آندوسکوپی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

اعضای بدن از دو قسمت داخلی و خارجی تشکیل شده است که فقط برخی از اعضای بدن قابل رویت هستند و قسمت دیگر قابل مشاهده نیستند. قسمت هایی از بدن که دیده نمی شوند گاهی دچار بیماری های مختلفی می شوند و در این مرحله نیاز به بررسی دقیق دارند. نامرئی بودن آنها باعث شده است که تشخیص و درمان بیماری ها نیاز به معاینات و معاینات داشته باشد. برای این منظور، متداول ترین روش هایی که تا به امروز استفاده می شود، روش های تصویربرداری مانند سی تی یا ام آر آی است. R. بود با این حال، این روش ها نیز محدودیت هایی دارند. به عنوان مثال، اگر نیاز به نمونه برداری از اندام داخلی باشد، این روش ها چندان موثر نخواهد بود و به همین دلیل پزشکان به ابزار دیگری به نام آندوسکوپ متوسل می شوند.

آندوسکوپی یک روش غیر جراحی است که برای بررسی مشکلات دستگاه گوارش استفاده می شود. آندوسکوپ یک لوله انعطاف پذیر با نور و دوربین متصل به آن است که به پزشک اجازه می دهد تا اجزای داخلی دستگاه گوارش را بر روی یک مانیتور رنگی مشاهده کند. بسته به مشکل، پزشک لوله آندوسکوپ را از طریق دهان، مقعد یا حتی با جراحی یک ورودی کوچک به بدن وارد می کند و قسمت های مختلف بدن مانند مفاصل، ریه ها، مثانه، دستگاه گوارش و آپاندیس را بررسی می کند.

اولین آندوسکوپ در سال 1806 ساخته شد. اولین آندوسکوپ فقط از چند آینه و عدسی تشکیل شده بود. با این حال، از 30 سال پیش، آنها با دستگاه های حاوی فیبر نوری جایگزین شده اند که به شما امکان می دهد تصاویر بسیار واضحی از داخل بدن به دست آورید. این آندوسکوپ‌ها همچنین دارای لوله‌هایی برای مکیدن یا بیرون کشیدن مایع از معده، فرستادن هوا به معده برای باد کردن آن و عبور ابزارهای ویژه برای نمونه‌برداری (رزکسیون یا بیوپسی) هستند. به طور کلی می توان گفت که دقیق ترین و مفیدترین روش برای بررسی علل مختلف سوء هاضمه، تست آندوسکوپی است. علاوه بر این، این آزمایش بهترین راه برای تشخیص زخم و سرطان معده است و در تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری بسیار مفید است.

آندوسکوپ‌ها معمولاً کانالی دارند که از طریق آن پزشک می‌تواند ابزار لازم برای درمان یا برداشتن بافت را در ناحیه مورد نظر قرار دهد. این ابزارها عبارتند از:

1. فورسپس انعطاف پذیر: این ابزار شبیه فورسپس است و برای نمونه برداری از بافت استفاده می شود.
2. فورسپس بیوپسی: این ابزار برای برداشتن بافت های مشکوک یا غیر طبیعی استفاده می شود.
3. سیتولوژی برس: برای گرفتن نمونه سلولی
4. فورسپس برداشتن بخیه: برای برداشتن بخیه های داخل بدن.

پزشک ممکن است آندوسکوپی را به یک یا چند مورد از دلایل زیر به بیماران توصیه کند:

1. علل برخی از علائم را شناسایی کنید: علل برخی از علائم و نشانه های گوارشی مانند تهوع، استفراغ، درد معده و شکم، اختلالات بلع و خونریزی معده با آندوسکوپی مشخص می شود.

2. نمونه برداری و تشخیص: برای تشخیص بافت های سرطانی یا علل خونریزی، کم خونی و التهاب، پزشک ممکن است از طریق آندوسکوپی از ضایعات غیرطبیعی و قسمت های مختلف دستگاه گوارش نمونه برداری کند.

3. درمان اختلالات: از طریق آندوسکوپ، پزشک می تواند از آن برای توقف خونریزی، گشاد کردن مری باریک، برداشتن اجسام خارجی، برداشتن پولیپ و غیره استفاده کند. می تواند از ابزارهای جراحی بسیار حساس برای انجام برخی از عملیات های تشخیصی و درمانی مانند به لطف ERCP، نوع دیگری از آندوسکوپی، می توان سنگ های صفراوی را که از کیسه صفرا خارج می شوند و در مجرای صفراوی گیر می کند، برداشت یا شکست.

4. کمک به سایر روش های تشخیصی و درمانی: گاهی اوقات پزشک برای تشخیص دقیق تر از ترکیب آندوسکوپی و سونوگرافی استفاده می کند. در چنین حالتی، یک پروب اولتراسوند به سر آندوسکوپ متصل می شود. سپس آندوسکوپ به دستگاه گوارش فرستاده می شود. تصاویر ایجاد شده در این روش به پزشک اجازه می دهد تا مری و دیواره معده را با جزئیات بیشتری بررسی کند. از این روش برای بررسی برخی از اندام های گوارشی که به راحتی در دسترس نیستند مانند پانکراس نیز استفاده می شود. بسیاری از آندوسکوپ ها مجهز به نوع خاصی از نور هستند که با آن می توان برخی از اختلالات پانکراس را بهتر شناسایی کرد.

پزشکان معمولا آندوسکوپی را در شرایط زیر توصیه می کنند:

درد دل
زخم معده، گاستریت یا مشکل در بلع
خونریزی گوارشی
تغییرات در حرکات روده، مانند اسهال یا یبوست مزمن
پولیپ یا رشد غیر طبیعی در روده بزرگ
آپاندیسیت
انسداد روده
-مری بارت
– بیماری کرون
سنگ کیسه صفرا
هموروئید
عدم تحمل لاکتوز
کولیت زخمی
کم خونی
احساس سوزش دردناک در قفسه سینه
سندرم روده تحریک‌پذیر
بیماری های التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون
پانکراس
– خونریزی غیر منطقی از دستگاه گوارش
تومورها
عفونت
خونریزی غیر طبیعی واژینال
خون در ادرار

انواع مختلفی از آندوسکوپی برای بررسی و بررسی قسمت های مختلف بدن وجود دارد. از جمله آنها:

1. گاستروسکوپی یا آندوسکوپی فوقانی: از این روش برای مشاهده و بررسی قسمت بالایی دستگاه گوارش مانند مری، معده و قسمت ابتدایی روده کوچک استفاده می شود. این روش اغلب برای تشخیص و درمان اختلالات گوارشی مانند سوء هاضمه مزمن، سوزش سر دل، درد شکم، استفراغ، مشکلات بلع و گرفتگی صدا استفاده می شود.

2. کولونوسکوپی: در این روش آندوسکوپ از طریق مقعد وارد بدن بیمار می شود و به پزشک این امکان را می دهد تا قسمت های تحتانی دستگاه گوارش مانند راست روده و کولون را مشاهده کند. گاهی اوقات از لوله کوتاه تری برای بررسی قسمت های تحتانی روده بزرگ استفاده می شود. به این روش سیگموئیدوسکوپی می گویند.

3. برونکوسکوپی: برونکوسکوپی روشی است که در آن پزشک وسیله ای به نام برونکوسکوپ را در دهان یا بینی بیمار قرار می دهد تا راه های هوایی و ریه های بیمار را بررسی کند.

4. سیستوسکوپی: سیستوسکوپ وسیله ای است که برای معاینه مثانه در مجرای ادرار بیمار قرار می گیرد. روش دیگر سیستوسکوپی، قرار دادن هیستروسکوپ در واژن برای بررسی رحم و لوله های فالوپ است.

5. آرتروسکوپی: آرتروسکوپی برای مشاهده و بررسی مفاصل زانو، شانه، مچ پا یا لگن استفاده می شود. همچنین ممکن است پزشک از این روش برای بررسی علت درد، تورم یا سفتی مفاصل مداوم استفاده کند.

6. لاپاراسکوپی: لاپاراسکوپی نوعی آندوسکوپی است که برای بررسی شکم و لگن استفاده می شود. اغلب این تکنیک به تشخیص و درمان طیف گسترده ای از بیماری ها کمک می کند.

7. لارنگوسکوپی: لارنگوسکوپی روشی است که پزشک برای مشاهده و معاینه حنجره، تارهای صوتی و ساختارهای مختلف اطراف آن مانند پشت گلو استفاده می کند. دو نوع لارنگوسکوپی مستقیم و غیر مستقیم وجود دارد.

قبل از انجام آندوسکوپی، فرد باید خود را برای آن آماده کند. وجود غذا در معده از دیده شدن و ارزیابی صحیح دستگاه گوارش جلوگیری می کند، در صورت وجود غذا، حتی ممکن است از دست دادن جدی تشخیص داده نشود. بنابراین معده باید عاری از غذا باشد و به طور متوسط ​​6 تا 8 ساعت ناشتایی قبل از آندوسکوپی لازم است. البته مایعات را می توان تا 4 ساعت قبل مصرف کرد. همچنین در برخی موارد که احتمال انسداد دستگاه گوارش زیاد است، مانند انسداد دریچه پیلور یا تنگی دریچه مری در آشالازی، حتی یک روزه 24 ساعته ضروری است. موضوع دیگر مصرف مواد مخدر است. هر دارویی که بیمار استفاده می کند باید به پزشک گزارش شود. برای برخی از داروها، مانند پلاویکس و وارفارین، ممکن است نیاز به قطع دارو باشد. برخی از داروها، مانند داروهای دیابت و داروهایی که قبلا استفاده شده است، باید تنظیم شوند. وضعیت دیگر بیماران قلبی و ریوی است که نیاز به مجوز از پزشک مربوطه دارند.

پس از آماده سازی مناسب، بیمار را به اتاق آندوسکوپی برده و روی تخت در سمت چپ قرار می دهند. در افراد مسن باید دندان مصنوعی برداشته شود. یک اسپری کوچک لیدوکائین روی انتهای گلو اسپری می شود تا گلو بی حس شود. یک قطعه پلاستیکی محافظ یکبار مصرف بین دندان‌ها قرار داده می‌شود تا از آسیب به دندان‌ها و اسکوپ جلوگیری کند. امروزه آندوسکوپی معمولاً با آرام‌بخشی یا خواب انجام می‌شود و بیماران متوجه آندوسکوپی نمی‌شوند. سپس اسکوپ به آرامی از زبان به حلق و از آنجا به مری منتقل می شود و پس از بررسی مری از طریق اسفنکتر تحتانی مری وارد معده می شود. نواحی مختلف معده معاینه می شود و در صورت نیاز بیوپسی یا نمونه برداری انجام می شود که البته این روش کاملاً بدون درد است. پس از آن، از طریق دریچه پیلور (دریچه بین معده و روده کوچک) وارد ابتدای روده کوچک یا دوازدهه می شود.

آندوسکوپی یکی از روش های تصویربرداری تشخیصی کم خطر است. با این حال، عوارض بعدی به نوع آندوسکوپی بستگی دارد. به عنوان مثال، پس از انجام آندوسکوپی مثانه (سیستوسکوپی)، بیمار ممکن است مقداری خون در ادرار (هماچوری) ببیند، یا پس از انجام آندوسکوپی روده (کولونوسکوپی)، بیمار ممکن است مقداری خون در مدفوع ببیند. این مشکل به خصوص زمانی که با نمونه برداری بافت همراه باشد کاملا طبیعی است و اگر بعد از حدود 2 روز بهبود پیدا نکرد و جدی شد حتما بیمار باید با پزشک خود مشورت کند. شما می توانید با پیروی از دستورالعمل های پزشک خود برای آماده شدن برای آندوسکوپی، مانند نخوردن و قطع برخی داروها، خطر عوارض آندوسکوپی را کاهش دهید. عوارض نادر آندوسکوپی عبارتند از:

خونریزی
پارگی لوله گوارش
انتقال عفونت ها
واکنش به داروهای آرام بخش