همه ما شنیده ایم که استرس باعث سفید شدن یا ریزش مو می شود، اما تحقیقات جدید دانشمندان دانشگاه هاروارد حقیقت ترسناک تری را فاش کرده است. این مطالعه نشان میدهد که تنها یک رویداد استرسزا برای برنامهریزی دائمی سیستم ایمنی بدن در برابر موهایتان کافی است. بنابراین یک شوک عصبی می تواند سال ها بعد باعث ریزش مو (مانند طاسی) شود.
طبق گزارش LiveScience، محققان دریافتند زمانی که بدن تحت استرس شدید قرار می گیرد، فرآیند پیچیده ای رخ می دهد که سیستم ایمنی را فریب می دهد. به طور دقیق تر، استرس باعث ترشح هورمون هایی می شود که به فولیکول های مو آسیب می رسانند. سپس سلول های مو می میرند و باعث التهاب می شوند. این التهاب سلول های ایمنی خاصی به نام CD8+ T را فعال می کند. این سلول ها یاد می گیرند فولیکول های مو را به عنوان “دشمن” ببینند.
مسئله این است که حتی پس از از بین رفتن استرس، این سلول های T ناپدید نمی شوند. آنها مانند سربازان خوابیده در کمین می مانند و سالها بعد دوباره بیدار می شوند تا با کوچکترین تحریک التهابی (مثلاً یک سرماخوردگی ساده) به موها حمله کنند.
استرس چگونه باعث ریزش مو می شود؟
محققان هاروارد با انجام آزمایشاتی بر روی موش ها مسیر دقیق این تخریب را ترسیم کردند. هنگامی که استرس رخ می دهد، سیستم عصبی سمپاتیک (مسئول پاسخ جنگ یا گریز) فعال می شود و ماده شیمیایی به نام نوراپی نفرین آزاد می کند. این ماده باعث هجوم یون های کلسیم به داخل میتوکندری سلول های مو می شود. نتیجه این تهاجم، مرگ سلولی به صورت انفجار میتوکندری و نکروز است. بر خلاف مرگ سلولی طبیعی، نکروز باعث هرج و مرج و التهاب شدید می شود که سیستم ایمنی را تحریک می کند.
ممکن است بپرسید که چرا تکامل به بدن اجازه داد تا این کار را به تنهایی انجام دهد. دانشمندان معتقدند این یک “استراتژی بقا” است. رشد مو یک فرآیند بسیار پرهزینه و انرژی زا است. وقتی بدن در معرض تهدید است، ترجیح می دهد انرژی خود را صرف اندام های مهم تری مانند قلب و ماهیچه ها کند. بنابراین با قربانی کردن سلولهای مو (که قابل جایگزینی هستند) سعی در حفظ سلولهای بنیادی ارزشمند دارد تا بتواند بعداً بافت را بازسازی کند. در واقع ریزش مو یک مکانیسم دفاعی برای صرفه جویی در انرژی است.
این یافته ها امید جدیدی را برای درمان بیماری های خود ایمنی ایجاد کرده است. تا به حال، علت شروع ناگهانی آلوپسی آرئاتا ناشناخته بود. اما اکنون می دانیم که استرس می تواند شروع کننده آن باشد. محققان امیدوارند با هدف قرار دادن مسیرهای عصبی یا مسدود کردن گیرنده های خاص در سلول های مو، این فرآیند را متوقف کنند. این تحقیق همچنین ممکن است دیدگاه ما را نسبت به سایر بیماریهای پیچیده خود ایمنی مانند دیابت نوع 1 و اماس تغییر دهد.
یافته های این مطالعه در مجله Cell منتشر شد.