دیابت؛ بحران خاموش سلامت در ایران

شیوع روزافزون دیابت در ایران ناشی از عوامل مختلفی از جمله سبک زندگی ناسالم، استرس و کم تحرکی است که در سال های اخیر افزایش چشمگیری داشته است و مسئولان مربوطه اقدامات لازم را برای مقابله با این بحران انجام نداده اند.

به گزارش رکنا؛ در حالی که 15 درصد بزرگسالان ایرانی مبتلا به دیابت و 25 درصد مرزی هستند، بسیاری از بیماران به ویژه در مناطق فقیرنشین در دسترسی به خدمات و دارو با مشکلات جدی مواجه هستند و متأسفانه وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو نمی توانند به میزان کافی و مناسب اقدام کنند. اقدامات پایدار برای بهبود شرایط امکان پذیر نیست.

استان	شیوع دیابت	عوامل اصلی عفونت	نیازهای بیمار
یزد	33	سبک زندگی کم تحرک، رژیم غذایی پرچرب	دسترسی بیشتر به برنامه های تناسب اندام، آموزش تغذیه سالم، غربالگری های منظم برای جلوگیری از عوارض
تهران	۱۴٪	استرس زیاد، مصرف غذای فرآوری شده، سبک زندگی شهری	تقویت دسترسی به داروهای دیابت، افزایش آگاهی عمومی، ایجاد مراکز تخصصی دیابت
سیستان و بلوچستان	بیش از 12 درصد	عدم آگاهی، وضعیت اقتصادی پایین، فقدان مراقبت های بهداشتی	آموزش جامع پیشگیری و کنترل دیابت، ارائه داروی رایگان یا با تخفیف
خوزستان	حدود 10 درصد	گرما و کم تحرکی، مصرف غذاهای چرب	ایجاد مراکز بهداشتی و درمانی دیابت، دسترسی بهتر به دارو و مشاوره تغذیه
دور	۱۱٪	رژیم غذایی ناسالم، مصرف زیاد قند و چربی	اشاعه فرهنگ مصرف غذای سالم، مشاوره تغذیه در مراکز بهداشتی
مازندران	۹٪	فعالیت بدنی کم، سوء تغذیه	افزایش مراکز آموزشی در استان و تشویق به فعالیت های ورزشی
ارومیه	۸٪	رژیم غذایی سنتی سرشار از قند و چربی	دسترسی به منابع آموزشی برای بهبود تغذیه، برنامه های غربالگری منظم

بسیاری از این بیماران برای تهیه دارو با مشکلات مالی جدی مواجه هستند، وضعیتی که به دلیل نظارت ناکافی قیمت ها افزایش یافته است. همچنین علیرغم وعده‌های مکرر وزارت بهداشت برای تقویت برنامه‌های آموزشی، آگاهی عمومی از اهمیت کنترل دیابت و روش‌های آن همچنان بسیار پایین است. این عدم آگاهی منجر به ایجاد عوارض جدی تری مانند مشکلات قلبی و کلیوی شده و این بیماری را به یک بحران گسترده بهداشت عمومی تبدیل کرده است.

در نتیجه مسئولان ذیربط به جای دادن آمار و وعده های پراکنده باید به فکر اجرای برنامه های جدی و عملی در زمینه کاهش و کنترل میزان دیابت در سراسر کشور باشند. جدول زیر شیوع دیابت را در استان های مختلف ایران نشان می دهد:

استان	درصد افراد مبتلا به دیابت
یزد	33
تهران	۱۴٪
سیستان و بلوچستان	بیش از 12 درصد
ارومیه	۸٪

این آمار نشان می دهد که برای کاهش عوامل خطر و بهبود سبک زندگی کلی در کشور اقدامات جدی لازم است. اقدامات پیشگیرانه و درمانی در سطح کشور و مشارکت فعال مردم در کنترل این بیماری می تواند به کاهش این اپیدمی خاموش کمک کند.

تأثیر دیابت بر رشد و کیفیت زندگی کودکان و بزرگسالان

دیابت در کودکان

دیابت در کودکان می تواند اثرات مخربی بر رشد و تکامل داشته باشد. سیستم ایمنی و متابولیسم بدن در سنین پایین شکل می گیرد و دیابت می تواند بر این فرآیندها تأثیر بگذارد.

کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 که معمولا در سنین پایین تشخیص داده می شود، ممکن است با عوارضی مانند مشکلات رشد، قند خون پایین (هیپوگلیسمی) و اختلالات شناختی مواجه شوند.

این عوارض همچنین می تواند منجر به مشکلات عاطفی و اجتماعی شود زیرا کودکان ممکن است احساس انزوا یا متفاوت بودن با همسالان خود کنند.

دیابت در بزرگسالان می تواند عوارض جدی تری ایجاد کند. به عنوان مثال، دیابت می تواند منجر به بیماری های قلبی عروقی، آسیب کلیه و مشکلات بینایی شود.

تاثیر دیابت در زنان و مردان

عوارض اضافی در زنان ممکن است شامل اختلالات قاعدگی، خطر بالاتر عفونت و مشکلات باروری باشد. مردان نیز می توانند با چنین مشکلاتی مواجه شوند اختلال در نعوظ آنها رنج می برند و همچنین بیشتر از بیماری های قلبی عروقی رنج می برند.

به طور کلی، دیابت می تواند منجر به مشکلات سلامت جدی تری در هر دو جنس شود.

دیابت همچنین می تواند بر کیفیت زندگی افراد تأثیر بگذارد. این بیماری نیاز به درمان روزانه دارد که شامل کنترل سطح قند خون، رژیم غذایی خاص و در برخی موارد دارو می شود.

این مشکلات می تواند منجر به استرس و اضطراب شود، به ویژه در کودکانی که در درک نحوه مدیریت بیماری خود مشکل دارند.

بنابراین آموزش و آگاه سازی خانواده ها و بیماران در مورد مدیریت دیابت بسیار مهم است.

تاثیر دیابت بر مغز

دیابت همچنین می تواند مشکلات روانی ایجاد کند. تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به دیابت، به ویژه آنهایی که در سنین پایین هستند، ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به دیابت باشند. افسردگی و اضطراب این مشکلات روانی می تواند منجر به عدم رعایت درمان و کنترل بیماری شود و در نهایت کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.

بنابراین حمایت روانی و اجتماعی از بیماران دیابتی از اهمیت بالایی برخوردار است.

جدول تاثیر دیابت بر اساس گروه های سنی و جنسیتی

گروه سنی/جنسیت	عوارض و عوارض جانبی	تعریف
کودکان	مشکلات رشدی	دیابت نوع 1 می تواند بر رشد فیزیکی و شناختی تأثیر بگذارد.
	هیپوگلیسمی	قند خون پایین می تواند منجر به مشکلات جدی شود.
	مشکلات عاطفی	احساس انزوا و تفاوت با همسالان به دلیل مدیریت بیماری
	اختلالات شناختی	می تواند تمرکز و یادگیری را تحت تاثیر قرار دهد.
	چالش های اجتماعی	کودک ممکن است در فعالیت های اجتماعی مشکل داشته باشد.
زنان	اختلالات قاعدگی	تغییرات هورمونی و قاعدگی می تواند تحت تاثیر دیابت باشد.
	خطر عفونت بالاتر	زنان دیابتی ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به عفونت باشند.
	مشکلات باروری	دیابت می تواند بر باروری زنان تأثیر منفی بگذارد.
	مشکلات بارداری	دیابت در دوران بارداری می تواند خطرات جدی برای مادر و کودک ایجاد کند.
	خطر ابتلا به افسردگی	احتمال مشکلات روانی به دلیل مدیریت بیماری افزایش می یابد.
مردان	اختلال در نعوظ	دیابت می تواند باعث اختلال در عملکرد جنسی در مردان شود.
	بیماری های قلبی عروقی	مردان مبتلا به دیابت بیشتر در معرض خطر بیماری قلبی هستند.
	کاهش کیفیت زندگی	محدودیت در فعالیت ها و تعاملات اجتماعی به دلیل دیابت
	مشکلات تولید مثل	عوارض مرتبط با دیابت می تواند بر سیستم تولید مثل تأثیر بگذارد.
	خطر ابتلا به افسردگی	مردان نیز ممکن است مشکلات روانی ناشی از دیابت را تجربه کنند

جداسازی اثرات دیابت بر کودکان، زنان و مردان، این جدول به وضوح نشان می دهد که هر گروه با چالش ها و عوارض خاص خود مواجه است. اهمیت مدیریت صحیح و حمایت اجتماعی و روانی در بهبود کیفیت زندگی بیماران و کاهش عوارض بیماری بدیهی است.