بعدی- ساموئل خاچیکیان کارگردان، نویسنده، تدوینگر و آهنگساز ایرانی ارمنی الاصل بود. بسیاری او را یکی از بزرگترین کارگردانان تاریخ سینمای ایران می دانند و لقب هیچکاک ایران را به او می دهند.
بر اساس گزارش فردا، خاچیکیان از اولین نام هایی بود که شروع به تولید آثار هنری در سینمای ایران کرد. او با سینما به عنوان یک هنر برخورد کرد و به طور غیرمستقیم بر سینماگرانی که بعدها به عنوان سینماگران «موج نو» شناخته شدند، تأثیر گذاشت.
زندگی ساموئل خاچیکیان
خاچیکیان در 8 مهر 1302 در شهر تبریز به دنیا آمد. پدر و مادرش هر دو ارمنی تبار بودند. پدرش، آرسن، یک دانشگاهی ادبی بود و قبل از انقلاب اکتبر روسیه مدتی به عنوان نماینده پارلمان جمهوری ارمنستان خدمت می کرد. با انقلاب اکتبر روسیه، پدر خاچیکیان به همراه خانواده به ایران مهاجرت کرد و در تبریز ساکن شد.
ساموئل از آنجایی که در خانواده ای فرهیخته زندگی می کرد، از همان ابتدا به موسیقی و ادبیات علاقه داشت. او تنها 9 سال داشت که اولین شعر خود را نوشت. وی علاوه بر ادبیات و موسیقی از 14 سالگی به تئاتر علاقه مند شد و با بازی در تئاتری به نام شیر و خورشید در شهر تبریز فعالیت خود را در این عرصه آغاز کرد.
خاچیکیان پس از وقایع جنگ جهانی اول بار دیگر با خانواده اش مهاجرت کرد و این بار به تهران آمد. در تهران فعالیت های تئاتری ساموئل جدی تر شد و گروه تئاتری به نام «گروه تئاتر جوانان ارمنی» را تأسیس کرد. بعدها این گروه اولین نمایش خود را به نام سارا به کارگردانی خاچیکیان اجرا کردند. این گروه نقطه آغازی برای خاچیکیان و دوستانش بود که به چهره های شاخص هنر ایران تبدیل شدند و زندگی حرفه ای خود را در آینده تغییر دادند.
کارنامه سینمایی ساموئل خاچیکیان
خاچیکیان اولین فیلم خود به نام بازگشت را در سال ۱۳۳۱ ساخت و با این فیلم نشان داد که کارگردانی متفاوت است. اولین فیلم خاچیکیان با تلاش افرادی چون ساناسر خاچاتوریان و سرژ آذریان ساخته شد.
شش ماه بعد ساموئل دومین فیلم خود را به نام «دختری از شیراز» جلوی دوربین برد. این فیلم در واقع اقتباسی از یکی از نمایشنامه های خود خاچیکیان بود که پیش از این با گروه تئاتر خودش اجرا کرده بود. فیلم دختر شیرازی به موفقیت تجاری زیادی دست یافت و به عنوان پرفروش ترین فیلم سال شناخته شد. علاوه بر این، این فیلم مورد توجه بسیاری از اهالی سینما و منتقدان قرار گرفت و روند فیلمسازی ساموئل را شکل داد.
دختر شیرازی اولین فیلم معرفی شده در تاریخ سینمای ایران است. فیلم «دختر شیرازی» موجی تازه در سینمای ایران ایجاد کرد.
خاچیکیان بعدها سومین فیلم خود به نام «تقاطع حوادث» را ساخت. این فیلم نیز مانند دختر شیرازی از یکی از نمایشنامه های خود خاچیکیان اقتباس شده است. این فیلم که اولین فیلم پلیسی سینمای ایران محسوب می شود تحسین های زیادی را برای خاچیکیان به همراه داشت.
خون و شرف چهارمین فیلم خاچیکیان یکی از اولین فیلم های جنگی سینمای ایران است. این فیلم علیرغم همه امیدهایی که به آن شده بود فروش خوبی نداشت و مدتی توقیف شد. خون و شرف را باید اولین شکست خاچیکیان در کارنامه سینمایی اش دانست.
بعدها ساموئل شکستی را که در خون و شریف تجربه کرد با ساخت فیلم شب در جهنم جبران کرد. فیلم شب در جهنم بسیار محبوب شد و به یکی از بهترین فیلم های زمان خود تبدیل شد. این فیلم اولین فیلم ایرانی که در یک جشنواره خارجی به نمایش درآمد، وارد بخش اصلی جشنواره برلین شد.
خاچیکیان بعدها فیلم های دیگری تولید کرد که هر کدام بهترین فیلم های زمان خود شدند. در این میان فیلم های «جیغ نیمه شب» و «یک قدم تا مرگ» از پیشگامان سینمای جنایی ایران محسوب می شدند و همین فیلم ها بودند که باعث شدند خاچیکیان را هیچکاک سینمای ایران لقب دهند. او این مسیر را با فیلم هایی چون «هول» ادامه داد و این سبک را به عنوان شناسنامه خود انتخاب کرد.
فعالیت خاچیکیان برای چندین سال با انقلاب ۵۷ قطع شد. اما بعدها با فیلمبرداری فیلم «عقاب ها» بازگشتی بسیار چشمگیر به سینما داشت. در واقع اولین فیلم جنگ ایران و عراق، عقاب ها، با استقبال زیادی مواجه شد و خاکیچیان بار دیگر به روزهای اوج خود بازگشت. با این حال، بازگشت ساموئل کوتاه مدت بود و او تنها چند فیلم ساخت که هیچ کدام با استقبال خاصی مواجه نشدند.
مرگ ساموئل خاچیکیان
ساموئل خاچیکیان سرانجام در 30 مهر 1380 در سن 78 سالگی درگذشت و در گورستان براستان به خاک سپرده شد.