آرایش مردانه الناز شاکردوست و رازهایی که به ما نمی گویند

انتخابتو: چندی پیش انتشار تصاویری از فیلم جدید «کژ پیله» با بازی الناز شاکردوست موجی از واکنش ها را در شبکه های اجتماعی به همراه داشت. در این عکس ها شاکردوست با آرایش مردانه دیده می شود. اما چیزی که بیشتر از خود گریم بحث برانگیز شد صحنه های رقص بود. این موضوع بهانه ای شده است تا کاربران و منتقدان به پرسش های قدیمی درباره محدودیت های تماشایی، جنسیت و سانسور در سینمای ایران بازگردند.

آیا مرد بودن درست است؟

بیشتر واکنش‌ها مربوط به ویدئویی از رقص شاکردوست در تحسین مردان است. برخی از کاربران این سوال را می پرسند: “آیا فقط آرایش مردانه اجازه رقص را می دهد؟”

سوال ساده اما مهم است. قوانین نانوشته سینمای ایران در مورد رقص و حرکات بدن همیشه بر اساس جنسیت بازیگر تعبیر شده است. اکنون کاربران می پرسند:

“اگر زن باشد اما آرایش مردانه داشته باشد، در واقع زنی است که در حال رقصیدن است. آیا این مجاز است؟ یا اساساً زنان باید همان کاری را که مردان انجام می دهند، بدون پوشش جنسیتی انجام دهند؟”

طرح داستان فراتر از یک صحنه فیلم است. بحث به این می رسد که چگونه قواعد سینمای ایران آنقدر سیال و قابل تفسیر است که با تغییر ظاهر آن، چیزی ممنوع در اثر مجاز می شود؟

فیلم فارسی بد است، فیلم فارسی بعد از 57 خوب است

در سال‌های قبل از انقلاب، بسیاری از منتقدان از برچسب «فارسی» برای برچسب زدن به سینمای تجاری استفاده می‌کردند. آنها گفتند که این فیلم ها “سطحی، کاباره ای و بی معنی” هستند. اما امروز منتقدان شبکه های اجتماعی به ما یادآوری می کنند که وضعیت کنونی سینمای ایران از آن زمان تاکنون نه تنها بهبود نیافته است، بلکه دچار نوعی تغییر شکل فرهنگی است; جایی که یک زن برای رقصیدن باید آرایش مردانه داشته باشد.

در واقع همان افرادی که از «پاکی و پیام» سینمای پس از انقلاب صحبت می کردند، اکنون با محصولاتی مواجه شده اند که بین سرگرمی، تبلیغات و جنجال های رسانه ای در نوسان است.

ترفندهای تبلیغاتی، خسته نیستید؟

همزمان با انتشار تصاویری از فیلم، ویدئویی از مراسم فرش قرمز کجا پیله نیز در فضای مجازی پخش شد. در این فیلم نعیمه نظام دوست و الناز شاکردوست در حال شوخی و گفتگوی دوستانه دیده می شوند. گفته می شود نظام دوست در این فیلم نقش همسر شاکردوست را بازی می کند. کاربران فضای مجازی به برخی از این لحظات جنبه های شهوانی نسبت دادند. این طرحی است که برخی می گویند بخشی از ترفند تبلیغاتی فیلم است.

در بسیاری از نقاط جهان چنین رفتاری بخشی از ساختار طبیعی سینما و فرهنگ عامه است، اما در ایران که سال هاست سینما با شعار «پیام گرا و مصمم» تعریف می شود، اکنون راه فروش و دیده شدن به جنجال و حاشیه می انجامد.

منتقدان می‌گویند که این رویدادها نشانه‌ای از فقدان نگاه منطقی به تحولات فرهنگی است. بحث اصلی یعنی جایگاه زن در سینما و هنر نادیده گرفته می شود. در نتیجه امروز «دم خروس» خودنمایی می کند: فیلمی که قوانین مشخصی ندارد، اما از انواع ترفندهای قابل مشاهده، از جمله گریم مردانه و رقص ممنوع، استفاده می کند.