگی در تشریح جزئیات آرامگاه جاماسب گفت: نمای آرامگاه معروف جاماسب از سنگ های تراش خورده و بادگیر ساخته شده و بنای آن سکوی سنگی مکعبی شکل به ابعاد حدود 5.5 متر در دو طرف و ارتفاع حدود 6 متر است. این بقعه بدون سوراخ بوده و ورودی آن از سنگ تراشیده و گچ ساخته شده است.

آرامگاه معروف کامیسب مربوط به دوره ساسانی است و در دوره اسلامی نیز همین شکل را حفظ کرده است، اما در دوره ایلخانی برای مقاصد مذهبی استفاده می شده است. به گفته باستان شناسان، در دوره اسلامی بازسازی های زیادی روی آن انجام شد و هویت و کاربری قدیمی و تاریخی آن از بین رفت. برخی از باستان شناسان کاربری اصلی این مکان را در دوره ساسانی به دلیل سوراخ های سقف قبل از مرمت جدید، شومینه می دانند.

آرامگاه جاماسب پس از مرمت

وی ادامه داد: متأسفانه مداخلات و تجاوزات بی مورد منجر به این شده است که هرگز امکان بررسی و روشن شدن کاربری اصیل و تاریخی این مقبره وجود نداشته است، زیرا مرمت های غیراصولی آسیب، تخریب و آسیب های جبران ناپذیری به ساختار و بدنه آن وارد کرده است و تاکنون هیچ تحقیق و مطالعه ای بر روی این اثر ساسانی انجام نشده است و استفاده از آن در دوره ساسانی غیرقابل استفاده است.

تعمیر شلخته و غیر اصلی

به گفته این فعال میراث فرهنگی، مقبره جاماسب در 85 کیلومتری جنوب شرقی شیراز، در جاده شیراز – جهرم، سمت راست جاده اصلی، هفت کیلومتری شهر خفر، در روستای کراده و 1500 متری قطعه گره، بر روی یک خیابان باریک و ناهموار در مسیر جاده خاکی و باغی فرعی سروش واقع شده است. ثبت ملی به شماره خورشیدی 2 مهر 1353. 986.