هندوانه یکی از میوه های پرطرفدار فصل تابستان به دلیل خاصیت خنک کنندگی و طعم مطبوعش جایگاه ویژه ای در سبد غذایی مردم دارد. این میوه سرشار از آب، ویتامین A، C، فیبر و آنتی اکسیدان است. بنابراین علاوه بر رفع تشنگی در روزهای گرم سال می تواند به حفظ سلامت بدن نیز کمک کند. برخی از مهمترین خواص هندوانه عبارتند از: بهبود عملکرد قلب، تقویت سیستم ایمنی، دفع سنگ کلیه، بهبود عملکرد دستگاه گوارش و کاهش خطر ابتلا به کبد چرب.
انواع هندوانه و ارزش غذایی
به گزارش مرکز پزشکی، هندوانه یکی از بارزترین میوه هایی است که علاوه بر گوشت، پوست و دانه آن می توان از آن استفاده کرد. نوع زرد این میوه مغذی که به هندوانه آناناسی نیز معروف است، فواید زیادی برای سلامتی دارد.
جالب است بدانید که نوع آبدار، شیرین و مغذی هندوانه به نام هندوانه خشک در برخی از مناطق ایران کاشته می شود و نام خود را از نحوه رشد آن یعنی تغذیه از باران گرفته است. هندوانه معمولاً طعم خوبی دارد و اغلب شیرین است، اما برخی افراد آن را با عسل، نمک یا دارچین می‌خورند تا فواید درمانی آن را افزایش دهند.
برای درک بهتر خواص هندوانه ابتدا ارزش غذایی این میوه خوشمزه و مقوی را در جدول زیر معرفی می کنیم:
ارزش غذایی در هر 100 گرم
30 کیلو کالری انرژی
90 درصد آب
کل کربوهیدرات 8 گرم
ویتامین C 12 میلی گرم
ویتامین B6، 0.1 میلی گرم
ویتامین A 569 واحد بین المللی
پتاسیم 112 میلی گرم
چربی کل 0.2 گرم
منیزیم 10 میلی گرم
فیبر خوراکی 0.4 گرم
کلسیم 7 میلی گرم
هندوانه چه ویژگی هایی دارد؟
هندوانه به دلیل داشتن ترکیبات مغذی و آب فراوان، اثرات مثبتی بر سلامت بدن دارد. در زیر شما را با مهمترین فواید این میوه آبدار و شیرین آشنا می کنیم:
1- هندوانه و تقویت سیستم ایمنی بدن
هندوانه حاوی ویتامین C است که نقش موثری در تولید بیشتر گلبول های سفید خون دارد و می تواند به بدن در مقاومت در برابر عفونت ها کمک کند. علاوه بر این، وجود آنتی اکسیدانی به نام لیکوپن در هندوانه برای کاهش التهاب و محافظت از بدن در برابر اثرات مضر رادیکال های آزاد مفید است.
2- خواص هندوانه برای کلیه ها
می توانید هندوانه را به عنوان یک میان وعده سالم در رژیم غذایی خود بگنجانید، اما در مصرف آن زیاده روی نکنید.
این میوه خوشمزه به دلیل داشتن آب و پتاسیم زیاد به دفع سموم و کاهش تجمع اسید اوریک در بدن کمک می کند. علاوه بر این، ترکیبات غذایی هندوانه برای جلوگیری از تجمع مواد معدنی در کلیه ها و تشکیل سنگ کلیه مفید است. می توانید از خواص هندوانه به همراه پوست آن (به شکل چای یا اسموتی) برای دفع راحتتر سنگ کلیه استفاده کنید.
کسانی که می خواهند از تشکیل سنگ های جدید جلوگیری کنند می توانند از خواص هندوانه پخته برای این منظور بهره مند شوند. هندوانه رسیده حاوی مقادیر زیادی آب، پتاسیم و ویتامین C است و از تشکیل سنگ های جدید جلوگیری می کند.
3- هندوانه و کاهش وزن
هندوانه نسبت به سایر میوه های شیرین کالری کمتری دارد. بنابراین در صورت مصرف متعادل می توان آن را یک میان وعده مغذی و جایگزینی برای تنقلات ناسالم دانست. علاوه بر این، فیبر و آب بالای این میوه می تواند شما را برای مدت طولانی تری سیر نگه دارد. اگر به دنبال یک شام سبک اما سیرکننده هستید، می توانید از فواید هندوانه با پنیر بهره مند شوید.
4- خواص هندوانه در برابر کبد چرب
یکی از فواید هندوانه برای کبد بهبود وضعیت کبد چرب است. این میوه دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است. بنابراین، ممکن است به کاهش تجمع چربی در کبد کمک کند. علاوه بر این، آب هندوانه و لیکوپن فراوان موجود در آن برای دفع سموم و پاکسازی کبد مفید است.
5- هندوانه خطر ابتلا به دیابت را کاهش می دهد
از جمله ویژگی های هندوانه خشک که فقط در برخی از مناطق ایران کشت می شود این است که بر قند خون تاثیر نمی گذارد. در واقع می توان گفت که هندوانه به دلیل بار گلیسمی پایین، در صورت مصرف متعادل، تأثیر خفیفی در افزایش قند خون دارد. علاوه بر این، لیکوپن موجود در آن به کاهش التهاب مرتبط با دیابت کمک می کند.
از دیگر ترکیبات مفید هندوانه که خطر ابتلا به دیابت را کاهش می دهد، پتاسیم و سیترولین هستند که مقاومت بدن به انسولین را کاهش می دهند. اما اگر دیابت کنترل نشده دارید، باید قبل از مصرف این میوه با متخصص تغذیه مشورت کنید.
6- خواص هندوانه در برابر سرماخوردگی
یکی از خواص هندوانه در طب سنتی کاهش تب در هنگام سرماخوردگی است. این میوه حاوی ویتامین C است و ممکن است به پیشگیری یا کاهش علائم سرماخوردگی کمک کند. از طرفی هیدراته نگه داشتن بدن به دلیل داشتن آب زیاد از دیگر ویژگی های هندوانه در مواقع سرماخوردگی است.
7- پیشگیری از هندوانه و سرطان
یکی از خواص هندوانه یا آناناس زرد این است که از سرطان جلوگیری می کند. این نوع هندوانه به دلیل داشتن ویتامین C و لیکوپن بالا از بدن در برابر اثرات مضر رادیکال های آزاد محافظت می کند و احتمال ابتلا به سرطان هایی مانند سرطان پروستات و سینه را کاهش می دهد.
8- خواص هندوانه برای قلب
هندوانه یکی از میوه هایی است که برای سلامت قلب مفید است. زیرا حاوی سیترولین است که به بهبود جریان خون و کاهش فشار خون در بدن کمک می کند. علاوه بر این، مصرف متعادل این میوه در کاهش کلسترول بد و افزایش سطح کلسترول خوب مفید است. برخی از متخصصان بر این باورند که هندوانه حاوی آنتی اکسیدان های دوست داشتنی قلب است که از التهاب شریان ها جلوگیری کرده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد.
9- هندوانه و خواص ضدالتهابی آن
لیکوپن و ویتامین C از اجزای مهم هندوانه هستند که به کاهش التهاب در بدن، به ویژه آرتریت و بهبود شرایط عفونی کمک می کنند.
10- خواص هندوانه در دوران بارداری
هندوانه برای حفظ سلامت مادر و جنین در دوران بارداری مفید است. این میوه به دلیل داشتن پتاسیم به کاهش تورم پاها و دست های مادر کمک می کند. علاوه بر این، خواص قلیایی آن نقش موثری در کاهش اسیدیته معده در دوران بارداری دارد. اما برای جلوگیری از دیابت بارداری بهتر است در مورد میزان مجاز آن با متخصص تغذیه مشورت کنید.
این میوه حاوی ویتامین های لازم برای رشد سالم جنین است. بنابراین، از فواید هندوانه برای جنین در دوران بارداری می توان به بهبود وضعیت مغز، سیستم عصبی، بینایی و استخوان سازی اشاره کرد.
11- عوارض هندوانه و شیمی درمانی
یکی از خواص هندوانه در شیمی درمانی کاهش عوارض آن است. محتوای بالای آب این میوه التهاب و خستگی ناشی از شیمی درمانی را کاهش می دهد. علاوه بر این، از آنجایی که هندوانه حاوی ویتامین C و آنتی اکسیدان های قوی است، می تواند سیستم ایمنی بدن فرد را در طول شیمی درمانی تقویت کرده و بدن را در برابر عفونت ها مقاوم کند.
12- خواص هندوانه برای نطفه
یکی از خواص هندوانه برای مردان این است که کیفیت اسپرم را بهبود می بخشد. لیکوپن موجود در این میوه آبدار و شیرین از آسیب اکسیداتیو اسپرم جلوگیری می کند و کیفیت آنها را بهبود می بخشد. علاوه بر این، وجود اسید آمینه سیترولین در هندوانه برای بهبود جریان خون و سلامت جنسی مردان مفید است.
13- هندوانه و زیبایی پوست
یکی دیگر از ویژگی های هندوانه برای خانم ها و آقایان سلامت پوست است. این میوه به دلیل وجود ویتامین C، تولید کلاژن را تحریک می کند و می تواند به بهبود وضعیت پوست کمک کند. علاوه بر این، وجود ترکیباتی مانند بتاکاروتن و لیکوپن از پوست در برابر نور خورشید محافظت می کند.
این ترکیبات به ویژه بتاکاروتن از بروز بیماری های پوستی مانند پسوریازیس جلوگیری می کند و با کمک به فرآیند ترمیم و بازسازی، نقش موثری در بهبود وضعیت پوست ایفا می کند. به علاوه یکی از خواص هندوانه در ماه های زمستان افزایش رطوبت بدن است که به دلیل آب زیاد از خشکی پوست جلوگیری می کند.
14- فواید هندوانه برای معده
هندوانه حاوی فیبر رژیمی است که به بهبود عملکرد سیستم گوارشی و جلوگیری از یبوست کمک می کند. برای عملکرد بهتر دستگاه گوارش به خصوص معده می توانید از خواص هندوانه با عسل بهره مند شوید. زیرا عسل به هضم بهتر هندوانه کمک می کند و با کاهش سردی آن، فواید آن را برای معده افزایش می دهد. علاوه بر این، این میوه به دلیل داشتن فیبر و آب بالا، می تواند با کاهش اسید معده به بهبود وضعیت زخم معده کمک کند.
15- هندوانه و بهبود کیفیت خواب
یکی از خواص هندوانه قبل از خواب این است که با کاهش دمای بدن به خواب راحت کمک می کند. پزشکان طب سنتی معتقدند که این میوه آرام‌بخش است و کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد زیرا بافت خنک‌تری دارد. اما برای بهره مندی از خواص هندوانه در شب، بهتر است آن را درست قبل از خواب نخورید; زیرا هندوانه خاصیت ادرارآوری دارد و ممکن است باعث بیدار شدن مکرر در طول شب شود.
16- خواص هندوانه برای کودکان
هندوانه فواید بسیاری برای سلامتی کودکان دارد. از مهمترین خواص آن برای کودکان می توان به تقویت سیستم ایمنی، رشد سالم استخوان ها، مرطوب سازی بدن، بهبود عملکرد گوارش و تامین انرژی روزانه اشاره کرد.
17- هندوانه و کاهش گرفتگی عضلات
مهم ترین ویژگی هندوانه بعد از ورزش این است که گرفتگی عضلات را کاهش می دهد. زیرا ترکیب این میوه شاداب و آبدار حاوی اسید آمینه ای به نام سیترولین است که برای بهبود گردش خون در بدن و کاهش اسپاسم عضلانی مفید است. علاوه بر این، به دلیل محتوای بالای آب آن، مصرف متوسط هندوانه می تواند به جایگزینی مایعات از دست رفته در حین ورزش کمک کند. این میوه دارای آنتی اکسیدان های قوی است که با کاهش التهاب بدن برای بهبود ریکاوری عضلات پس از تمرینات سنگین مناسب است.
اثرات هندوانه
هندوانه علیرغم خواص فراوانی که دارد ممکن است در برخی موارد برای برخی افراد عوارض ایجاد کند. این عوارض که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم معمولا به دلیل مصرف زیاد هندوانه رخ می دهد:
مشکلات گوارشی، مانند نفخ و درد قلب
افزایش قند خون
علائم آلرژی مانند خارش، بثورات پوستی، تورم پوست، سرفه و عطسه
افزایش خطر تشکیل سنگ کلیه در صورت مصرف بیش از حد
تداخل با برخی داروها مانند لیتیوم، دیورتیک ها، آنتی هیستامین ها و برخی از داروهای فشار خون.
نگاهی کوتاه به خواص هندوانه
هندوانه یکی از محبوب ترین میوه های تابستانی است که نه تنها طعم مطبوعی دارد بلکه حاوی مواد مغذی و ترکیبات مفیدی برای حفظ سلامت بدن است. این میوه به دلیل داشتن آب، فیبر و آنتی اکسیدان قوی، نقش مهمی در حفظ آب بدن، حفظ سلامت قلب، حفظ زیبایی پوست، بهبود کیفیت خواب و بهبود عملکرد کلیه و معده دارد. با این حال، نباید در مصرف هندوانه زیاده روی کرد. زیرا باعث عوارضی مانند افزایش قند خون می شود.
سوالات متداول
هندوانه شور چه ویژگی هایی دارد؟
پزشکان طب سنتی معتقدند که افراد خونسرد می توانند هندوانه را با مقدار کمی نمک بخورند تا طبیعت سرد را متعادل کنند. این ترکیب از ضعف و سردی هندوانه جلوگیری می کند.
هندوانه برای چه کسانی مضر است؟
افراد مبتلا به سرماخوردگی، دیابت کنترل نشده، مشکلات حاد کلیوی، اختلالات معده و یا افرادی که به هندوانه حساسیت دارند باید این میوه را با دقت و زیر نظر متخصص تغذیه مصرف کنند.
خواص ضد عفونت هندوانه چیست؟
هندوانه دارای خواص ضد التهابی است و برای کاهش التهاب و شرایط عفونی در بدن مفید است.
خواص هندوانه دارچینی چیست؟
از دارچین در طب سنتی برای متعادل کردن طبیعت سرد هندوانه نیز استفاده می شود. دارچین می تواند سردی هندوانه را خنثی کند و از ناراحتی یا نفخ معده جلوگیری کند.