اسرائیل شروع به کار برای یافتن ابر جاسوس خود در سوریه کرد

بهترین برای: روز گذشته روزنامه لبنانی الاخبار به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش داد که اسرائیل تماس هایی را با طرف های خارجی و همچنین سوری ها برای تصرف مقبره الی کوهن، جاسوس معروفی که 60 سال است در این کشور اعدام شده، آغاز کرده است. قبل از از آن زمان، دولت سوریه محل دفن را مخفی نگه داشته و درخواست مبادله را رد کرده است.

سایت فرارو در این باره چنین می نویسد: الی کوهن، یکی از مشهورترین جاسوسان تاریخ اسرائیل، نامی برجسته و تاثیرگذار در تاریخ اطلاعاتی این رژیم است. او با موفقیت در بالاترین سطوح حکومت سوریه نفوذ کرد و نقش اساسی در تقویت موقعیت نظامی و امنیتی اسرائیل داشت. این مقاله به طور جامع به زندگی، مأموریت ها و نتایج فعالیت های او می پردازد.

دوران جوانی و قبل از موساد

الی کوهن در 26 دسامبر 1924 در اسکندریه مصر در خانواده ای یهودی سوری به دنیا آمد. خانواده او از طبقه متوسط ​​بودند و در محله یهودیان زندگی می کردند. پدرش، شائول کوهن، تاجر موفقی بود که بر تقویت هویت یهودی خانواده تأکید داشت. الی از کودکی استعداد زبانی خود را نشان داد و به زبان های عربی، عبری و فرانسوی تسلط داشت.

کوهن در مدرسه یهودی محله خود تحصیل کرد و سپس در دانشگاه فواد اول (دانشگاه قاهره) در رشته مهندسی تحصیل کرد. در حین تحصیل در فعالیت های ضد صهیونیستی و ضد انگلیسی شرکت داشت. پس از اعلام تأسیس اسرائیل در سال 1948، فشار بر یهودیان مصر افزایش یافت و بسیاری مجبور به مهاجرت شدند. خانواده کوهن نیز در سال 1949 به اسرائیل مهاجرت کردند، اما الی مدتی در مصر ماند تا به فعالیت های مخفی خود از طرف اسرائیل ادامه دهد. او در این دوره در انتقال اطلاعات به اسرائیل و سازماندهی فرار یهودیان از مصر نقش داشت. او سرانجام در سال 1957 پس از دستگیری و نظارت مقامات مصری راهی اسرائیل شد.

آشنایی با موساد و آموزش های ویژه

پس از اینکه الی کوهن به اسرائیل آمد، در ابتدا در مشاغل ضعیف کار کرد. او ابتدا به مترجمی و سپس در برخی مشاغل دولتی مشغول شد، اما علاقه و استعداد او در فعالیت های اطلاعاتی مورد توجه مقامات موساد قرار گرفت. در سال 1960 موساد او را به عنوان کاندیدای ماموریت های ویژه انتخاب کرد.

کوهن با کمک یک تیم متخصص، شخصیت جدیدی به نام «کامل امین ثابت» را نیز به عهده گرفت. او باید داستان زندگی جعلی خود را دست نخورده نگه می داشت: یک تاجر ثروتمند یهودی الاصل، متولد آرژانتین، که پس از سال ها تجارت موفق به سوریه بازگشت. موساد برای تقویت این هویت او را به آرژانتین فرستاد تا صحت داستان دروغین او را افزایش دهد. او ارتباطات گسترده ای با جامعه عرب در بوینس آیرس برقرار کرد و به عنوان یک تاجر محترم شناخته شد.

نفوذ به سوریه

الی کوهن کار خود را در سال 1961 پس از اتمام تحصیلات و ایجاد هویت جعلی آغاز کرد. او ابتدا از آرژانتین به اروپا رفت، سپس با هویت «کامل امین ثابت» وارد دمشق شد. او برای موفقیت در مقام خود، خود را به عنوان یک تاجر ثروتمند و علاقه مند به سرمایه گذاری در سوریه معرفی کرد. ورود کوهن به دمشق به دقت برنامه ریزی شده بود. او در یکی از محله های اصیل دمشق اقامتگاهی اجاره کرد و زندگی مجللی را آغاز کرد که کاملاً با شخصیت دروغین او مطابقت داشت. کوهن با برپایی مهمانی های مجلل توانست توجه مقامات و نخبگان سوری را به خود جلب کند. این احزاب به محل ملاقات غیر رسمی برای سیاستمداران و نظامیان سوری تبدیل شده اند که به راحتی می توان اطلاعات حساس را در آنجا به دست آورد.

یکی از استراتژی های موفق کوهن سخاوت مالی او بود. او در پروژه های مختلف سرمایه گذاری کرد و با اهدای هدایای گران قیمت اعتماد بسیاری از مقامات سوری را جلب کرد. او همچنین با برقراری روابط نزدیک با افسران ارتش سوریه توانست به اطلاعات نظامی حیاتی دست یابد. کوهن به تدریج به چهره ای قابل احترام در جامعه سوریه تبدیل شد. او روابط نزدیکی با سیاستمداران ارشد، تجار بزرگ و افسران ارشد نظامی داشت. حتی گفته می‌شود که او با برخی از دوستان نزدیک رئیس‌جمهور سوریه ارتباط برقرار کرده و به او دسترسی بیشتری به اطلاعات استراتژیک می‌دهد.

یکی از برجسته ترین دستاوردهای کوهن سفرهای متعدد او به اماکن نظامی سوریه بود. او از این فرصت استفاده کرد و از پایگاه های نظامی، سنگرها و تاسیسات استراتژیک بازدید کرد و گفت که علاقه مند به سرمایه گذاری در پروژه های عمرانی است. وی در این بازدیدها اطلاعات بسیار دقیقی از وضعیت سوریه و برنامه های نظامی آن جمع آوری کرد. علاوه بر این، کوهن توانست تأثیر زیادی بر تصمیمات نظامی سوریه داشته باشد. مثلاً پیشنهاد کاشت درخت در کنار سنگرها را برای آسایش سربازان داد. این پیشنهاد به ظاهر پیش پا افتاده بعداً به اسرائیل کمک کرد تا مکان دقیق پناهگاه های نظامی را مشخص کند.

فعالیت های جاسوسی و انتقال اطلاعات

الی کوهن مرتباً اطلاعات حیاتی را از طریق یک فرستنده رادیویی مخفی به اسرائیل ارسال می کرد. او این فرستنده را در آپارتمان خود در دمشق راه اندازی کرده بود و در ساعاتی مانند صبح زود پیام های خود را ارسال می کرد که احتمال شنود کمتر بود. این پیام‌ها شامل گزارش‌های دقیق در مورد مکان‌های پایگاه‌های نظامی، برنامه‌های آموزشی ارتش سوریه و تحرکات مرزی بود.

به عنوان مثال، کوهن توانست به جزئیات پایگاه های نظامی در بلندی های جولان دست یابد. او محل دقیق سنگرها، استحکامات دفاعی و مسیرهای لجستیکی را مشخص کرد و به اسرائیل رساند. افشای طرح تقویت نیروهای زرهی سوریه و استقرار تانک در مناطق حساس از دیگر دستاوردهای وی بود. این اطلاعات به ارتش اسرائیل کمک کرد تا حملات خود را در طول جنگ شش روزه با دقت بیشتری برنامه ریزی کند.

کوهن همچنین اطلاعاتی در مورد روابط سوریه با اتحاد جماهیر شوروی ارائه کرد. او توانست گزارش مفصلی از تجهیزاتی که شوروی به سوریه تحویل داده بود ارائه دهد. این اطلاعات شامل نوع و تعداد سلاح ها، برنامه تحویل و محل نگهداری می شد. وی همچنین توانست به مکاتباتی که نشان دهنده همکاری نظامی و اقتصادی بین دو کشور بود دسترسی پیدا کند.

نمونه بارز دیگر کشف پروژه های مخفی سوریه برای هدایت آب از رودخانه های منطقه به خاک سوریه بود. این پروژه ها تهدیدی برای منابع آب اسرائیل بود و اطلاعات کوهن به اسرائیل کمک کرد تا اقدامات پیشگیرانه را انجام دهد.

کشف هویت و دستگیری

فعالیت های مستمر و مشکوک کوهن به تدریج سوء ظن برخی از مقامات اطلاعاتی سوریه را برانگیخت. اگرچه موقعیت اجتماعی و ارتباطات گسترده او با مقامات ارشد سوری باعث شد کمتر مورد سوء ظن قرار گیرد، اما استفاده مکرر او از فرستنده رادیویی در آپارتمانش توجه نیروهای امنیتی را به خود جلب کرد. مقامات سعی کردند با کمک کارشناسان اتحاد جماهیر شوروی که در آن زمان پیشرفته ترین تجهیزات شنود را در اختیار داشتند، منبع سیگنال های مشکوک را تعیین کنند.

در ژانویه 1965، ماموران امنیتی سوریه با استفاده از فناوری پیشرفته شنود موفق شدند محل دقیق فرستنده را پیدا کنند. پس از چندین بار دریافت سیگنال، جستجوی خود را محدود کردند و در نهایت به آپارتمان کوهن رسیدند. هنگامی که خانه کوهن مورد حمله قرار گرفت، او در حال ارسال پیام به تل آویو بود و به این ترتیب شواهد غیرقابل انکاری از فعالیت های جاسوسی ارائه کرد.

دستگیری کوهن ضربه بزرگی به شبکه جاسوسی اسرائیل در سوریه بود. مقامات سوری بلافاصله او را تحت بازجویی های شدید قرار دادند و سعی کردند اطلاعات بیشتری در مورد شبکه های اسرائیلی فعال در منطقه به دست آورند.

محاکمه و اعدام

پس از دستگیری، الی کوهن به اتهام جاسوسی برای اسرائیل پشت درهای بسته در دادگاه نظامی محاکمه شد. جلسات دادگاه خیلی سریع برگزار شد و کوهن تقریباً فرصتی برای دفاع از خود نداشت. او به اعدام محکوم شد. این حکم به دلیل فشار افکار عمومی و جایگاه ویژه آن در بین مقامات سوریه به تصمیمی حساس برای مقامات این کشور تبدیل شده بود.

اسرائیل به سرعت تلاش های دیپلماتیک گسترده ای را برای جلوگیری از اعدام کوهن آغاز کرد. دولت اسرائیل از شخصیت ها و کشورهای برجسته جهان از جمله پاپ و رهبران کشورهایی مانند فرانسه و انگلیس خواست تا میانجیگری کنند. اما با وجود همه این تلاش ها، سوریه با توجه به حساسیت موضوع بر اجرای تصمیم و قدرت نمایی خود اصرار داشت.

سرانجام در 18 می 1965، الی کوهن در میدانی در دمشق در مقابل جمعیتی که برای مشاهده اعدام او گرد آمده بودند به دار آویخته شد. این صحنه به صورت زنده از تلویزیون سوریه به عنوان هشداری برای جاسوسان احتمالی دیگر پخش شد. گفته می شود که کوهن تا آخرین لحظه مقاومت کرد و حتی قبل از مرگ آیاتی از کتاب مقدس یهودیان را زمزمه کرد.

چرا کوهن هنوز برای اسرائیل مهم است؟

اعدام الی کوهن خشم شدید اسرائیل را برانگیخت، زیرا او نقش بی نظیری در پیروزی های اسرائیل در جبهه جولان داشت. اطلاعات او یکی از دلایل کلیدی پیروزی اسرائیل در جنگ شش روزه به ویژه علیه ارتش سوریه بود و از این رو الی کوهن برای این رژیم بیش از یک قهرمان ملی تلقی می شود. کوهن برای اسرائیل قهرمانی بود که اطلاعاتش آن را از مرگ حتمی علیه ائتلاف عربی در جنگ شش روزه و همچنین از اشغال مداوم بلندی های جولان در سوریه نجات داد. از این رو تلاش ها برای بازگرداندن جسد رژیم صهیونیستی همچنان ادامه دارد و با سرنگونی دولت بشار اسد جدی تر شده است.

سریال جاسوسی

در سال 2019، ساشا بارن کوهن کمدین معروف هالیوود تصمیم گرفت در نقش یک شخصیت کاملا متفاوت و جدی بازی کند و در سریال جاسوسی جدی و هیجان انگیز به نام جاسوس نقش الی کوهن را بازی کرد. جاسوس یک مینی سریال فرانسوی-انگلیسی شش قسمتی است که داستان جاسوسی الی کوهن در سوریه را روایت می کند. تماشای این سریال کوتاه به دلیل عناصر هیجان انگیز و دیوانه کننده آسان است. تولیدی که همه چیزهایی را که یک عنوان جاسوسی نیاز دارد، از لحظات پرخطر و مهم گرفته تا یک بازیگر درجه یک را در خود دارد.