بعدی- اختلال دوقطبی، که قبلا به عنوان افسردگی شیدایی شناخته می شد، یک بیماری روانی است که با نوسانات خلقی شدید از شیدایی (هیجان زیاد) تا افسردگی (ناامیدی عمیق) مشخص می شود. این نوسانات اغلب هفته ها یا ماه ها طول می کشد و کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.
شیوع اختلال دوقطبی
طبق گزارش انتخابتو، آمار نشان می دهد که تقریباً از هر 100 بزرگسال، 1 نفر در طول زندگی خود به اختلال دوقطبی مبتلا می شود. این اختلال معمولا بعد از نوجوانی شروع می شود و بعد از 40 سالگی کمتر اتفاق می افتد. این بیماری در مردان و زنان به یک اندازه دیده می شود.
انواع اختلال دوقطبی
اختلال دوقطبی نوع I
ویژگی اصلی این نوع دوره های شیدایی شدید است که حداقل یک هفته طول می کشد و ممکن است با دوره های افسردگی همراه باشد. علائم اصلی عبارتند از:
- افزایش اعتماد به نفس یا عزت نفس
- کاهش نیاز به خواب
- پرحرفی و جهش افکار
- فعالیت‌های بی‌هدف یا خطرناک (مانند آمیزش جنسی بی‌رویه یا رفتار جنسی بی‌دقت)
اختلال دوقطبی نوع دوم
در این نوع، فرد دوره های افسردگی شدید و شیدایی خفیف (هیپومانیا) را تجربه می کند. دوره های هیپومانیا معمولاً کوتاهتر است و تأثیر کمتری بر عملکرد روزانه دارد.
سیکلوتیمیا
این نوع با نوسانات خلقی خفیف تر اما مداوم مشخص می شود. علائم هیپومانیا و افسردگی هرگز به شدت علائم دوقطبی I یا II نیست.
اختلال دوقطبی با عود سریع
این نوع شامل بیش از چهار نوسان خلقی در طول یک سال است و حدود 10٪ از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی را شامل می شود.
علل اختلال دوقطبی
علت دقیق اختلال دوقطبی هنوز ناشناخته است، اما تحقیقات نشان می دهد که:
- عوامل ژنتیکی: وراثت نقش مهمی در پیدایش این اختلال دارد.
- عدم تعادل شیمیایی در مغز: تغییرات در عملکرد مغز می تواند باعث نوسانات خلقی شود.
- استرس و عوامل محیطی: رویدادهای استرس زا می توانند باعث نوسانات خلقی شوند.
علائم اختلال دوقطبی
علائم افسردگی:
- احساس غمگینی همیشه
- از دست دادن علاقه به فعالیت های لذت بخش
- کاهش یا افزایش وزن
- اختلال خواب (بی خوابی یا پرخوابی)
- خستگی و کم انرژی بودن
- احساس بی ارزشی یا گناه
- افکار مکرر در مورد مرگ یا خودکشی
علائم یک دوره شیدایی:
- افزایش غیرعادی شادی یا تحریک پذیری
- اعتماد به نفس بیش از حد
- کاهش نیاز به خواب
- پرحرفی و جهش افکار
- رفتارهای پرخطر، مانند زیاده خواهی یا تصمیمات عجولانه
درمان اختلال دوقطبی
درمان دارویی
- لیتیوم:
- موثرترین دارو برای متعادل کردن خلق و خو.
- آزمایش خون منظم برای تنظیم دوز مورد نیاز است.
- داروهای ضد تشنج:
- مانند والپروات سدیم و کاربامازپین.
- آنها بیشتر برای تغییرات خلق و خوی سریع استفاده می شوند.
- داروهای ضد افسردگی:
- آنها اغلب همراه با تثبیت کننده های خلق و خو برای جلوگیری از شیدایی تجویز می شوند.
مراقبت شخصی
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل و نوشیدن مایعات کافی.
- مصرف کافئین را کاهش دهید.
- خواب منظم و کافی.
درمان های روانی
- آموزش روانشناسی: آگاهی در مورد این اختلال را افزایش دهید.
- درمان شناختی رفتاری (CBT): به مدیریت علائم افسردگی کمک کنید.
- راهبردهای پیشگیری: شناسایی علائم اولیه برای جلوگیری از نوسانات خلقی.
اختلال دوقطبی در کودکان
این اختلال در کودکان علائم مختلفی دارد و به اختلال خلقی مخرب معروف است. درمان اولیه برای جلوگیری از بدتر شدن علائم مهم است.