ریشه شیرین بیان ترکیبات مفید زیادی دارد. مانند گلیسیریزین که آنتی اکسیدان، ضد میکروب و ضد التهاب است. از خواص ریشه شیرین بیان می توان کاهش رفلاکس معده را برشمرد.
دکتر به گزارش مجله بهشتیان، ریشه شیرین بیان یکی از قدیمی ترین داروهای گیاهی جهان از ریشه گیاه شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra) به دست می آید.
سال‌هاست که مردم مناطق مختلف (از هندی‌ها گرفته تا آسیای غربی و اروپای جنوبی) از ریشه شیرین بیان برای درمان بیماری‌های مختلف و طعم دادن به آب نبات‌ها، نوشیدنی‌ها و داروها استفاده می‌کنند.
با این حال، تنها برخی از خواص ریشه شیرین بیان از نظر علمی ثابت شده است. همچنین به نظر می رسد مصرف ریشه شیرین بیان دارای معایبی بوده و در برخی موارد برای سلامتی مضر است.
در این مقاله در مورد مناطق مصرف، انواع، خواص، عوارض جانبی و کمیت ریشه شیرین بیان صحبت کردیم.
استفاده از ریشه شیرین بیان چیست؟
استفاده از ریشه شیرین بیان به عنوان دارو به مصر باستان برمی گردد، جایی که از آن برای تهیه نوشیدنی شیرین برای فراعنه استفاده می شد.
در طب سنتی چینی، خاورمیانه و یونان از شیرین بیان برای تسکین درد قلب، کاهش التهاب و درمان مشکلات تنفسی استفاده می شد.
کاربردهای امروزی شیرین بیان
امروزه بیشتر مردم از ریشه شیرین بیان برای درمان سوزش سر دل، رفلاکس معده، سوزش سر دل، سرفه و عفونت های میکروبی و ویروسی استفاده می کنند. مکمل های شیرین بیان به صورت کپسول یا شربت در دسترس هستند.
در همین حال، گفته می شود که چای شیرین بیان به تسکین گلودرد کمک می کند. از ژل موضعی این ماده برای درمان مشکلات پوستی مانند آکنه یا اگزما استفاده می شود.
از ریشه شیرین بیان برای طعم دادن به برخی غذاها و نوشیدنی ها استفاده می شود.
جالب است بدانید که بیشتر آب نبات های شیرین بیان با روغن انیسون که از گیاه انیسون (Pimpinella anisum) گرفته شده است طعم دار می شوند و طعمی تقریباً مشابه شیرین بیان دارد.
ترکیبات گیاهی ریشه شیرین بیان
ریشه شیرین بیان حاوی صدها ترکیب گیاهی است، اما ترکیب فعال اصلی گلیسیریزین است.
طعم شیرین و خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد باکتریایی این ماده به دلیل گلیسیریزین است.
با این حال، گلیسیریزین عوارض متعددی دارد. در نتیجه شیرین بیان گلیسیرید زدایی شده در برخی محصولات استفاده می شود.
خواص ریشه شیرین بیان
تحقیقات جدید ما را به کاربردهای دارویی مختلف ریشه شیرین بیان امیدوار می کند.
با استفاده از ریشه شیرین بیان به مشکلات پوستی کمک کنید
ریشه شیرین بیان بیش از 300 ترکیب دارد. برخی از این ترکیبات ضد التهاب، ضد باکتری و ضد ویروسی هستند.
تحقیقات آزمایشگاهی و آزمایشات حیوانی نشان می دهد که گلیسیریزین ضد التهاب و ضد میکروبی است.
در نتیجه از عصاره شیرین بیان برای درمان انواع مشکلات پوستی از جمله آکنه و اگزما استفاده می شود.
در یک آزمایش، 60 بزرگسال از ژل موضعی حاوی عصاره شیرین بیان به مدت دو هفته استفاده کردند. نتایج نشان داد که اگزما در شرکت کنندگان به طور قابل توجهی بهبود یافته است.
ژل موضعی ریشه شیرین بیان برای درمان آکنه نیز استفاده شده است، اما نتایج تحقیقات متناقض و محدود است.
تاثیر ریشه شیرین بیان در کاهش رفلاکس معده و درد قلب
در بیشتر موارد از شیرین بیان برای تسکین علائم سوزش سر دل مانند رفلاکس و سوزش سر دل استفاده می شود.
در یک آزمایش، 50 بزرگسال مبتلا به مشکلات گوارشی به مدت 30 روز مورد آزمایش قرار گرفتند. به شرکت کنندگان 75 میلی گرم کپسول شیرین بیان دو بار در روز داده شد. در نهایت علائم بهبود یافت.
عصاره شیرین بیان علائم رفلاکس معده به مری (از جمله رفلاکس اسید و سوزش سر دل) را تسکین می دهد.
58 بزرگسال مبتلا به رفلاکس معده به مری به مدت 8 هفته مورد آزمایش قرار گرفتند. در این کارآزمایی، دوزهای پایین اسید گلیسیرتینیک همراه با درمان استاندارد به تسکین علائم کمک کرد.
مطالعه دیگری بر روی 58 بزرگسال مبتلا به رفلاکس معده به مری نشان داد که مصرف روزانه ریشه شیرین بیان به مدت دو سال بهتر از آنتی اسیدهای سنتی در کاهش علائم است.
این نتایج امیدوارکننده هستند، اما آزمایشات انسانی در مقیاس بزرگ باید تکمیل شود.
خواص شیرین بیان عبارتند از: کمک به درمان زخم های گوارشی.
زخم دردناکی که در شکم، قسمت تحتانی مری یا روده کوچک ایجاد می شود، زخم معده نامیده می شود. معمولاً این وضعیت به دلیل التهاب ناشی از باکتری هلیکوباکتر پیلوری رخ می دهد.
عصاره شیرین بیان و گلیسیریزین به درمان زخم معده کمک می کند.
بر اساس آزمایشی که روی موش ها انجام شد، مصرف 200 میلی گرم عصاره شیرین بیان به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، بهتر از امپرازول، دارویی که معمولا برای درمان زخم معده استفاده می شود، به تسکین علائم کمک کرد.
البته تحقیقات انسانی باید در این زمینه تکمیل شود، اما یک مطالعه 120 بزرگسال را به مدت دو هفته مورد آزمایش قرار داد. نتایج نشان داد که مصرف عصاره شیرین بیان به همراه تیمار استاندارد به کاهش هلیکوباکتر پیلوری کمک می کند.
خواص ریشه شیرین بیان: ضد سرطان
ریشه شیرین بیان حاوی چندین ترکیب گیاهی است که آنتی اکسیدان و ضد التهاب هستند. بنابراین نقش عصاره شیرین بیان در پیشگیری از انواع سرطان ها بررسی شده است.
شواهد به طور خاص به تأثیر عصاره شیرین بیان و ترکیبات آن در به تاخیر انداختن یا جلوگیری از رشد سلولی در سرطان های پوست، سینه، روده بزرگ و پروستات اشاره می کنند.
البته ما از تاثیر عصاره شیرین بیان بر سرطان های انسان اطلاعی نداریم زیرا تحقیقات به آزمایشات حیوانی و مطالعات آزمایشگاهی محدود می شود.
با این حال، به نظر می رسد که عصاره شیرین بیان به درمان موکوزیت دهان کمک می کند. زخم های دهانی شدید و دردناک یکی از عوارض شیمی درمانی و پرتودرمانی است.
بر اساس یک مطالعه دو هفته ای بر روی 60 بزرگسال مبتلا به سرطان سر و گردن، استفاده موضعی شیرین بیان به تسکین موکوزیت دهان و همچنین درمان های استاندارد کمک کرد.
ویژگی های ریشه شیرین بیان: کمک به درمان مشکلات دستگاه تنفسی فوقانی.
به نظر می رسد عصاره شیرین بیان و چای به مشکلات دستگاه تنفسی فوقانی کمک می کند زیرا ضد التهاب و ضد میکروبی است.
مطالعات حیوانی به ویژه نشان می دهد که عصاره گلیسیریزین (به ویژه در ترکیب با درمان های مدرن) به تسکین آسم کمک می کند.
نتایج تعداد کمی از آزمایشات انسانی انجام شده در این زمینه نیز به همین موضوع اشاره دارد، اما نیاز به تحقیقات جدی و طولانی مدت است.
علاوه بر این، چند آزمایش انسانی و تحقیقات آزمایشگاهی محدود نشان می دهد که عصاره چای و شیرین بیان از گلودرد استرپتوکوکی و گلودرد پس از جراحی جلوگیری می کند.
با این حال، کار در این زمینه باید تکمیل شود.
از جمله خواص شیرین بیان: جلوگیری از پوسیدگی دندان
ریشه شیرین بیان از بدن در برابر میکروب هایی که باعث پوسیدگی دندان می شوند محافظت می کند.
66 کودک پیش دبستانی به مدت سه هفته مورد آزمایش قرار گرفتند و دو بار در روز 15 میلی گرم آب نبات بدون قند حاوی ریشه شیرین بیان مصرف کردند. مصرف شکر میزان باکتری استرپتوکوک موتانس، عامل اصلی پوسیدگی را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
مطالعات آزمایشگاهی نشان می دهد که عصاره شیرین بیان از بدن در برابر باکتری هایی که باعث پوسیدگی دندان می شوند محافظت می کند.
اما لازم است تحقیقات با استفاده از دوز و شکل مناسب ریشه شیرین بیان تکمیل شود.
سایر خواص ریشه شیرین بیان
شواهد نشان می دهد که عصاره شیرین بیان با خواص زیر مرتبط است:
کنترل دیابت: بر اساس یک آزمایش 60 روزه روی موش، مصرف روزانه عصاره شیرین بیان با بهبود قند خون و سلامت کلیه ها همراه بود. ریشه شیرین بیان برای کنترل دیابت در انسان ثابت نشده است.
کاهش علائم یائسگی: عصاره شیرین بیان برای درمان گرفتگی یائسگی توصیه می شود، اما شواهد در مورد تأثیر این ماده بر گرفتگی عضلات محدود است.
به کاهش وزن کمک می کند: برخی از مطالعات نشان می دهد که عصاره شیرین بیان شاخص توده بدن (BMI) را کاهش می دهد و به کاهش وزن کمک می کند، اما این اثر در مطالعات دیگر تایید نشده است.
به درمان هپاتیت C کمک می کند: یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که اگر گلیسیریزین همراه با درمان استاندارد هپاتیت C استفاده شود، انتشار ویروس کاهش می یابد. این نتیجه امیدوارکننده است اما در انسان ثابت نشده است.
هشدارها و عوارض احتمالی
طبق اعلام سازمان غذا و دارو، مصرف ریشه شیرین بیان در غذا بی خطر و بلامانع است.
با این حال، این سازمان در حال حاضر مسئول ارزیابی یا تایید مکمل های شیرین بیان (برای خلوص، اثربخشی یا دقت مواد تشکیل دهنده ذکر شده در برچسب) نیست.
مصرف موقت مکمل ها و چای شیرین بیان نیز ضرری ندارد، اما مصرف زیاد این ماده با عوارضی همراه است و مبتلایان به برخی بیماری ها باید مراقب این موضوع باشند.
مصرف بیش از حد
مصرف زیاد فرآورده های حاوی ریشه شیرین بیان منجر به تجمع گلیسیریزین در بدن می شود.
شواهد نشان می دهد که افزایش گلیسیریزین در بدن منجر به افزایش هورمون استرس (کورتیزول) می شود که تعادل مایعات و الکترولیت ها را مختل می کند.
در نتیجه مصرف زیاد شیرین بیان با علائم خطرناک بسیاری همراه است. حاوی:
– کاهش پتاسیم
– افزایش فشار خون
– ضعف عضلانی
– ضربان قلب غیر طبیعی
در موارد نادر، مصرف زیاد شیرین بیان باعث مسمومیت می شود که خطر نارسایی کلیه، نارسایی احتقانی قلب یا تجمع مایع در ریه ها (ادم ریوی) را به همراه دارد.
بنابراین، افراد مبتلا به فشار خون بالا، نارسایی احتقانی قلب، بیماری کلیوی یا کمبود پتاسیم بهتر است از محصولات حاوی گلیسیریزین خودداری کنند.
تاثیر ریشه شیرین بیان در دوران بارداری و شیردهی
مصرف زیاد شیرین بیان (به ویژه گلیسیریزین) در دوران بارداری برای رشد مغز جنین مضر است.
یک مطالعه نشان داد که مصرف ریشه شیرین بیان حاوی گلیسیریزین در دوران بارداری احتمال اختلالات مغزی را در نوزادان افزایش می دهد.
بنابراین زنان باردار باید از مصرف مکمل های شیرین بیان خودداری کنند و مصرف شیرین بیان را در غذاها و نوشیدنی ها به حداقل برسانند.
با توجه به اینکه تحقیقات در این زمینه محدود است، توصیه می شود کودکان و زنان شیرده از مصرف ریشه شیرین بیان پرهیز کنند.
اختلال دارویی
شواهد نشان می دهد که ریشه شیرین بیان با داروهای زیر تداخل دارد:
-داروهای فشار خون
– رقیق‌کننده خون
داروهای کاهش دهنده کلسترول، از جمله استاتین ها
– میلیون
– قرص های ضد بارداری حاوی استروژن
– داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
در صورت مصرف داروهای فوق از مصرف شیرین بیان اجتناب کنید. مگر اینکه پزشک به شما اجازه استفاده از آن را بدهد.
مقدار و انواع شیرین بیان
مکمل های شیرین بیان به صورت کپسول، پودر، تنتور، ژل موضعی و چای در دسترس هستند. ریشه شیرین بیان را می توانید به صورت تازه یا خشک بخرید.
در حال حاضر هیچ توصیه ای برای مصرف شیرین بیان وجود ندارد، اما سازمان بهداشت جهانی (WHO) و کمیته علمی اروپا در زمینه غذا (SCF) توصیه می کنند مصرف گلیسیریزین را به 100 میلی گرم در روز محدود کنید.
به خصوص کسانی که از فرآورده های حاوی شیرین بیان استفاده می کنند باید به این میزان توجه کنند زیرا در اکثر موارد میزان دقیق گلیسیریزین در محصول مشخص نمی شود. بنابراین در این مورد حتما با پزشک مشورت کنید.
بهتر است از پودر یا کپسول گلیسیریزه استفاده کنید.
عوارض جانبی ریشه شیرین بیان توسط گلیسیریزین ایجاد می شود. اما این ترکیب ویژگی های زیادی دارد. بنابراین، ما هنوز نمی دانیم که آیا محصولاتی که حاوی گلیسیریزین نیستند، خواص فوق را دارند یا خیر.
آخرین حرف از مرکز بهداشت
هزاران سال است که از ریشه شیرین بیان برای درمان انواع بیماری ها از جمله مشکلات تنفسی و گوارشی استفاده می شود.
ریشه شیرین بیان حاوی ترکیبات گیاهی ضد التهاب، آنتی اکسیداتیو و ضد میکروبی است که به تسکین رفلاکس معده، اگزما، زخم معده و سایر بیماری ها کمک می کند، اما مطالعات انسانی باید در این زمینه تکمیل شود.
مصرف زیاد شیرین بیان عوارض مختلفی را به دنبال دارد. بنابراین قبل از استفاده از مکمل ها یا چای شیرین بیان با پزشک خود مشورت کنید.