بعدی- قیمت دلار در بازار آزاد ارز ایران از اواخر مهر ماه 1404 در محدوده 107 هزار تومان تا 108 هزار تومان محصور شده است.
به گزارش فردا؛ این ثبات نسبی که شاید در شرایط تورمی اقتصاد ایران عجیب به نظر برسد، بیش از سه هفته ادامه یافت و خریداران و فروشندگان را تا 26 آبان 1404 در نوعی بلاتکلیفی فرو برد، به نظر شما چه چیزی در پس این آرامش ظاهری پنهان است و چرا دلار ارزان نمی شود و از این سد مقاومتی خارج نمی شود؟ در این مقاله سعی می کنیم به زبان ساده موضوع را بررسی کنیم.
دلیل اصلی گران شدن دلار چیست؟
عوامل مختلف اقتصادی، روانی و سیاسی دست به دست هم دادند تا نرخ دلار در بازار آزاد به چنین سرنوشتی دچار شود. دلیل این امر این است که ابتدا تعادل عرضه و تقاضا را در نظر بگیریم.
در شرایطی که تقاضا برای ارز از سوی واردکنندگان و خریداران خرد ادامه دارد، میزان عرضه همچنان توسط بانک مرکزی کنترل می شود. این بدان معناست که ما با کسری قابل توجهی در بخش عرضه مواجه نیستیم و تقاضا دیگر نشانه ای از این جریان ثابت را نشان نمی دهد. بنابراین دلار ترجیح می دهد در “محدوده” ایمن بماند.
زمانی که نرخ دلار برای مدتی در سطح مشخصی باقی می ماند، معامله گران و مردم این را به عنوان یک «کانال امن» می پذیرند. در نتیجه این اتفاق سطح انتظار پایین می آید و هیچکس نگران افزایش ناگهانی دلار به 120 هزار تومان یا پایین آمدن آن به زیر 100 هزار تومان نیست. این انتظارات عامل اصلی جلوگیری از نوسانات بیش از حد خواهد بود.
سرمایه گذاران فکر می کنند که در حال حاضر موقعیت دلار بین 107-108 است، بنابراین ریسک کمتری می کنند و طبیعتاً با کاهش حجم معاملات، نوسانات کاهش می یابد. از سوی دیگر بانک مرکزی با تزریق پول به بازار، نظارت بر بورس و محدود کردن عملیات سفته‌بازی ارزی سعی در کنترل اوضاع داشت.
معمولاً برای خروج قیمت دلار از این وضعیت، یک «شوک» اقتصادی، سیاسی یا بین المللی مانند اعلام تحریم های جدید یا تغییر غیرعادی الگوی تقاضا لازم است. حداقل تا 17 نوامبر 1404 هیچ نشانه ای از چنین شوکی وجود نداشت.
اگرچه ثبات کوتاه مدت دلار منجر به کاهش ناگهانی قیمت کالاهای وارداتی نمی شود، اما حداقل از شوک های موقت قیمتی جلوگیری می کند.
3 سناریو اساسی؛ چه سرنوشتی در انتظار قیمت دلار است؟
آرامش فعلی ممکن است شکننده باشد، بنابراین نباید آنچه را که در مورد پیامد بهار فشرده قیمت دلار شنیدیم فراموش کنیم. به هر حال نرخ ارز در بلندمدت تابعی از نرخ تورم و نقدینگی است که در ایران همچنان رو به افزایش است، اما در کوتاه مدت چه انتظاری باید داشت؟
سناریو 1; تداوم ثبات نسبی و ورود به رکود
به نظر می رسد در صورت تداوم مدیریت قوی بازارساز، عدم بروز تنش های جدی منطقه ای یا بین المللی و عدم رسیدن اخبار مهم اقتصادی، چنین سناریویی رخ دهد. در نتیجه این اتفاق، دلار تا پایان آبان ماه در محدوده 107 تا 109 هزار تومان باقی می ماند.
این می تواند منجر به کاهش حجم معاملات و رکود موقت در بازار شود زیرا سفته بازان دیگر انگیزه ای برای نوسان ندارند.
سناریو 2; شکستن سقف و برگرداندن جزر و مد بالا
با افزایش شدید تقاضای فصلی که معمولا هر ساله با نزدیک شدن به پایان سال و نزدیک شدن به مهلت قراردادهای تجاری شرکت ها اتفاق می افتد، ذخایر ارزی بازارساز به طور موقت کاهش می یابد. اگر یک خبر سیاسی پرتنش منتشر شود، این اتفاق به طور غیرمنتظره ای رخ می دهد.
اگر تقاضا از عرضه بیشتر شود و دلار از باند تقسیم 108 هزاری خارج شود، موج خرید جدیدی به وجود می آید. هدف بعدی بازار ارز شاید ورود به کانال های تقسیم 110 تا 115 هزار باشد. از قضا این سناریو به دلیل نقدینگی و تورم داخلی احتمالا در میان مدت رخ خواهد داد.
سناریو 3; کف شکنی و کاهش موقت نرخ ارز
علاوه بر موفقیت بزرگ دیپلماتیک مانند احیای کامل برجام، افزایش عرضه ارز در بازار نیز شرط وقوع این سناریو تلقی می شود. به همین دلیل ما این را به عنوان یک احتمال کوچک در نظر می گیریم. در این صورت انتظارات تورمی به یکباره تعدیل می شود و ممکن است دلار به زیر 107 هزار تومان برسد. اما با توجه به فضای عمومی اقتصادی باید در نظر گرفت که احتمال ادامه این کاهش در بلندمدت ناچیز است.
استراتژی مردم عادی برای سرمایه گذاری در عصر ثبات اجباری دلار
مردم عادی باید بدانند که ثبات فعلی دلار لزوما به معنای بهبود اقتصادی پایدار نیست، بلکه نتیجه کنترل شدید و تزریق هدفمند در یک بازه زمانی خاص است. بنابراین با توجه به تورم داخلی و چشم‌انداز بلندمدت، حفظ نقدینگی ریال همچنان می‌تواند گزینه‌ای پرمخاطره تلقی شود و از سوی دیگر، ورود به بازار ارز را نیز در این دوره فشرده نیازمند احتیاط دانست.
اگرچه ثبات کوتاه مدت دلار منجر به کاهش ناگهانی قیمت کالاهای وارداتی نمی شود، اما حداقل از شوک های موقت قیمت جلوگیری می کند و باعث می شود مصرف کنندگان کالا و خدمات کمتر احساس عدم اطمینان کنند. بازار ارز در حال حاضر ایستاده و صبورانه منتظر است. اگر نمی‌دانید این وضعیت تا چه زمانی ادامه خواهد داشت، باید بگویم که هرگونه تحول جدی سیاسی یا اقتصادی این تعادل شکننده را به هم می‌زند، بنابراین حفظ سبد دارایی بهترین راه‌حل سرمایه‌گذاری در این شرایط خواهد بود.