بعدی- روز گذشته خبری در کانال های تلگرامی مبنی بر احتمال برکناری و اعزام سخنگوی وزارت امور خارجه به ماموریت نیویورک منتشر شد.
بر اساس گزارش فردا، بر اساس این خبر که بر اساس اخبار غیررسمی رسانه ها منتشر شده، قرار است اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه به جای امیر سعید ایروانی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک منصوب شود. در سال 1401 ایروانی جانشین مجید تختوانچی شد و به نیویورک رفت. اگرچه سه سال از حضور ایروانی در نیویورک می گذرد، اما این به معنای پایان دوره او نیست. زیرا پیش از آن کمال خرازی 8 سال، محمدجواد ظریف 5 سال و محمد خزایی 6 سال در این سمت بودند. به استثنای دوره های یک تا چهار ساله که در سوابق گنجانده شده است. پیگیری های خبرنگار انتخابتو نشان می دهد که خبر انتقال و اعزام بکایی به نیویورک شایعه است و تاکنون چنین موضوعی مطرح نشده است. اما این شایعه بی هدف منتشر نشد.
مجمع سخنگوی دفتر ژنو
با تغییر دولت در سال 1403، در 20 مهر سال گذشته با حکم سید عباس عراقچی، بقایی به سمت معاون وزیر، سخنگویی و رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه وزارت امور خارجه منصوب شد. از سال 1397 تا 1401 سفیر و نماینده دائم ایران در ژنو (مرکز اروپایی سازمان ملل متحد) بود. پس از پایان خدمت در ژنو به تهران بازگشت و به عنوان مشاور و دستیار وزیر امور خارجه وقت مرحوم حسین امیرعبداللهیان مشغول به کار شد.
بقایی یکی از دیپلمات های شرکت کننده در مذاکرات برجام بود و حضور وی در وزارت امور خارجه در زمان امیرعبداللهیان مورد هجمه جریان رادیکال قرار گرفت. وی به ویژه به دلیل حضور در ژنو در مذاکرات احیای برجام با مدیریت علی باقری کنی، معاون سیاسی وقت وزارت امور خارجه شرکت کرد و پس از بازگشت به تهران به این وظیفه ادامه داد.
وی در دوران اجرای توافق هسته‌ای نیز به عنوان دبیر ستاد اجرای برجام در وزارت امور خارجه فعالیت می‌کرد. وی در مذاکرات احیای برجام جایگزین کاظم قریب آبادی شد که در سال 1400 از مأموریت وین به تهران بازگشت و معاون بین الملل قوه قضائیه شد. بقایی در این دوره هدایت کمیته هسته ای تیم ایران را بر عهده داشت.
ماندن در کنار علی باقری در مذاکرات احیای برجام – وین، 23 بهمن 1400
آوریل 1401 محمود نبویان نماینده مجلس باقری کنی، در یادداشت انتقادی خود از مذاکرات احیای برجام و متنی که بر سر آن مذاکره کرده، به مشکلاتی که در این متن داشت، پرداخت و نوشت: همه این اقدامات ناگوار به این دلیل است که مسئولان اصلی درگیر در مذاکرات کنونی وین – یعنی مسئولان کمیته هسته‌ای، تحریم‌ها، تصمیم کمیسیون مشترک و اجرای برجام، دقیقاً همان اجرای برجام هستند. تیم به این ترتیب کمیته هسته ای به آقای بقایی، کمیته تحریم ها به آقای سادات میدانی و دو کمیته تصمیم گیری و پیوست اجرایی کمیسیون مشترک در اختیار آقای صابری انصاری قرار گرفت. خدا را شکر جناب حجت الاسلام دکتری که با جدیت سعی کردند خطوط قرمز نظام را در مذاکرات رعایت کنند. رئیسی یادآور شد: برای دستیابی به توافقی که بتواند با در نظر گرفتن خطوط قرمز نظام، منافع ملت ایران را تامین کند، باید در تیم مذاکره کننده تغییر عاجل صورت گیرد و از افراد انقلابی و متدین متعهد به منافع ملت و خطوط قرمز نظام استفاده شود.
تکامل یا افول؟
بقایی در حال حاضر یکی از هفت معاون وزیر خارجه است و در سال 1403 این یکی از تغییرات اساسی در ساختار این وزارتخانه است. وی پس از عضویت در مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه، تغییراتی در برنامه های مرکز ایجاد کرد. از جمله تشکیل جلسات پرسش و پاسخ با دانشجویان از دانشگاه ها و انجمن های علمی مختلف. وی همچنین یکی از دیپلمات هایی است که کار خود را به عنوان کارشناس در وزارت امور خارجه از دهه 80 آغاز کرد و هرگز این نهاد را ترک نکرد.
مراسم بزرگداشت نوروز، ژنو، آوریل 1401
با توجه به موقعیت فعلی بقایی در ساختار اداری وزارت امور خارجه، اعزام وی به نیویورک به عنوان رئیس هیئت ایرانی در مقر سازمان ملل به منزله ارتقای اداری نیست. زیرا قبلاً در فاصله سالهای 1397 تا 1401 در مقر اروپایی سازمان ملل متحد در سمتی مشابه خدمت کرده بود.اگر از ژنو به نیویورک می رفت از لحاظ اداری ارتقای مقامی نمی یافت زیرا به عنوان سفیر و نماینده دائم در هر دو پست حضور داشت. وی در حال حاضر به عنوان معاون وزیر و سخنگوی دستگاه دیپلماسی نیز فعالیت می کند و انتقال به نیویورک برای او ارتقای اداری محسوب نمی شود.
از سوی دیگر، ریاست سفارت در نیویورک یکی از مهم ترین سمت های سیاسی از جمله مدیریت ارتباطات دیپلماتیک و حضور در مرکز ارتباطات بین المللی به شمار می رود. این سازمان در فاصله سالهای 1398 تا 1401 توسط مجید تختوانچی هدایت می شد. وی دو سال پیش از وزارت امور خارجه به ریاست جمهوری منتقل شد و به عنوان معاون سیاسی این دفتر مشغول به کار شد. تختوانچی در این مأموریت به بیماری سرطان مبتلا شد و دو سال از کار برکنار بود تا اینکه به ایران بازگشت و به عنوان دستیار سیاسی عراقچی به وزارت امور خارجه بازگشت. این موضوع با توجه به پیگیری های بعدی در خصوص انتقال بقا مطرح نیست و دلیل برنامه ریزی ناگهانی او هنوز مشخص نیست.