پگاه هنری; خانم ما با شما خاطرات زیادی داریم

بهترین برای: چندی پیش توییت یکی از کاربران درباره پگاه آهنگرانی مورد توجه قرار گرفت. محتوای توییت این کاربر حاکی از آن است که خیلی ها اولین خاطره خود از پگاه را مربوط به بازی او در فیلم «ورود آقایان ممنوع» می دانند و فراموش می کنند که او سال ها پیش در فیلم «دختری کفش پوش» هم بازی کرده است.

اما شاید پذیرش این واقعیت منطقی تر باشد. او را بیشتر با فیلم «دختری با کفش های کتانی» به یاد می آورند. پگاه یادآور فعالیت‌های سال‌های اصلاحات است، یادداشت‌های متعددی در نشریات چالچراغ و اصلاح‌طلب نوشته، در تمامی جلسات خاتمی و موسوی و… حضور فعال داشته و گاه موضعی مبهم‌تر گرفته است. و البته فضایی که ایران به طور کلی در سال های اخیر از آن جدا شده است.

او در سال های اخیر مستندهای زیادی ساخته است، البته همه این مستندها حیطه ای دارند که هرگز به صورت رسمی منتشر نمی شوند! پگاه از نسل سال های اصلاحات در کنار ترانه علیدوستی و باران کوثری سال ها پرچمدار جایگاه زنان جوان در سینمای ایران بود. ای کاش تحولات سیاسی ایران تا این حد غیرقابل پیش بینی نبود، فردی مثل پگاه ناگهان از سینمای ایران جدا نمی شد و یا ایران پذیرای ایرانیان بیشتر و بازتر بود. ازدواج او با علی عظیمی و به دنیا آمدن فرزندش و حالا همین توییت ویژه بهانه ای شد تا سراغ او برویم.

پگاه با این فیلم پرواز کرد

پگاه در فیلم «دختری با کفش های کتانی» نقش دختری به نام «تدایی» را بازی می کند که با پسری که با او آشنا شده در پارک دستگیر می شود و سپس ماجراهای تلخی را رقم می زند. دختر با کفش کتانی متعلق به دورانی است که سینمای ایران هنوز مخاطب خود را رها نکرده بود و سعی می کرد به روز و شجاع باشد. این سال‌ها که یادآور سینمای محافظه‌کار و دور از تماشاگر است، زمانی که جسارت فیلمی مانند دختر کفش‌های کتانی، دیدگاه‌های متناقضی را بیان می‌کرد، دور به نظر می‌رسد. با دیدن دختری با کفش های کتانی می توان به درک اساسی از دغدغه ها و فعالیت های جوانان در اواخر دهه 70 دست یافت.

بازی پگاه آهنگرانی در این فیلم رسول صدر عاملی نقطه عطفی در کارنامه کاری او محسوب می شود. عنقرانی به عنوان دختری جوان، تدایی، توانست سختی ها، مشکلات اجتماعی و خانوادگی ناشی از دوران نوجوانی را به طور قانع کننده ای به تصویر بکشد. این نقش پر از احساسات متضاد و چالش های ذهنی، تحسین منتقدان و جایزه بهترین بازیگر زن را از جشنواره های معتبری مانند جشنواره فیلم قاهره و جشنواره تصویر جهانی به همراه داشت. نقدهای این نمایش به دلیل انعکاس واقع بینانه مشکلات نسل جوان و توانایی خواننده در ایفای نقشی پیچیده و چند لایه، کاملاً مثبت بود.

آخرین نقش در سینمای ایران

فیلم سینمایی «بدون قرار قبلی» داستان دختری به نام یاسمین (با بازی پگاه آهنگرانی) است که سی سال است خارج از ایران زندگی می کند و از پدرش که در ایران است خبری ندارد. او با مادرش در آلمان زندگی می کند و در بیمارستان کار می کند. وکیل پدر (با بازی صابر ابر) با یاسمین تماس گرفت و از فوت پدرش خبر داد. او می گوید وصیت پدرش این بود که یاسمین به ایران نیاید و در زیر زمین دفن شود، بنابراین یاسمین تصمیم گرفت پس از سی سال به همراه پسرش به نام الکس به ایران بازگردد.

بازگشت یاسمین به ایران، رفتن به تهران و مشهد، ملاقات با برخی از اقوام قدیمی‌اش و از همه مهم‌تر گذشته ناشناخته پدرش و دانستن ایران به‌عنوان وطن، اما بی‌اطلاع از آن، کل فیلم را تشکیل می‌دهد. از قبل وقت بگیرید تاکید فیلمنامه نشان دادن ایران و آشنایی شخصیت اصلی با فرهنگ ایرانی است که داستان را به جلو می برد.

بازی پگاه آهنگرانی در این فیلم وجوه مختلفی داشت. ظاهرا انتخاب یک بازه زمانی مشخص برای اکران فیلم بدون قرار قبلی به دلیل مشکلاتی که برای فیلم «عنکبوت مقدس» در جشنواره کن 2022 رخ داد، نامناسب نبوده است. «فراستی» از عنکبوت مقدس انتقاد کرد، البته برخی معتقد بودند که نباید فیلم را بدون دیدن آن قضاوت کرد، اما عده بیشتری کار علی عباسی را توهین آمیز می دانند.

نگاهی داریم به دیگر نقش های ماندگار پگاه آهنگرانی

با این حال پختگی بازیگری کاراخناری در میان «دختر کفش کتانی» نیست. در اینجا چند نمونه موفق آورده شده است:

زندان زنان

زندان زنان فیلمی متفاوت است که به عنوان اولین فیلم بلند کارگردان خود نوید پروژه جدیدی در این زمینه را می دهد. بازی های بسیار خوب، دیالوگ های کم بیان و ساده، زبانی کنایه آمیز و تلخ اما صمیمانه، هر کدام به ارزش فیلم می افزایند. او در سال 2008 برای بازی در فیلم «زندان زنان» برنده جایزه بهترین بازیگر مرد از جشنواره فیلم لوکارنو شد. او در سال ۱۳۸۳ برای کارگردانی فیلم مستند تماشاخانه درباره تئاتر شهر تهران جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم کوتاه اصفهان را دریافت کرد.

زادگاه من

زادبوم آخرین فیلم عزت الله تعظمی بود که پس از هشت و نه سال توقیف اکران شد و او هرگز آن را ندیده بود. داستان فیلم برای یک فیلم داستان عجیبی است. شاید مخاطب عام از خود بپرسد که چگونه می توان از فضای سیاسی انتخابات در ابتدای فیلم به سمت بحث محیطی لاک پشت های جزیره قشم حرکت کرد و این فرضیه را اثبات کرد که آنها پس از سی سال به وطن خود باز خواهند گشت؟ وی در سال 1386 در بیست و هفتمین جشنواره بین المللی فیلم فجر نامزد دومین نقش آفرینی زن در فیلم زادبوم به کارگردانی ابوالحسن داودی شد.

درب

«دربند» به رابطه انسان با دنیای اطراف و محیطی فوق العاده خشن اشاره دارد. محیطی که برای زنده ماندن باید سادگی و حماقت را کنار گذاشت. داستان نازنین هم همینطور است. فضا و جغرافیای اثر به گونه ای ترسیم شده است که این دختر شهرستانی در محیطی جدید با افراد جدیدی آشنا می شود و پاسخ اصلی او به سختی ها و مشکلات گاه درست و هوشمندانه، اغلب اشتباه، غیرمنطقی و به خصوص احمقانه است. آهنگرانی در سال 1390 برای فیلم دربند سیمرغ بلورین برنده جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن از سی و یکمین جشنواره فیلم فجر شد.