به گزارش عصر ایران، از دیرباز زیره سیاه در درمان بسیاری از بیماری ها کاربرد داشته است. تیموکینون، ترکیب فعال زیستی اصلی در زیره سیاه، مسئول بسیاری از خواص این گیاه است. در این مقاله به کاربردهای سنتی زیره سیاه، فواید تغذیه ای، عوارض جانبی، اقدامات احتیاطی و سمیت زیره سیاه می پردازیم.
مواد مغذی موجود در سیاه دانه
دانه زیره سیاه حاوی درشت مغذی ها و همچنین ریز مغذی هایی است که برای سلامتی انسان ضروری هستند. از نظر درشت مغذی ها، زیره سیاه حاوی پروتئین، چربی و کربوهیدرات است. این دانه ها همچنین منبع فیبر غذایی و اسیدهای آمینه مختلف هستند، از جمله:
- گلوتامات
- آرژنین
- سیستئین
- شما باید
ریز مغذی های مهم (ویتامین ها و مواد معدنی) موجود در دانه زیره سیاه عبارتند از:
- مانند آن
- مس
- روی
- فسفر
- کلسیم
- تیامین
- نیاسین
- پیریدوکسین (ویتامین B6)
- اسید فولیک
علاوه بر این، زیره سیاه حاوی صدها ترکیب گیاهی است که ممکن است برای سلامتی مفید باشد. برخی از آنها عبارتند از:
- آلکالوئیدها
- ساپونین ها
- استرول های گیاهی
- روغن های ضروری
- تیموکینون
وجود ترکیبات و مواد مغذی ذکر شده شاید دلیل استفاده از زیره سیاه در طب سنتی برای هزاران سال باشد.
کاربردهای سنتی زیره سیاه
زیره سیاه یک گیاه محبوب در بسیاری از انواع طب سنتی مانند طب سنتی چینی و هندی است. هم زیره سیاه و هم روغن زیره سیاه در طب سنتی به طور مکرر برای درمان بیماری های مختلف استفاده می شوند.
زیره سیاه به طور سنتی برای درمان موارد زیر استفاده می شود:
- برونشیت
- آسم
- اسهال
- اختلالات پوستی
- بیماری کبد
- مشکلات گوارشی
- بی اشتهایی
- انگل ها
- کمبود شیر مادر
همچنین تصور می شود که زیره سیاه از سیستم ایمنی بدن حمایت می کند و از کبد، کلیه ها و دستگاه گوارش محافظت می کند. مطالعات مختلف نشان داده است که دانه های زیره سیاه دارای خواص دیگری نیز هستند، از جمله:
- ادرار آور
- ضد فشار خون
- ضد دیابت
- ضد سرطان
- ضد میکروبی
- مسکن
- ضد التهاب
- آنتی اکسیدان (محافظ در برابر مولکول های مضر به نام رادیکال های آزاد)
اکثر مطالعات موجود در آزمایشگاه انجام شده است، نه مطالعات انسانی، بنابراین شواهد علمی از همه استفاده های سنتی زیره سیاه پشتیبانی نمی کند.
مطالعات چه می گویند؟
تعداد نسبتا زیادی کارآزمایی بر روی زیره سیاه و اثرات احتمالی آن بر بیماری های مختلف انجام شده است. توجه به این نکته مهم است که برخی از مطالعات نتایج متناقضی در مورد اثربخشی زیره سیاه به دست آورده اند، بنابراین قبل از استفاده از زیره سیاه برای درمان یک مشکل سلامتی باید احتیاط کرد.
همچنین به یاد داشته باشید که مکمل ها هرگز نباید جایگزین مراقبت های استاندارد شوند. در زیر نگاهی عمیق تر به برخی از تحقیقات در مورد تأثیر دانه های زیره سیاه بر مشکلات و بیماری های مختلف سلامتی خواهیم داشت.
ممکن است قند خون را بهبود بخشد
ترکیبات موجود در زیره سیاه ممکن است به افراد مبتلا به دیابت نوع 2 کمک کند تا قند خون خود را کاهش دهند. مطالعات بالینی مختلف پتانسیل زیره سیاه را برای درمان مکمل دیابت نشان داده اند. بررسی سیستماتیک 13 مطالعه بالینی بهبودهایی را در کنترل قند خون نشان داد. برخی از این آزمایشات همچنین نشان داده اند که زیره سیاه حساسیت به انسولین را بهبود می بخشد.
ممکن است به پیشگیری از دیابت کمک کند
یک مطالعه زیره سیاه را با متفورمین (داروی دیابت) و تغییرات سبک زندگی مقایسه کرد تا مشخص کند کدام مداخله برای افراد مبتلا به پیش دیابت (سطوح قند خون بالا که به اندازه کافی بالا نیست که بتوان دیابت در نظر گرفت) بهترین بود. زیره سیاه از نظر اندازه گیری اندازه بدن (مانند وزن و شاخص توده بدن) و کنترل قند خون نتایج مشابهی با متفورمین نشان داده است. این گیاه همچنین لیپید خون و نتایج آزمایش التهاب را در افراد مبتلا به پیش دیابت بهبود بخشید.
اگرچه این نتایج امیدوارکننده است، اما برخی از محققان معتقدند آزمایش‌های انسانی گسترده‌تری مورد نیاز است. هنوز ناشناخته های زیادی در مورد میزان بهینه و ایمنی زیره سیاه برای بیماران مبتلا به دیابت وجود دارد.
ممکن است سلامت قلب را بهبود بخشد
تیموکینون و سایر ترکیبات موجود در دانه های زیره سیاه اثرات مفیدی بر سلامت قلب دارند. مطالعات نشان داده اند که زیره سیاه ممکن است در شرایطی مانند فشار خون بالا، چربی خون بالا، تصلب شرایین و آسیب قلبی مفید باشد.
طبق یک مطالعه مروری، مصرف زیره سیاه با بهبود فشار خون سیستولیک و دیاستولیک مرتبط است، احتمالاً به دلیل اثرات ادرارآور آن. این نتایج هم در افراد سالم و هم در افراد مبتلا به سندرم متابولیک مشاهده شده است. همین بررسی به چندین مطالعه حیوانی اشاره کرد که در آنها دانه‌های زیره سیاه سطح چربی خون را بهبود بخشید. به طور خلاصه، دانه زیره سیاه باعث افزایش کلسترول خوب و کاهش کلسترول بد می شود.
یک مطالعه کوچک و طولانی مدت مصرف روزانه زیره سیاه همراه با داروهای کاهش دهنده قند خون را در افراد مبتلا به دیابت به مدت یک سال مورد بررسی قرار داد. در مقایسه با گروه دارونما، کسانی که زیره سیاه را به رژیم درمانی خود اضافه کردند، بهبود قابل توجهی را در کلسترول تام و نسبت LDL/HDL تجربه کردند. مکمل زیره سیاه همچنین به بهبود ضربان قلب و فشار خون منجر شد.
اگر بیماری قلبی دارید، قبل از مصرف زیره سیاه با پزشک خود مشورت کنید، زیرا مطالعات بی نتیجه هستند و مانند سایر گیاهان، زیره سیاه ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد.
ممکن است حافظه و شناخت را بهبود بخشد
مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی به رابطه احتمالی بین زیره سیاه و شناخت اشاره می کنند. این مطالعات نشان داده است که زیره سیاه حافظه و یادآوری را بهبود می بخشد. نتایج مشابهی در برخی از آزمایشات انسانی کوچک گزارش شده است.
مطالعه‌ای روی 40 سالمند سالم، مصرف زیره سیاه را با دارونما مقایسه کرد تا ببیند آیا بر حافظه، توجه و شناخت تأثیر می‌گذارد یا خیر. یک گروه از افراد هر روز دو کپسول 500 میلی گرمی زیره سیاه مصرف می کردند. طول دوره آزمایشی نه هفته بود. در پایان تحقیق مشخص شد که دانه زیره سیاه تاثیر مثبت و معناداری بر حافظه، توجه و شناخت دارد.
آزمایش کوچک دیگری مصرف زیره سیاه را در پسران 14 تا 17 ساله آزمایش کرد. در این مطالعه، برخی از شرکت کنندگان روزانه 500 میلی گرم زیره سیاه به مدت چهار هفته مصرف کردند. مشخص شد که زیره سیاه تأثیر مثبتی بر خلق و خو، اضطراب و شناخت دارد، اما از نظر آماری تفاوتی با دارونما ندارد. بنابراین، برای تعیین نقش زیره سیاه در حافظه و شناخت، آزمایشات انسانی بزرگتر و طولانی مدت مورد نیاز است.
ممکن است یک درمان مکمل برای برخی از بیماری های پوستی باشد
اسانس زیره سیاه را می توان به صورت موضعی برای درمان بیماری های پوستی مختلف استفاده کرد. یک مرور سیستماتیک از مطالعات تصادفی و کنترل شده با دارونما به این نتیجه رسید که زیره سیاه ممکن است در درمان شرایط زیر مفید باشد:
- اگزما
- پسوریازیس
- خاک
- آکنه
در بیشتر مطالعاتی که در این بررسی گنجانده شده است، از زیره سیاه به صورت موضعی استفاده شده است. با این حال، مصرف خوراکی زیره سیاه نیز ممکن است اثرات مثبتی بر این مشکلات و سایر مشکلات پوستی داشته باشد.
یک مطالعه اثرات زیره سیاه را در تسکین اگزمای پوست با بتامتازون (از استروئیدها) و اوسرین (نوعی لوسیون) مقایسه کرد. در این مطالعه، شرکت کنندگان 18 تا 60 ساله به طور تصادفی برای دریافت یکی از سه درمان (دو بار در روز به مدت چهار هفته) قرار گرفتند. زیره سیاه و بتامتازون اگزمای دست را سریعتر از اوسرین التیام بخشیدند.
مطالعه دیگری به مقایسه اثرات زیره سیاه و روغن ماهی در درمان آرتریت پسوریاتیک پرداخت. 52 شرکت‌کننده دو بار در روز از عصاره روغن زیره سیاه یا روغن ماهی روی ضایعات پوستی استفاده کردند. در پایان کارآزمایی شش ماهه، بهبود بیشتر در اندازه ضایعات در نتیجه استفاده از زیره سیاه مشاهده شد.
می تواند التهاب را کاهش دهد
التهاب یک فرآیند طبیعی است که می تواند در اثر آسیب، عفونت یا بیماری ایجاد شود. ترکیبات موجود در زیره سیاه و روغن آن ممکن است به کاهش این التهاب کمک کند.
اثرات زیره سیاه بر التهاب و استرس اکسیداتیو در یک بررسی سیستماتیک اخیر مورد ارزیابی قرار گرفت. از ده مطالعه بالینی مورد بحث در این بررسی، این نتیجه حاصل شد که زیره سیاه نشانگرهای التهابی مانند پروتئین واکنشی C و فاکتور نکروز تومور آلفا را کاهش داده و قدرت آنتی اکسیدانی را افزایش می دهد.
طبق برخی مطالعات، زیره سیاه ممکن است به عنوان یک درمان مکمل برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، یک بیماری خود ایمنی که با التهاب مزمن و درد مفاصل مشخص می شود، مفید باشد.
یک مطالعه کوچک روی 42 فرد مبتلا به آرتریت روماتوئید، روغن زیره سیاه را با دارونما مقایسه کرد. نیمی از شرکت کنندگان 500 میلی گرم روغن زیره سیاه دو بار در روز به مدت هشت هفته مصرف کردند. در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، سیاه دانه باعث افزایش سایتوکین های ضد التهابی و کاهش سیتوکین های پیش التهابی می شود. همانطور که در مطالعات مختلف گزارش شده است، برای تأیید اینکه آیا زیره سیاه التهاب را کاهش می دهد یا خیر، به تحقیقات بیشتری نیاز است.
عوارض زیره سیاه چیست؟
مصرف زیره سیاه به طور کلی برای اکثر افراد خطرناک نیست. مطالعات مختلفی که روی این گیاه انجام شده عوارض جانبی و ایمنی عمومی آن را در نظر گرفته اند و در این مطالعات عوارض بسیار کمی از زیره سیاه گزارش شده است. اگرچه نادر است، اما عوارض جانبی احتمالی مصرف زیره سیاه عبارتند از:
- حالت تهوع
- تورم
- هیپوگلیسمی (قند خون پایین)
- تحریکات پوستی
- یبوست
- گرفتگی شکم
- سوء هاضمه
این عوارض جانبی خفیف هستند و پس از قطع مصرف زیره سیاه بهبود خواهند یافت. اگر عوارض جانبی ادامه یافت یا بدتر شد، به پزشک مراجعه کنید.