اختلال خواندن یا نارساخوانی چیست؟ / علت، علائم، درمان و توصیه هایی برای والدین

بعدی- امروزه با پیشرفت علم و فناوری، تشخیص اختلالات یادگیری در کودکان بسیار آسانتر از گذشته شده است. یکی از اختلالات رایجی که می تواند از سنین پایین در کودکان ایجاد شود، اختلالات یادگیری به ویژه اختلالات خواندن یا نارساخوانی است که در این گزارش به آن می پردازیم.

اختلال خواندن یا نارساخوانی چیست؟

اختلال خواندن یا نارساخوانی یکی از اختلالات رایج در زمینه یادگیری است و افرادی که از این عارضه رنج می برند در خواندن روان و دقیق کلمات مشکل دارند. کودکان در مهارت های زبانی با مشکلاتی روبرو هستند و بنابراین ممکن است در خواندن و همچنین سایر مهارت های زبانی مانند نوشتن، املا، درک جملات، تلفظ کلمات مشکل داشته باشند. این اختلال ناشی از مشکلات بینایی یا هوشی نیست، بلکه ناشی از اختلالات پردازش زبان در مغز است. کودکان مبتلا به نارساخوانی با چالش هایی مانند اشتباهات مکرر در خواندن، سرعت پایین خواندن و درک ضعیف روبرو هستند.

علت اختلال خواندن یا نارساخوانی

به نظر می رسد رابطه ژنتیکی در بروز بیماری موثر باشد. برخی از دانشمندان تغییرات در ژن DCDC2 را با این اختلال مرتبط می دانند. در واقع، وجود سابقه خانوادگی نارساخوانی یا سایر اختلالات و ناتوانی های مرتبط با خواندن، نوشتن و یادگیری ممکن است احتمال ابتلا به ناتوانی یادگیری در خواندن را افزایش دهد. اختلالات بینایی می تواند باعث ایجاد مشکل در پردازش حروف و کلمات در یک متن شود و این مشکل می تواند یکی از دلایل نارساخوانی باشد. برخی افراد نیز اختلالات مخچه را با مشکلات شناختی و نارساخوانی مرتبط می دانند. علاوه بر این، تحقیقات نشان داده است که مشکلات شنوایی، مانند نقص در درک صداهای کوتاه یا متغیر و اختلال در عملکرد گیرنده های مغناطیسی، ممکن است به اختلالات یادگیری خواندن کمک کند. بارداری پرخطر برای مادر، مانند نوشیدن الکل یا سیگار کشیدن در دوران بارداری، صدمات و تصادفات دوران کودکی، سوء تغذیه شدید و قرار گرفتن در معرض مواد سمی ممکن است از عواملی باشد که منجر به اختلالات یادگیری در کودکان می شود.

انواع اختلال خواندن یا نارساخوانی

1. اختلال یادگیری رشدی: این اختلال ترکیبی از مشکلات خواندن، نوشتن و املا است و ممکن است با اختلالات دیگری مانند شنوایی و حرکت همراه باشد.
2. اختلال یادگیری اکتسابی: چنین اختلالاتی در واج شناسی رخ می دهد.
3. اختلال یادگیری عمیق: در این نوع اختلال، فرد در خواندن و درک معنای موضوعات ناتوانی جدی دارد.

علائم و نشانه های اختلال خواندن یا نارساخوانی

1. علائم اختلال خواندن در کودکان قبل از شروع مدرسه
در این دوره کودکان نمی توانند کلمات هم وزن مانند سیر و تیر را تشخیص دهند و در خواندن اشعار کودکانه مشکل دارند. در این دوره، مهارت های گفتاری کودکان شروع به تاخیر می کند و در بیان حروف اول کلمات مشکل دارند.
2. علائم اختلال خواندن در مدرسه
کودکان در این سن علاقه ای به یادگیری به خصوص خواندن ندارند، بنابراین نمی توانند حروف را تقسیم بندی و تلفظ کنند، بنابراین اساساً علاقه ای به خواندن ندارند. آنها در ترکیب و تلفظ صحیح کلمات مشکل دارند. این کودکان نمی توانند کلمات را با فونت خاصی مانند خواب و میل تلفظ و بنویسند. کودکان مبتلا به این اختلال در جهت گیری، ریاضیات و کلمه نویسی نیز مشکل دارند.
3. علائم اختلال خواندن در بزرگسالی
همانطور که گفته شد این اختلال به دوران کودکی محدود نمی شود و در صورت عدم درمان علائم این اختلال در بزرگسالی نیز قابل مشاهده است. در بزرگسالی، افراد در خواندن با صدای بلند و غلط املایی کلمات مشکل دارند. این افراد از خواندن و نوشتن اجتناب می کنند. آنها در یادگیری ریاضیات و زبان های خارجی با مشکل مواجه هستند.

راه های تشخیص اختلال خواندن یا نارساخوانی

تشخیص این اختلال اغلب دشوار است، به ویژه اگر کودک هنوز مدرسه را شروع نکرده باشد و مهارت های خواندن و نوشتن را کسب نکرده باشد. از سوی دیگر، نارساخوانی به دلیل تفاوت در مغز افراد مبتلا به این اختلال ایجاد می شود، اما هیچ آزمایش خون یا اسکن آزمایشگاهی نمی تواند آن را تشخیص دهد. درعوض، ارزیابی دقیق و بررسی علائم رایج می تواند به شناسایی افرادی که مشکل خواندن دارند کمک کند. تشخیص این اختلال مستلزم تشخیص افتراقی با کودکان دیرآموز و کم هوش با در نظر گرفتن سن کودک، عوامل فرهنگی، فرصت های تحصیلی و شرایط جسمانی است. افرادی که در بزرگسالی به این بیماری مبتلا می شوند معمولا در طول زندگی خود با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند. این بیماری همچنین می تواند به دلیل آسیب مغزی رخ دهد.

درمان اختلال خواندن یا نارساخوانی

نمی توان گفت که درمان قطعی برای اختلال خواندن وجود دارد، اما می توان با استفاده از طیف گسترده ای از رویکردها، کارهای اساسی مانند خواندن و نوشتن را آسان کرد.
روش های درمان اختلالات خواندن از نظر موضوعی متفاوت است اما عموماً دستورالعمل های خاصی را برای هر سطح از مهارت خواندن (دقت، سرعت و درک مطلب) شامل می شود. ارزیابی گروهی توسط متخصصان گفتار درمانی و کاردرمانی برای شناسایی انواع مختلف این اختلالات و اعمال برنامه های درمانی مناسب انجام می شود. برای کنترل نارساخوانی می توانید کارهای زیر را انجام دهید:

1. تأثیر آموزش در درمان اختلال خواندن
آموزش تخصصی اولین و مهمترین قدم در درمان نارساخوانی است. نارساخوانی با استفاده از رویکردها و تکنیک های خاص کنترل می شود. به نظر می رسد هر چه درمان زودتر شروع شود، نتیجه نهایی بهتر خواهد بود. سنجش مهارت های خواندن در کنار سایر مهارت های تحصیلی به معلمان و والدین کمک می کند تا با کمک مشاوران برنامه آموزشی ویژه ای را برای این کودکان آماده کنند.
معلمان می توانند مهارت های خواندن را با استفاده از تکنیک های شنیداری، دیداری و لامسه بهبود بخشند. در این آموزش‌های ویژه، مهارت‌هایی مانند آواز، آواز، درک مطلب و خواندن شفاهی برای افراد مبتلا به نارساخوانی اعمال می‌شود. یکی از نکات کلیدی در این بخش از درمان، اهمیت درمان زودهنگام است. شروع سریع تر درمان از طریق آموزش های تخصصی می تواند شانس بهبودی را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
2. استفاده از رویکردهای روانشناختی در درمان اختلال خواندن
مشاوره و ارزیابی های روانشناختی می تواند نقش موثری در درمان اختلال یادگیری خواندن داشته باشد، به ویژه در مواردی که مشکلات سلامت روان به تشدید این اختلال کمک می کند. روان درمانگر می تواند با مدیریت اضطراب، افسردگی و رفتار پرخاشگرانه به فرد در مسیر درمان کمک کند.
3. استفاده از فناوری در درمان اختلال خواندن
استفاده از ابزارهایی مانند نرم افزارهای خواندن شفاهی مانند کتاب های صوتی و برنامه های نوشتاری مانند تبدیل متن به گفتار می تواند به کودکان مبتلا به این اختلال کمک کند مطالب را به راحتی یاد بگیرند.
4. استفاده از مهندسی معکوس برای درمان اختلالات خواندن
روش مهندسی معکوس برای درمان اختلال خواندن در واقع شامل مجموعه ای از تکنیک هاست که با طراحی حرکات و بازی ها سروکار دارد. این بازی ها با استفاده از کدنویسی مطالب را به مردم آموزش می دهند. این روش مبتنی بر تکنیک آموزش زبان چند حسی است که از حس بینایی استفاده می کند. با این حال، این تکنیک ها بیشتر مهندسی هستند و نیاز به حضور مربی یا درمانگر دارند.

توصیه ای برای والدین

والدینی که حامی و حامی فرزندان خود هستند، می توانند کارهای زیادی را برای بهبود توانایی خواندن کودکان انجام دهند. به والدین توصیه می شود:
1. مشاهده و پیگیری علائم
اگر شما و معلمان حتی کوچکترین علائمی را مشاهده کردید، کودک خود را با کمک مشاوران و تست هایی مانند تست نارساخوانی شای ویتز ارزیابی کنید.
2. با کودک صحبت کنید و همدردی کنید
صحبت کردن با کودکان می تواند بسیار موثر باشد. با فرزندتان در مورد راه حل ها و روش های کنترل صحبت کنید. علاوه بر گفتار تاکید کنید که این اختلال ربطی به هوش ندارد.
3. یافتن نقاط قوت کودکان
با حفظ خونسردی نقاط قوت کودک را بیابید و با تاکید بر آنها این اختلال را در ذهن کودک کاهش دهید.

خلاصه

اگرچه هیچ درمان قطعی برای اختلال یادگیری یا نارساخوانی وجود ندارد، اما افراد در صورت تشخیص و بررسی به موقع توسط والدین، معلمان و مشاوران می توانند زندگی بهتری داشته باشند. کنترل به موقع این اختلال از تاثیر منفی آن بر زندگی افراد می کاهد و کیفیت زندگی آنها را بهبود می بخشد.