امروز پنجم آذر سالمرگ بابک بیات آهنگساز جاودانه موسیقی ایرانی است.
بهترین: امروز 5 آذر، سالمرگ بابک بیات، آهنگساز ماندگار موسیقی ایرانی. این هنرمند متولد 1325 و درگذشته 1385 با ملودی های فراموش نشدنی و همکاری با خوانندگان مطرح جایگاه ویژه ای در موسیقی پاپ ارکسترال ایران داشت.
بابک بیات که علی رغم اصرار پدرش اصرار داشت پسرش وارد مدرسه نظام شود، در سازمان اپرای تهران نزد اولین باغچه بان، ثمین باغچه بان و نصرت الله زابلی موسیقی کلاسیک خواند. در همان زمان با محمد اوشال آشنا شد و به فراگیری آهنگسازی از اوشال ادامه داد. او کار حرفه ای خود را با ساخت موسیقی فیلم «غریبا» به کارگردانی شاپور قریب آغاز کرد که در ساخت این موسیقی توسط واروژان، آهنگساز معروف موسیقی پاپ ایران، بیات را یاری کرد.
بابک بیات همیشه مهر و امضای شخصی خود را در آثار قبل و بعد از انقلاب داشته است و علاوه بر ساخت موسیقی متن فیلم و آلبوم های تاثیرگذار، آثار موفقی در موسیقی کودک نیز تولید کرده است که از آن جمله می توان به سریال قدیمی علی کوچولو که در دهه شصت از تلویزیون پخش شد، اشاره کرد. بابک بیات بارها نامزد دریافت سیمرغ بلورین در رشته موسیقی از جشنواره فیلم فجر شد و دو بار در سال های 1369 و 1375 با ساخت موسیقی فیلم های «عروس» و «مرد بارانی» این جایزه را دریافت کرد. بیات علاوه بر بازی در فیلم‌های «تیلسیم» و «نقطه ضعف»، موسیقی «شاید زمانی دیگر» را نیز در زمره بهترین آثار خود قرار داد.
دیدار او با ایرج جنتی عطایی، ترانه سرای مشهور، جنبه دیگری از فعالیت های هنری او را رقم زد و آن ساخت آهنگ های خاطره انگیز برای خوانندگان مختلف بود. ایرج جنتی عطایی در گفت‌وگو با خاطره‌ای از ساخت آهنگ برای آهنگ معروف خونه گفت: بابک گفت: وقتی جنتی عطایی این آهنگ را به من داد با شناخت این خانه، این خانه ویرون… در مدت کوتاهی حدود نیمی از آن آهنگ را کاور کردم، اما درست زمانی که به بیت غارتگر رسیدم… آن آهنگ ناتمام ماند و سه ماه بعد صدای یک روزنامه فروش را شنیدم: گیتی… سیل زندگی را گرفت و این ملودی همان چیزی بود که من به دنبال آن بودم. اینجا ملودی می گوید: حالا من مانده ام و این مردم…»
سیروس الوند در مصاحبه ای درباره خود گفت: بابک یکی از هنرمندانی بود که مراحل موفقیت را گام به گام طی کرد، کارش را از سطوح بسیار پایین یعنی از محافل خصوصی و مجالس عروسی شروع کرد، اما بعد از اینکه احساس کرد نیاز به آموزش دارد به سراغ «محمد اوشال» آهنگساز و رهبر ارکستر جاز فولک رفت و سازها و سازها را از او یاد گرفت، نه نوازندگی ساز و نه نوازندگی. و بر آن تسلط یافت. او علاوه بر تلاشی که برای یادگیری انجام داد، در ساخت ملودی نیز خلاقیت عجیبی داشت و همین شاخصه، او را به هنرمندی موفق در کار ترانه تبدیل کرد. وقتی ساخت «شب آفتابی» را در سال 1954 به پایان رساندم، از او خواستم موسیقی این فیلم را بسازد. این آهنگ توسط آقای اقبالی با شعری از ایرج جنتی عطایی خوانده شده است. بابک و ایرج سابقه همکاری طولانی داشتند که نتیجه آن ساخت نزدیک به پنجاه آهنگ بود. از بابک خواستم که موسیقی فیلم را بر اساس ملودی های همان آهنگ بسازد و این اولین موسیقی متن فیلمی بود که بابک ساخته بود. وقتی کار تمام شد، متوجه شدم که چقدر تصویر و سینما را می شناسد.
او همچنین با ابراهیم زالزاده، روزنامه‌نگار و مجری مؤسسه «اینترپرایز» همکاری کرد که حاصل آن ساخت ترانه‌های «خروس زری، پیرهان پری» و مجموعه «سکوت پر از چیزهای ناگفتنی است» بر اساس ساخته‌های احمد شاملو بود.
بیات که در سالهای اخیر زیاد کار نکرده، گویا از دنیای هنر دلزده شده است. او یک سال قبل از مرگش گفته بود: «بیش از 18 سال است که در این حرفه هستم، موسیقی فیلم ساخته ام و با عشق و علاقه به کارم ادامه داده ام، اگر در این مدت به مخارج و دستمزد من نگاه کنید، می خندید که یک آهنگساز به اندازه یک کارمند زندگی می کند و درآمد کمی دارد.
بابک بیات هم در موسیقی فیلم و هم در موسیقی ترانه، سبک منحصر به فردی داشت و توانست تأثیر زیادی بر معاصران خود بگذارد. او همچنین چندین بار تجربه همکاری با بهرام بیضایی را داشت که باعث شد بیضایی هنگام مرگ به او بنویسد: این مرد مهربان بود. صداهایی در سر آن مرد بود که او را رها نمی کرد… آن مرد در عواطفش گیر کرده بود و هر چه بیشتر ناله می کرد احساس سبکی می کرد و هر چه بیشتر شکایت می کرد دهانش را بیشتر می بست. آن مرد همه گله های ما را شنید و گله هایش را با خود برد… به دنبال نواهایی رفت که سال ها از او جدا شده بودند / جست و جو کرد تا آنها را پیدا کند اما گم شد. در زیر 5 تا از فراموش نشدنی ترین آثار او را بررسی می کنیم.
«زیر آب جیغ بزن» با صدای داریوش
«زیر آب جیغ بزن» یکی از ماندگارترین همکاری های بابک بیات و داریوش است. یک قطعه ارکسترال پاپ با ملودی های تراژیک و ارکستراسیون سینمایی که منعکس کننده تنهایی و خفقان درونی است. اجرای خشمگین و کنترل شده داریوش لایه های احساسی ترانه را تشدید می کند و آن را به روایتی آوازی از درد پنهان و آرزوی رهایی تبدیل می کند. این هم‌افزایی موسیقی، اشعار و اجرا باعث شد تا اثر سال‌ها پس از انتشار، تأثیر خود را حفظ کند.
«مرسدس» با صدای مانی رهنما
«مرسدس» با طراحی ملودی های جذاب، تغییرات پویا و ترکیب بندی های متغیر فضایی رمانتیک و اکتشافی خلق می کند. اجرای پر انرژی و پرشور مانی رهنما ساختار احساسی اثر را زنده می کند و روحی معاصر و صمیمانه به آن می بخشد. حاصل آهنگی است که امضای آهنگسازی سینمایی بیات و حال و هوای پاپ دهه هفتادی را دارد و همچنان در حافظه شنوندگان موسیقی ایرانی حضور پررنگی دارد.
«مرد من» با خوانندگی سیمین غانم
«مرد من» که با آهنگسازی احساسی بیات و اجرای گرم و لطیف سیمین غانم به اثری ماندگار تبدیل شده است، یکی از برجسته ترین آثار ارکستری پاپ است. با ملودی های دلنواز و ملایم و تنظیم زهی ظریف خود فضایی از حسرت و اشتیاق را ایجاد می کند و صدای شفاف و روح نواز غانم تکمیل کننده آن است. ترکیب ترکیب ظریف و اجرای منحصر به فرد، «مرد من» را به اثری جاودانه تبدیل کرد که همچنان شور و اشتیاق عاشقانه را به همراه دارد.
“متاسفم” با لحنی حمایتی
«دلم گهره» از موسیقی متن فیلم «سام و نرگس» با ملودی های دراماتیک و ارکستراسیون پر تنش خود تجربه ای سینمایی و احساسی را ارائه می دهد. صدای پشتیبانی فنی قدرتمند با نقاط اوج احساسی، فضای غمگین و ناآرامی شخصیت ها را برجسته می کند. این ترکیب آهنگی مستقل و ماندگار در حافظه موسیقایی شنونده ایجاد کرده و نمونه موفقی از تلفیق موسیقی نمایشی بیات با اجرای قدرتمند نسل جدید است.
«پرواز» با صدای نیما مشیا
«پروانگی» از موسیقی متن فیلم «دست های آلوده» با ملودی های بلند و ارکستراسیون کامل حال و هوای شخصیت های فیلم را منعکس می کند. صدای واضح و قدرتمند مسیح حس رهایی و آسیب پذیری نهفته در مضمون را تشدید می کند و قطعه را به نقطه اوج احساسی فیلم تبدیل می کند. این اثر نمونه ای از توانایی بیات در خلق اثری مستقل و ماندگار با تلفیق بیان موسیقایی با انتخاب خردمندانه خواننده است.
به گزارش رسانه انتخابتو