انتخابتو و وبدا، محمدرضا شالبافان وی در مقاله خود با موضوع روز ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی گفت: در روزهای اول پس از زلزله تمرکز اصلی بر مدیریت آسیب های زیست محیطی و فیزیکی است، اما پس از اولین سازماندهی، موجی از تغییرات روانی آغاز می شود. مشکلات و اختلالات روانی شروع می شود. اگر آمادگی نداشته باشیم خسارتی بزرگتر از خود حادثه ایجاد می کند.
وی افزود: اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یکی از شایع ترین پیامدهای روانی این حوادث است. افراد مبتلا به این اختلال خاطرات ناخوشایند، کابوس‌های شبانه، احساس ناامنی و اضطراب شدید در مورد رویداد را تجربه می‌کنند. اگر این اختلال به موقع درمان نشود، باعث افسردگی، انزوای اجتماعی و کاهش کیفیت زندگی می شود.
شالبافان با تاکید بر اهمیت توجه به سلامت روان تیم های امداد و نجات و نیروهای خط مقدم گفت: پزشکان، پرستاران، نیروهای امداد و نجات، آتش نشانان، پلیس و سایر افراد حاضر در خط مقدم امدادرسانی با صحنه های استرس زا و تکان دهنده مواجه می شوند. علاوه بر فشار کاری سنگین، پیامدهای روانی جدی را نیز به همراه دارد که گاهی نادیده گرفته می شود.
وی افزود: بسیاری از امدادگران پس از جراحی با مسائلی مانند استرس مزمن، فرسودگی شغلی و حتی اختلال استرس پس از سانحه مواجه هستند. توجه به سلامت روان این افراد بسیار مهم است و باید برنامه های حمایتی و خدمات مشاوره ای ویژه ای برای آنها طراحی شود.
شالبافان با اشاره به نقش تاب آوری در کاهش آسیب های روانی بلایا گفت: تاب آوری به معنای توانایی افراد و جوامع برای سازگاری با شرایط بحرانی و بازگشت به حالت عادی است. آموزش مهارت های تاب آوری و مدیریت استرس می تواند به افراد کمک کند تا بهتر با پیامدهای زلزله و سایر بلایای طبیعی کنار بیایند.
وی ادامه داد: ارتقای سواد سلامت روان به ویژه از طریق آموزش عمومی در مدارس و دانشگاه ها می تواند تاثیر بسزایی در آمادگی مردم برای مقابله با حوادث داشته باشد و نهادهای آموزشی نیز می توانند برنامه هایی در زمینه مدیریت استرس، کمک های اولیه روانی و مهارت های مقابله ای ارائه کنند. تاب آوری جامعه
رئیس اداره سلامت روان وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: افزایش سواد سلامت به ویژه در زمینه آمادگی در برابر بلایا باعث می شود افراد احساس کنترل بیشتری کنند و در مواقع بحرانی تصمیم درست بگیرند. همچنین منجر به شکل گیری جوامع مقاوم تر و پایدارتر در برابر بلایای طبیعی می شود.
رئیس اداره سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت گفت: مدارس و دانشگاه ها به عنوان نهادهای آموزشی می توانند نقش مهمی در ارتقای آگاهی عمومی در زمینه پیشگیری و کاهش بلایای طبیعی داشته باشند. می تواند به عنوان ابزاری موثر در آموزش موضوعات علمی و مهارت های زندگی و در انتقال مفاهیم بهداشت روانی و ایمنی در برابر بحران ها عمل کند.
شالبافان بیان کرد: مدارس و دانشگاه ها می توانند با آموزش های هدفمند و برنامه ریزی شده اهمیت آمادگی در برابر بلایای طبیعی، مدیریت استرس و سلامت روان را برای دانش آموزان توضیح دهند که نه تنها به مردم در مواقع بحران کمک می کند، بلکه به عنوان سفیران آگاهی نیز به آنها کمک می کند. خانواده ها و جامعه
آموزش مدرسه و دانشگاه می تواند مهارت های پیشگیری از آسیب های روانی پس از بلایای طبیعی، استراتژی های مدیریت اضطراب و نحوه واکنش به بحران ها را پوشش دهد، بنابراین افراد برای مقابله با حوادث نه تنها از نظر جسمی بلکه از نظر روحی نیز آماده خواهند شد.
رئیس اداره سلامت روان، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت بر لزوم توسعه خدمات سلامت روان در کشور تاکید کرد و گفت: در حال حاضر بیش از 3 هزار روانشناس در مراکز جامع سلامت کشور خدمات روانشناسی ارائه می کنند، اما با توجه به وسعت جغرافیایی کشور و تعداد افراد نیازمند به این خدمات، دسترسی به خدمات مشاوره روانشناسی و سلامت روان نیاز به گسترش در تمامی مناطق کشور دارد.
وی ادامه داد: حضور تیم های روانشناسی در مناطق زلزله زده شناسایی سریعتر آسیب دیدگان روانی و امدادرسانی به موقع را امکان پذیر می کند و این خدمات می تواند از شیوع اختلالات روانی و پیامدهای درازمدت آن جلوگیری کند.
شالبافان تاکید کرد: علیرغم تلاش های انجام شده برای کاهش اثرات بلایای طبیعی، همچنان باید به پیامدهای روانی این حوادث به ویژه در بازماندگان و نجات یافتگان، موج اختلالات روانی که پس از بحران رخ می دهد، توجه کرد. می تواند ویرانگرتر از خود بحران باشد. بنابراین، این رویداد خود توسعه برنامه‌ها، آموزش عمومی و توسعه خدمات سلامت روان از اولویت‌های وزارت بهداشت است.