به گزارش ایرنا، در هفته های اخیر موضوع بازگشت آزمایش های هسته ای به دستور کار اخبار جهان بازگشته است. این موضوع پس از اظهارات دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا مبنی بر احتمال از سرگیری آزمایش های انفجاری هسته ای موجب نگرانی در سطوح بین المللی و منطقه ای شد.
به گزارش وب سایت «هیل»، ترامپ در مصاحبه با برنامه تلویزیونی «60 دقیقه» شبکه سی بی اس اعلام کرد که آمریکا باید مانند دیگر قدرت های هسته ای به آزمایش های هسته ای خود ادامه دهد. وی به طور مشخص از روسیه، چین، کره شمالی و پاکستان به عنوان کشورهایی که به طور مخفیانه آزمایش های هسته ای زیرزمینی انجام می دهند، نام برد و تاکید کرد که آمریکا نباید عقب بماند.
اظهارات ترامپ با واکنش های متناقضی از سوی دیگر مقامات واشنگتن مواجه شد. کریس رایت، وزیر انرژی آمریکا در مصاحبه با فاکس نیوز تاکید کرد که هیچ برنامه ای برای آزمایش مواد منفجره هسته ای وجود ندارد و آنچه در حال بررسی است “انفجارهای زیر بحرانی” (انفجارهای غیر بحرانی) است و نه یک انفجار هسته ای واقعی.
این تفاوت در مواضع دو مقام ارشد دولتی، سؤالاتی را در مورد جهت‌گیری واقعی سیاست هسته‌ای ایالات متحده ایجاد کرده و افکار عمومی و تحلیلگران امنیتی را به بررسی پیامدهای آن واداشته است.
آزمایش‌های هسته‌ای ایالات متحده از سال 1992 متوقف شده است و از آن زمان ایالات متحده برای آزمایش اثربخشی زرادخانه هسته‌ای خود تنها بر شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای تکیه کرده است. با این حال، ترامپ با دست زدن به فعالیت های کشورهای دیگر، از امکان انجام آزمایش های تمام عیار مشابه دوره جنگ سرد صحبت کرد. اقدامی که در صورت اجرا می تواند تعهدات بین المللی آمریکا در زمینه منع اشاعه را زیر سوال ببرد و مسابقه تسلیحاتی جدیدی را در جهان آغاز کند.
واکنش ها در ایالات متحده نیز متفاوت بود. رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری وی، از ایده بازگشت به آزمایش حمایت کرد و نوشت که ایالات متحده باید آزمایش های واقعی تسلیحات هسته ای را برای حفظ برتری فنی و عددی خود انجام دهد. از نظر او، مدل سازی کامپیوتری هرگز نمی تواند جایگزین آزمایش های واقعی شود و واشنگتن باید آزمایش های عملی انجام دهد تا ظرفیت زرادخانه هسته ای خود را تضمین کند.
در پاسخ، کارشناسان کنترل تسلیحات و برخی مقامات نظامی هشدار داده‌اند که بازگشت به آزمایش مواد منفجره می‌تواند زنجیره‌ای از آزمایش‌های هسته‌ای را در میان دیگر قدرت‌های هسته‌ای آغاز کند و ثبات جهانی را تهدید کند. داریل کیمبال، مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحات گفت: کشورهایی که تجربه کمتری در طراحی و آزمایش تسلیحات هسته ای دارند، بیشتر از ایالات متحده از این روند سود می برند.
وی همچنین تاکید کرد که زرادخانه هسته‌ای آمریکا با فناوری‌های مدرن و برنامه‌های تعمیر و نگهداری دقیق و بدون نیاز به آزمایش مواد منفجره قابل اعتماد است.
اظهارات ترامپ بلافاصله پس از واکنش روسیه و چین بیان شد. ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه اعلام کرد که مسکو به آزمایش های هسته ای خود تنها در صورت ادامه آمریکا ادامه خواهد داد و از مقامات کشورش خواست تا نیات واشنگتن را بررسی کرده و سناریوهای احتمالی را آماده کنند.
چین همچنین اظهارات ترامپ را رد کرد و از ایالات متحده خواست به جای تحریک یک مسابقه تسلیحاتی، از تعهدات بین المللی خود در زمینه خلع سلاح هسته ای و عدم اشاعه حمایت کند. پاکستان همچنین تاکید کرد که اولین کشوری نخواهد بود که آزمایش های هسته ای خود را از سر می گیرد.
دموکرات‌های نوادا که مرکز اصلی آزمایش‌های هسته‌ای در دوران جنگ سرد در آمریکا بود، با ارسال نامه‌ای به دولت، نگرانی‌های خود را از بازگشت آزمایش‌های هسته‌ای ابراز کردند و نوشتند: «حتی تصور انفجار سلاح‌های هسته‌ای در خاک آمریکا خیانت به علم، امنیت و مردم این کشور است». کارشناسان پیش بینی می کنند که حتی اگر ترامپ بخواهد آزمایش ها را ادامه دهد، مراحل آماده سازی و اجرای آن چندین سال طول می کشد و به پول زیادی، تجهیزات پیشرفته و مهندسان متخصص نیاز دارد. علاوه بر این، کنگره و دولت ایالت نوادا ممکن است اجرای این برنامه را از طریق اقدامات قانونی مسدود کنند.
اما برخی از حامیان ترامپ، از جمله معاون اول رئیس جمهور جی دی ونس و باب پیترز از بنیاد هریتیج، اصرار دارند که داشتن گزینه آزمایش هسته ای برای رئیس جمهور ضروری است. پیترز زرادخانه هسته ای آمریکا را به “کادیلاک 1975 که هرگز استفاده نشده” تشبیه کرد و گفت این آزمایش ها به رئیس جمهور این امکان را می دهد که پیام روشنی را به رقبای خود ارسال کند: “شما در حال نزدیک شدن به مرزی هستید که می تواند مرا مجبور به استفاده از سلاح های هسته ای کند… و من برای جلب توجه شما صحرای نوادا را تکان می دهم.”
این اظهارات نشان می دهد که رقابت هسته ای جدیدی بین ایالات متحده و روسیه و به طور گسترده تر با چین و دیگر قدرت های هسته ای در حال شکل گیری است. کارشناسان هشدار می‌دهند که از سرگیری آزمایش‌های هسته‌ای نه تنها می‌تواند تنش‌های جهانی را تشدید کند، بلکه به میراث بیش از سه دهه توقف آزمایش‌های مواد منفجره در آمریکا آسیب می‌زند.