با نزدیک شدن به زمان اصلاحات جدید قیمت و سهمیه بندی در حوزه بنزین، بخش قابل توجهی از مالکان خودرو در حال آماده شدن برای عصر جدیدی در قیمت سوخت و حتی اصلاح سهمیه بندی هستند.
این در حالی است که به گزارش ایران، ابهامات زیادی در رابطه با اجرای مصوبه جدید دولت در بین مردم به وجود آمده است.
سوال اول: فرآیند تصمیم گیری چگونه بود؟
در پاسخ به این سوال توجه به چند نکته ضروری است: اول اینکه دولت تصمیم ناگهانی نگرفت. در حالی که تصویب تغییرات قیمت و سهمیه سه شنبه هفته گذشته در شبکه های خبری پخش شد، درست یک روز قبل در هیئت دولت تصویب شد.
دولت این تصمیم را بدون هیچ گونه محرمانه و محرمانه خاصی علنی کرد و رسانه های مختلف جنبه های مختلف این تصمیم را پوشش دادند. نکته دوم در مورد نحوه اتخاذ این تصمیم است که باید از مجاری کارشناسی عبور کرده و توسط پروژه ها و تحقیقات مختلف مورد بررسی قرار گیرد. دلیل اصلی این تصمیم مبتنی بر توزیع عادلانه یارانه ها است و دولت به دنبال سازوکاری برای رسیدن به این هدف است.
سوال دوم: آیا دولت از میزان رضایت مردم از افزایش قیمت مطلع است؟
برای پاسخ به این سوال باید به شاخصی به نام «نسبت سود یارانه» اشاره کرد. مصرف بنزین فقط برای کسانی است که خودروی شخصی دارند و از یارانه ای بهره مند می شوند که شاید به بقیه جامعه نرسد. از سوی دیگر سهمیه های استفاده نشده روی کارت های سوخت باقی ماند و در عوض استفاده از کارت سوخت افزایش یافت.
در واقع رانتی برای دارندگان وسایل نقلیه ایجاد شد و اکنون این رانت های مصرفی توسط دولت لغو شده است. وقتی معاملات پمپ بنزین بررسی می شود، مشاهده می شود که 10 درصدی ها 6 برابر درصد کم درآمدها سوخت می گیرند و این تصمیم با هدف عادلانه کردن مصرف است.
سوال سوم: دولت چقدر از این طرح صرفه جویی خواهد کرد؟
در حالی که میانگین مصرف بنزین در دو سال 1400 و 1401 بین 88 تا 90 میلیون لیتر بوده، در دو سال اخیر به 140 میلیون لیتر رسیده است. تولید بنزین در ایران به 110 میلیون لیتر می رسد اما مابقی باید وارد شود و روزانه 6 میلیون دلار برای این کار هزینه می شود. به گفته وزیر تعاون، وجوه حاصل از افزایش سوم بنزین برای طرح صورتحساب الکترونیکی مصرف می شود.
سوال چهارم: آیا این طرح بخشی از اصلاحات کلان یارانه انرژی است؟
بدون شک این اولین قدم در اصلاح عدم تعادل انرژی است. این تصمیم یارانه بنزین را هدف قرار داده و از رانندگی غیرمنطقی ثروتمندان جلوگیری می کند. اگر این اصلاح با برنامه ریزی و همکاری اجتماعی ادامه یابد، می تواند زمینه ساز پیشرفت به سمت مدیریت منطقی تر منابع انرژی و عدالت توزیعی بیشتر باشد.
سوال پنجم: آیا سازوکار نظارتی برای تاکسی ها وجود دارد؟
همانطور که سخنگوی دولت توضیح داد در تاکسی ها سهمیه در نظر گرفته می شود. با این حال جزئیاتی در مورد نحوه نظارت و جلوگیری از سوء استفاده هنوز منتشر نشده است و انتظار می رود در روزهای آینده اطلاعات بیشتری ارائه شود.