آینده ریچل چیسون، خبرنگار امنیت بین المللی واشنگتن پست
به گزارش روزنامه واشنگتن پستمقامات ارشد نیجریه روز جمعه گفتند که حملات ایالات متحده در این کشور علیه آنچه که دونالد ترامپ «باندهای تروریستی داعش» خوانده است، می تواند اولین موج کارزار گسترده تر علیه گروه های مسلح فعال در نیجریه باشد. اما تحلیلگران امنیتی هشدار دادهاند که به نظر میرسد مقامات دولت ترامپ وارد یک درگیری پیچیده، طولانی و چندلایه شدهاند که ممکن است به طور کامل آن را درک نکنند.
روایت “قتل عام مسیحی” و واقعیت چندوجهی خشونت در نیجریه
ترامپ در ماه های اخیر بارها هشدار داده است که اگر کشتار مسیحیان در نیجریه متوقف نشود، مداخله خواهد کرد. وی در ادامه تهدید خود در شامگاه پنجشنبه اعلام کرد که در شب کریسمس “چند حمله قاطع” صورت گرفته است و در صورت ادامه “قتل عام مسیحیان” حملات بیشتری در پی خواهد داشت.
تحليلگران امنيتي غربي و نيجريه اي گفتند اين حملات اولين باري است كه ايالات متحده در دهه هاي گذشته چنين حملاتي را در نيجريه انجام مي دهد. این کشور بیش از 230 میلیون نفر جمعیت دارد که تقریباً به طور مساوی بین مسلمانان و مسیحیان تقسیم شده است. اگرچه خشونتهای شبهنظامیان اسلامگرا، بهویژه در شمال، گاهی مسیحیان را هدف قرار میدهد. اما مسلمانان از این ناامنی ها مبرا نیستند.
نه ترامپ و نه فرماندهی آمریکا در آفریقا گفته اند که چه کسی در این حملات کشته شده است. دولت های آمریکا و نیجریه اعلام کردند که این عملیات ها با مجوز دولت نیجریه انجام شده است. دانیل بوالا، مشاور رئیس جمهور نیجریه، در بیانیه ای گفت که حملات روز پنجشنبه تنها آغاز کار بود. همچنین یوسف توگار وزیر امور خارجه نیجریه در بیانیه خود تاکید کرد که کشورش اطلاعات لازم را برای این حملات در اختیار آمریکا قرار داده و همکاری ها ادامه دارد.
او روز جمعه به واشنگتن پست گفت: «من تضمین میکنم که حملات بیشتری صورت خواهد گرفت. این بخشی از مبارزه ما با ناامنی است. این عملیات یک تلاش هماهنگ و پایدار برای مبارزه با تروریسم در نیجریه خواهد بود تا زمانی که هسته اصلی تروریسم را در داخل کشور و در مرزهای خود از بین ببریم.
دو روایت درباره لاکوراوا; داعش یا شاخه القاعده؟
دو مقام آمریکایی که به دلیل حساسیت موضوع نخواستند نامشان فاش شود، گفتهاند که این حملات با موشکهای کروز تاماهاوک شلیک شده از یک کشتی نیروی دریایی آمریکا در خلیج گینه انجام شده است. استفاده از تاماهاوک با برد نزدیک به هزار مایل، مشکلات ایالات متحده در حفظ حضور ضد تروریسم در ساحل را نشان می دهد. منطقه ای وسیع که تمام قاره آفریقا را در بر می گیرد و در سال های اخیر به مرکز جهانی افراط گرایی تبدیل شده است. در حالی که حضور آمریکایی ها در ساحل در سال های اخیر کاهش یافته است، حضور روسیه افزایش یافته است.
خشونت در نیجریه ماهیت چندوجهی دارد و از منطقه ای به منطقه دیگر متفاوت است. شبه نظامیان بوکوحرام و شاخه ای از داعش در شمال شرق این کشور فعالیت می کنند. در شمال غرب، راهزنان، که برخی از آنها به گروه های اسلامگرا مرتبط هستند، دست برتر را دارند. در نیجریه مرکزی، درگیری های عمده ای بین کشاورزان و دامداران وجود دارد.
بر اساس گزارشی که توسط پروژه دادههای مکانها و رویدادهای درگیری مسلحانه انجام شد، بیشتر خشونتهای اخیر در ایالت سوکوتو، منطقهای با اکثریت مسلمان که در آن حملات صورت گرفت، به گروهی موسوم به لاکوراوا نسبت داده میشود. برخی از تحلیلگران این گروه را با داعش مرتبط می دانند. گروهی دیگر می گویند «لاکوراوا» با شاخه وابسته به القاعده جماعت نصره الاسلام والمسلمین مرتبط است.
آنل برنارد، مشاور سابق وزارت خارجه آمریکا در بیانیه ای اعلام کرد: با وجود اینکه شبه نظامیان گروه “لاکوراوا” در حملات روز پنجشنبه هدف قرار گرفتند، با توجه به محل حملات بعید به نظر می رسد که افراد کشته شده از فرماندهان ارشد این گروه باشند. با این حال، برنارد تاکید کرد که این حملات نشان دهنده “افزایش قابل توجهی در فعالیت های نظامی ایالات متحده در آفریقا” است. وی یادآور شد: آمریکا حتی در زمان اوج حملات بوکوحرام به منطقه دریاچه چاد در اواسط دهه 2010 اقدام مشابهی انجام نداد.
او و برخی دیگر از تحلیلگران بر این باورند که مقامات آمریکایی بیشتر روی روایتی که در واشنگتن میخواهند سرمایهگذاری میکنند تا روی پیچیدگی واقعیت موجود. بر اساس گزارش قبلی واشنگتن پست، تمرکز ترامپ بر نیجریه نتیجه کمپین فشار چند ماهه تد کروز و رهبران انجیلی آمریکایی برای حمایت از مسیحیان نیجریه بود.
خطر اغراق در “کشتن مسیحیان” و تصمیم گیری های پرهزینه
لد سروات، تحلیلگر ارشد آفریقا در پروژه دادههای مکانها و رویدادهای درگیری، در بیانیهای گفت که بسیاری از مقامات آمریکایی در هفتههای اخیر خشونت در نیجریه را توجیه کردهاند و تأکید کردند که تعداد مسیحیان کشته شده اغلب اغراقآمیز است. وی تاکید کرد: «این تفاوتها از بین رفته است و نگرانی من این است که خطر تلفات غیرنظامیان برای مردم بالا باشد».
در همین حال، در ایالت سوکوتو و دیگر بخشهای شمالی نیجریه، افراطگرایان به طور فزایندهای نسخههای سختگیرانهای از قوانین اسلامی را تحمیل میکنند که ساکنان را ملزم میکند محافظهکارانه لباس بپوشند و حتی موسیقی را از تلفنهای همراه حذف کنند، مالک ساموئل، محقق ارشد در اداره خوب آفریقا که بیش از یک دهه گروههای اسلامگرا را مطالعه کرده است، گفت.
به گفته این محقق، این ممکن است باعث شود بسیاری از نیجریه ای ها از مداخله آمریکا استقبال کنند. زیرا آنها فکر می کنند که دولت های خود اقدامات کافی برای مبارزه با شبه نظامیان انجام نمی دهند. اما مالک ساموئل گفت رویکرد ترامپ برای رسیدگی به خشونت ها گمراه کننده است. وی تاکید کرد که تمرکز رئیس جمهور آمریکا بر “کشتار مسیحیان” صحیح نیست و این ادعا که وی “شبه نظامیان داعش” را هدف قرار داده است نیز بحث برانگیز است.
مصطفی الحسن، یک تحلیلگر امنیتی که به طور گسترده در شمال غرب نیجریه کار کرده است، با اشاره به طراحی این حملات توسط ترامپ گفت: «این از نظر سیاسی مصلحت و مناسب است. وی تاکید کرد: اگر این کمک ها واقعاً نقاط درست را هدف قرار دهد، مردم نیجریه از آن استقبال خواهند کرد. اما به نظر می رسد این اتفاق زیاد رخ نمی دهد. هدف از این همه چیست؟”
در همین حال، جیمز بارنت، کارشناس نیجریهای که بین لاگوس و انگلیس کار میکند، در بیانیه خود گفت که ابهامات زیادی در مورد تأثیر این حملات و آینده همکاری نظامی بین ایالات متحده و نیجریه وجود دارد. بارنت گفت: “اگر این آغاز تغییر در سیاست ایالات متحده در قبال نیجریه باشد، چالش ها و خطرات بالقوه زیادی در پیش خواهد بود.” از جمله اینکه این عملیات ها چگونه شکل می گیرد و روایت می شود.» او گفت که مهم است که ترامپ اولین کسی بود که این حملات را اعلام کرد؛ اما جای تعجب نیست. وی یادآور شد که دولت نیجریه در گذشته معمولاً از حملات آمریکا استقبال نمی کرد زیرا نسبت به حاکمیت ملی این کشور و پیامدهای آن حساس بود.
سه تن از ساکنان روستای معمولی آرام جابه در شمال غربی نیجریه در مصاحبه های روز جمعه گفتند که پس از حمله ای در نزدیکی خانه هایشان گیج شده اند. به گفته آنها، این حمله در منطقه ای رخ داد که اساساً عاری از چنین خشونت هایی بود.