آینده – مفهومی به نام «بیگم باگم» از زمان مناظره های تلویزیونی انتخابات دهم در سال ۱۳۸۷ وارد ادبیات سیاسی ایران شد.
بر اساس گزارش فردا، بگو، بگو، او با محمود احمدی نژاد که رئیس دولت نهم و دهم بود به یادگار مانده است. او بارها در مناظره های انتخاباتی 2008 از این تکنیک استفاده کرد و مسائل جدیدی را به فضای سیاسی وارد کرد. از مسائل مربوط به فرزندان کارمندان دولت گرفته تا خودشان. این بار 16 سال پس از 1387 و 12 سال پس از پایان دوره احمدی نژاد، هر از چند گاهی حسن روحانی و تیمش از این روش استفاده می کنند.
در مورد یکدیگر چه می دانید؟
اخیراً قسمتی از برنامه ساواش هیکایسی با حضور محمدعلی (عزیز) کافری پخش شد که تبعات سیاسی داشت. موضوع محدودیت بودجه دفاعی در دوره های آخر دولت احمدی نژاد و در دوره حسن روحانی مورد توجه قرار گرفت. پس از توجه به این قسمت از صحبت های کافری، حسام الدین آشنا، مشاور معنوی در دوران ریاست جمهوری جموریاو در توییتر نوشت: “برادر عزیز، می توانی رازهای ماگو را به آقای موگویی بگوئی؟” مدیریت و هماهنگی ارتباطات رسانه ای فرماندهان نظامی فعلی و سابق در زمینه مسائل حساس دفاعی بر عهده کدام نهاد است؟ آیا دیگران اجازه دارند در مورد درآمد، حقوق و عملکرد این فرماندهان صحبت کنند؟ “جعبه پاندورا را باز نکن.”
احمد زیدآبادی، روزنامه نگار و تحلیلگر سیاسی آشنا در واکنش به این اظهارات نوشت: به نظر من این گونه کنایه ها و کنایه ها سمی برای شفافیت قانونی در یک کشور است! زیرا معنای روشن این دلالت ها این است; اولا جنایتی صورت گرفته اما بنا به دلایلی مخفی مانده است، ثانیاً هر دو طرف دعوا زیر شمشیر یکدیگر هستند و اگر یکی از طرفین اظهار نظری کند با افشاگری متقابل روبرو می شود! آیا توصیه به باز نکردن جعبه پاندورا معنای دیگری دارد؟ طبق تمام قوانین الهی، انسانی، طبیعی و عرفی، اگر شخصی بدون توجه به موقعیتی که دارد، مرتکب جرمی شود که با مدارک و مستندات مناسب در دادگاه قابل اثبات باشد، باید تحت تعقیب قرار گیرد و کتمان این ظلم آشکار است. در عین حال اگر بدون مدارک و شواهد لازم به شخصی ادعا شود که مرتکب جرم خاصی شده است، این یک نوع اتهام است و قابل تعقیب است! با توجه به نوشته آقای آشنا سیستم قضایی باید اطلاعاتی را که ایشان ذکر کرده است درخواست کند. اگر اطلاعاتش مستند است، بر اساس آن اقامه دعوی کند; اگر نه، آقای آشنا باید پاسخگو باشد. روشن شدن این مسائل حداقل حق عمومی مردم ایران است.
البته این موضوع باعث توضیح بیشتر آشنا نشد. او در توییتر تنها چند سوال از زیدآبادی پرسید: “1. آیا دولت احمدی نژاد و روحانی پول یکسانی داشتند و یک پول هم ندادند؟ 2. رژیم صهیونیستی را چه ساخته و فقیر کرد، از بودجه کدام دولت درآمد؟ 3. با بیانیه سردار دهگان به مردم در مورد بودجه دفاعی دوره روحانی چه می کنید؟ 4. آیا می توانید به شهروندی که سوال می پرسد؟
آشنا پس از طرح مباحث ظریف و روحانی در مجلس نیز نوشت: “از زبان ظریف و معنوی استفاده نکنید، ضرر خواهید کرد.”
دو اشاره مبهم از روحانی
روحانی همچنان از این روش استفاده می کند که می توان آن را اشاره مبهم به رویدادهای مهم دانست. او در مورد اشکالات صحبت می کند، راهنمایی های کلی می کند، برخی فکر می کنند که او این اطلاعات را به رقبای خود یادآوری می کند زیرا از مشکلات آگاه است.
وی در دیدار با تحریریه روزنامه فارسی در 22 اسفند 1403 گفت: از زمانی که در ژوئیه 2014 بر سر 1+5 به توافق رسیدیم تا زمانی که این توافق در 27 ژانویه 2015 اجرایی شد، توطئه های مختلفی برای شکستن این توافق انجام دادند: خانه ای پر از سلاح را در کویت فاش کردند، فردی را که 19 سال در ایران مخفی شده بود به لبنان فرستادند و دستگیر کردند، به زبان عبری نوشتند که ما می خواستیم این سفارتخانه را از بین ببریم. برجام.” این یک بازی بود، البته اینها روی اکران بود، اتفاقاتی در پشت صحنه بود که الان نمی توان گفت.»
وی در جلسه شورای مرکزی مجلس شهدا در اردیبهشت 1404 درباره موانع احیای برجام گفت: ما قبلاً فرصت های خیلی خوبی داشتیم، اما چون آن آقا رئیس جمهور شد و این آقا نشد، فرصت ها را از دست دادیم. دکتر عراقچی در بهار 1400 مذاکره کرد و هر چه گفتیم را از آنها گرفت. قبول کرد نه تنها تحریم های قبلی را بردارد، بلکه هر چیزی که ترامپ اضافه کرد، برداشت. ما آن را تمام می کنیم امروز امضایی است که آقای عراقچی نگذاشتند.»
زخم های به جا مانده
این اظهارنظرها اغلب در کنش و واکنش سیاستمداران نسبت به یکدیگر بیان می شود و سپس در رسانه ها و شبکه های اجتماعی فراموش می شود. اما تاثیر خود را در جامعه به جا می گذارد. به عنوان مثال در دوره احمدی نژاد شایعه شده بود که مشکلات مالی بین برخی از شخصیت های سیاسی و فرزندانشان وجود دارد که بعدها این اتفاق تکرار نشد. اما جامعه این حرف ها را از مسئولان می شنود و می شنود. سپس سوال این است؛ با ظالمان چه کردی؟ مجازات شدند؟ آیا این وقایع درست بوده و مجازات نشده اند؟ یا مسئولان در درگیری های سیاسی حرف های نادرستی زدند؟ به عنوان مثال، امروز این سوال مطرح است که کدام شخص، جنبش یا نهادی اجازه احیای برجام را در دوره بایدن نداده و در چه زمانی فرصتی پیش آمده است. اقداماتی که روحانی در اجرای برجام (1994-1997) به آن اشاره کرد، توسط چه افراد، نهادها یا جریاناتی انجام شد؟ به عنوان مثال، با وجود گذشت 10 سال از حمله به سفارت عربستان، این موضوع همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد. اما وقتی در رسانه ها مطرح می شود تاثیر مثبتی ندارد چون بعد از مدتی در رسانه ها فراموش می شود اما زخم در جامعه باقی می ماند.