بوروستنیک (به روسی: مرغ طوفان)، که با نام ناتو به عنوان SSC-X-9 Skyfall شناخته می شود، یکی از شش سلاح استراتژیک جدید روسیه است که توسط ولادیمیر پوتین در سال 2018 معرفی شد.
به گزارش عصر ایران، این موشک کروز که به لطف سامانه پیشران هسته ای خود می تواند کلاهک هسته ای حمل کند، عملا از محدوده برد عملیاتی موشک های کروز معمولی فراتر رفته و معمایی جدیدی را برای استراتژیست های دفاعی آمریکا و ناتو ایجاد می کند.
فناوری هسته ای؛ برد نامحدود و پرواز طولانی
ویژگی اصلی که موشک 9M730 Burevestnik را از نمونه های معمولی خود مانند Kha-102 یا Caliber متمایز می کند، سیستم پیشران آن است. بر خلاف موشک های کروز معمولی که محدود به سوخت مایع هستند، بوروستنیک از یک راکتور هسته ای مینیاتوری برای تامین نیروی رانش استفاده می کند.
این موشک می تواند روزها در آسمان بماند و در صورت لزوم تقریباً کل جهان را بچرخاند. این توانایی به او اجازه می دهد تا از غیرمنتظره ترین مسیرهای پرواز به اهداف خود حمله کند.
گزارش های کارشناسان حاکی از آن است که بوروستنیک می تواند در ارتفاع بسیار کم، 50 تا 100 متر از سطح زمین پرواز کند. این پرواز که در ارتفاع کم و با چسبیدن به زمین انجام می شود، شناسایی توسط رادارهای زمینی و سامانه های پدافند هوایی را بسیار دشوار می کند.
علاوه بر این، این موشک می تواند مانورهای غیرقابل پیش بینی برای فرار از سیستم های دفاعی انجام دهد.
مکانیزم محرک هسته ای حرارتی
موشک های کروز هسته ای از سیستم گرما هسته ای استفاده می کنند. این سیستم که اغلب به عنوان نوعی موتور جت اسکرام از آن یاد می شود، از شکافت هسته ای برای تولید انرژی استفاده می کند. به گونه ای که:
تقسیم سوخت هسته ای توسط یک راکتور هسته ای مینیاتوری در داخل موشک انجام می شود.
انرژی حرارتی حاصل از شکافت، جریان هوای ورودی را گرم می کند.
این هوای فوق‌العاده داغ از طریق یک نازل به بیرون شتاب می‌گیرد تا نیروی رانش ایجاد کند.
به این ترتیب، شکافت مواد هسته ای جایگزین فرآیند احتراق شیمیایی مورد استفاده در پیشرانه های موشک های کروز معمولی می شود.
چگالی انرژی آزاد شده از طریق شکافت هسته ای میلیون ها برابر بیشتر از انرژی آزاد شده توسط پیشرانه های شیمیایی است. این مزیت عظیم به این معنی است که مقدار نسبتاً کمی از سوخت شکافت پذیر می تواند موشک را برای مدت زمان طولانی تری به حرکت درآورد.
تهدید و هدف استراتژیک روسیه
توسعه موشک بوروستنیک به طور مستقیم با تحولات راهبردی روسیه و غرب مرتبط است. مسکو این موشک را پاسخی به گسترش سیستم های دفاع موشکی آمریکا (به ویژه پس از خروج واشنگتن از معاهده موشک های ضد بالستیک در سال 2001) می داند.
این موشک برای خنثی کردن شبکه‌های دفاع هوایی موجود ناتو طراحی شده است که عموماً برای رهگیری تهدیدات بالستیک یا مسیرهای پرواز متعارف طراحی شده‌اند.
علاوه بر این، این سیستم تضمین می‌کند که روسیه حتی پس از اولین حمله هسته‌ای دشمن، توانایی مقابله به مثل را دارد.
توانایی پرسه زدن برای مدت طولانی و حمله از جهت‌های غیرمنتظره، زیرساخت‌های حیاتی و مراکز فرماندهی و کنترل ناتو را در سراسر اروپا در معرض خطر دائمی قرار می‌دهد.
تست های نهایی و فرمان استقرار
بر اساس بیانیه رسمی روسیه، آخرین آزمایش حیاتی موشک Borostnik در اکتبر 2025 با موفقیت انجام شد. ژنرال والری گراسیموف، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه، گزارش داد که این موشک 14 هزار کیلومتر پرواز کرد و به مدت 15 ساعت در هوا ماند.
در پی این آزمایش، رئیس جمهور پوتین آن را “سلاحی منحصر به فرد که هیچ کشور دیگری در جهان ندارد” خواند و دستور داد زیرساخت های لازم برای استقرار نهایی این سلاح در نیروهای مسلح روسیه آماده شود.
تردیدها، خطرات و سوابق بحث برانگیز
با وجود موفقیت ادعایی، بوروستنیک همچنان یک موشک بحث‌برانگیز است و چالش‌هایی را ایجاد می‌کند.
خطر تشعشع: در سال 2019، یک انفجار مرگبار (که گمان می رود یک موشک بوروستنیک باشد) در طی یک عملیات نجات در نزدیکی دریای سفید حداقل پنج کارشناس هسته ای را کشته و به طور موقت تشعشعات را منتشر کرد. به دلیل این خطر، برخی از کارشناسان غربی بوروستنیک را «چرنوبیل پرنده» نامیدند.
عدم قطعیت استراتژیک: برخی از کارشناسان غربی ارزش استراتژیک Borostenic را زیر سوال می برند و معتقدند که سرعت مادون صوت این موشک در نهایت می تواند آن را قابل شناسایی کند. با این حال، کارشناسان روسی نقش بوروستنیک را در انهدام «بقایای» مراکز فرماندهی دشمن پس از اولین حمله موشکی بالستیک مهم می دانند.
مکان احتمالی: محققان محل احتمالی این موشک را در نزدیکی تاسیسات ذخیره کلاهک هسته ای به نام Vologda-20 / Chebsara (حدود 475 کیلومتری شمال مسکو) تعیین کردند.
به طور خلاصه، موشک Burostnik با قابلیت های فنی پیشگامانه خود، نه تنها زرادخانه هسته ای روسیه را مدرن می کند، بلکه با فرار از محدودیت های توافق نامه های کنترل تسلیحات موجود، لایه جدیدی از پیچیدگی و عدم اطمینان را به معادله بازدارندگی بین المللی اضافه می کند.